گنجور

غزل شمارهٔ ۳۲۹۳

دل آسوده طمع هر که ز دنیا دارد
زیر بال و پر خود بیضه عنقا دارد
غافل از حق نشود روح به ویرانه جسم
سیل هر جا که بود روی به دریا دارد
خویش را تا نگذارد ننشیند از پا
هرکه چون شمع سر عالم بالا دارد
دم جان بخش اثر در دل آهن نکند
چشم سوزن چه تمتع ز مسیحا دارد؟
از علم لشکریان را نتوان غافل کرد
دو جهان چشم بر آن قامت رعنا دارد
کار چون در گره افتد به دعا دست برآر
شانه در عقده گشایی ید طولی دارد
نیست خالی سر مویی به تن از جان لطیف
هر که را جا نبود، در همه جا جا دارد
دل محال است که ساکن شود از لرزیدن
شانه تا راه در آن زلف چلیپا دارد
گرچه یعقوب مرا پای طلب کوتاه است
بوی پیراهن یوسف ید طولی دارد
تو ز طفلی است که در خانه نداری آرام
ور نه هنگامه عالم چه تماشا دارد؟
لازم برق بود ریزش باران صائب
گریه بسیار ز پی خنده بیجا دارد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل آسوده طمع هر که ز دنیا دارد
زیر بال و پر خود بیضه عنقا دارد
هوش مصنوعی: کسی که دلش آرام است و به دنیا طمع ندارد، به نوعی مانند پرنده‌ای است که در زیر بال و پر خود تخم گرانبهایی دارد. به این معنا که او دارای چیزی ارزشمند است که دیگران از آن بی‌بهره‌اند.
غافل از حق نشود روح به ویرانه جسم
سیل هر جا که بود روی به دریا دارد
هوش مصنوعی: روح انسان از حق غافل نمی‌شود، حتی اگر در جسمی خراب و ویران باشد. مانند سیلی که هر جا که باشد، در نهایت به دریا می‌رود.
خویش را تا نگذارد ننشیند از پا
هرکه چون شمع سر عالم بالا دارد
هوش مصنوعی: هر کسی که مانند شمع درخشان است و نور خود را به دیگران می‌تاباند، تا زمانی که خود را از پا نیفتاده و خسته نشده است، به راحتی نمی‌تواند آرام بگیرد و نشسته بماند.
دم جان بخش اثر در دل آهن نکند
چشم سوزن چه تمتع ز مسیحا دارد؟
هوش مصنوعی: اگر جان‌بخشی در دل سنگی وجود نداشته باشد، سوزنی چگونه می‌تواند از روح مسیحا بهره‌مند شود؟
از علم لشکریان را نتوان غافل کرد
دو جهان چشم بر آن قامت رعنا دارد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند از دانش و آگاهی غافل بماند، زیرا همه چشم‌چران‌ها به زیبایی و جذابیت او خیره شده‌اند.
کار چون در گره افتد به دعا دست برآر
شانه در عقده گشایی ید طولی دارد
هوش مصنوعی: وقتی کارها به مشکلاتی می‌رسند و گره می‌خورند، با دعا و درخواست کمک را باز کن، زیرا در حل این مسائل، دعا قدرت زیادی دارد.
نیست خالی سر مویی به تن از جان لطیف
هر که را جا نبود، در همه جا جا دارد
هوش مصنوعی: هیچ جایی در بدن انسان وجود ندارد که از روح لطیف خالی باشد. هر کسی که نتواند در جایی جا بگیرد، در هر حال در همه جا حضور دارد.
دل محال است که ساکن شود از لرزیدن
شانه تا راه در آن زلف چلیپا دارد
هوش مصنوعی: دل هرگز آرام نمی‌گیرد، زیرا هر بار که به گردن و شانه‌اش می‌لرزد، یاداوری می‌کند که آن زلف‌های پیچیده و زیبا همیشه در دسترسند.
گرچه یعقوب مرا پای طلب کوتاه است
بوی پیراهن یوسف ید طولی دارد
هوش مصنوعی: هرچند که یعقوب نتوانسته است به هدف خود برسد و دستش به آنچه می‌خواهد نمی‌رسد، اما عطر و یاد یوسف همچنان برای او قدرت و تاثیر زیادی دارد.
تو ز طفلی است که در خانه نداری آرام
ور نه هنگامه عالم چه تماشا دارد؟
هوش مصنوعی: تو از کودکی در خانه‌ات آرامش ندارید، وگرنه این دنیای پرهیاهو چه تماشایی دارد؟
لازم برق بود ریزش باران صائب
گریه بسیار ز پی خنده بیجا دارد
هوش مصنوعی: باران که می‌بارد، مانند برقی لازم است. صائب (شاعر) می‌گوید که گریه کردن بسیار از روی خنده‌های ناچیز و بی‌مورد، همانند باران لازم و طبیعی است.