صائبغزل شمارهٔ ۳۳۸۳
قطره آن کس که پی آب به ظلمت می زد
کاش خود را به دم تیغ شهادت می زد
دید تا روی تو، چون گل همه تن دامن شد
آن که بر آتش من آب نصیحت می زد
این زمان نامه اعمال گنهکاران است
بر رویی که دم از صبح قیامت می زد
گرچه روی سخنش بود به ظاهر با غیر
نمکی بود که ما را به جراحت می زد
سیر صحرای شکرخیز قناعت کردم
چون شکر، مور در او جوش حلاوت می زد
آن که می بست به ظاهر در صحبت بر خلق
با دو صد دست به باطن در شهرت می زد
گنبد مسجد شهر از همه فاضلتر بود
گر به عمامه کسی کوس فضیلت می زد
از بلندی نظر بود نه از بیخبری
همت صائب اگر پای به دولت می زد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
قطره آن کس که پی آب به ظلمت می زد
کاش خود را به دم تیغ شهادت می زد
هوش مصنوعی: شخصی که در جستجوی آب در تاریکی بود، ای کاش به جای تلاش برای پیدا کردن آب، جان خود را در راه حقیقت و شجاعت قربانی می‌کرد.
دید تا روی تو، چون گل همه تن دامن شد
آن که بر آتش من آب نصیحت می زد
هوش مصنوعی: به محض دیدن چهره تو، همه وجودش مثل گل نرم و لطیف شد، همان کسی که برای آرام کردن آتش دل من، نصیحت می‌کرد.
این زمان نامه اعمال گنهکاران است
بر رویی که دم از صبح قیامت می زد
هوش مصنوعی: این لحظه، زمان انتشار کارنامه اعمال کسانی است که گناه کرده‌اند، بر روی چهره‌ای که به صبح قیامت اشاره می‌کند.
گرچه روی سخنش بود به ظاهر با غیر
نمکی بود که ما را به جراحت می زد
هوش مصنوعی: اگرچه ظاهرش به دیگران بود، اما در واقع با ما به طور ناجوانمردانه ای رفتار می‌کرد و دل ما را می‌شکست.
سیر صحرای شکرخیز قناعت کردم
چون شکر، مور در او جوش حلاوت می زد
هوش مصنوعی: در دل صحرا که سرشار از شیرینی و خوشی است، من به قناعت رسیدم. مانند شکر که شیرینی‌اش همه جا حس می‌شود، مورچه‌ها هم با شوق و ذوق در آنجا به جمع‌آوری حلاوت مشغولند.
آن که می بست به ظاهر در صحبت بر خلق
با دو صد دست به باطن در شهرت می زد
هوش مصنوعی: کسی که در ظاهر خود را با مردم ملایم و دوستانه نشان می‌دهد، در خفا و درون خود به دنبال شهرت و مطرح شدن است و با ترفندهای بسیاری این کار را انجام می‌دهد.
گنبد مسجد شهر از همه فاضلتر بود
گر به عمامه کسی کوس فضیلت می زد
هوش مصنوعی: گنبد مسجد شهر به خودی خود از هر چیز دیگری بهتر و با ارزش‌تر است، اما اگر کسی فقط با عمامه‌اش و به خاطر ظاهری که دارد، خود را فاضل و با فضیلت نشان بدهد، در واقع ارزش آن گنبد را نادیده گرفته است.
از بلندی نظر بود نه از بیخبری
همت صائب اگر پای به دولت می زد
هوش مصنوعی: فرد با نگاه عمیق و دانایی خود به موفقیت دست پیدا کرده است و این موفقیت نتیجه نادانی یا بیخبری او نبوده است، بلکه او با اراده و تلاش به این جایگاه رسیده است.