گنجور

غزل شمارهٔ ۲۷۱۶

در چراغ دیدهٔ من آب روغن می‌شود
بخت چون باشد چراغ از آب روشن می‌شود
در تجرد رشته واری از تعلق سهل نیست
سوزنی در راه عیسی سد آهن می‌شود
می‌توانم رفت سویش در لباس گردباد
گر غبار دل چنین پیراهن تن می‌شود
دشمن آیینه‌بینش بود خط غبار
از غبار خط او چون چشم روشن می‌شود؟
خونبهای لاله نتوان خواست از باد سحر
خون عاشق کی و بال طرف دامن می‌شود؟
صائب از فریاد بلبل شد پریشان خاطرم
این سزای آن که از گلخن به گلشن می‌شود

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در چراغ دیدهٔ من آب روغن می‌شود
بخت چون باشد چراغ از آب روشن می‌شود
هوش مصنوعی: در چشم من به خاطر عشق، دل شاداب و سرزنده می‌شود؛ اما آیا می‌توان بخت را با آب روشن کرد، در حالی که چراغ به روغن نیاز دارد؟
در تجرد رشته واری از تعلق سهل نیست
سوزنی در راه عیسی سد آهن می‌شود
هوش مصنوعی: در حالت خالص و آزاد بودن، بریدن از وابستگی‌ها کار آسانی نیست. اگر بخواهی حتی به اندازه یک سوزن در مسیر عیسی جلو بروی، مانند سد آهنی دشوار خواهد بود.
می‌توانم رفت سویش در لباس گردباد
گر غبار دل چنین پیراهن تن می‌شود
هوش مصنوعی: می‌توانم به سوی او بروم و مانند یک گردباد با هیجان و انرژی حرکت کنم، اگر دل من از غبار و کدورت‌ها پاک شود.
دشمن آیینه‌بینش بود خط غبار
از غبار خط او چون چشم روشن می‌شود؟
هوش مصنوعی: دشمن از آنجا که دقت و توجه زیادی به او دارد، متوجه می‌شود که آثار و نشانه‌های او به وضوح و روشنی خود را به نمایش می‌گذارد.
خونبهای لاله نتوان خواست از باد سحر
خون عاشق کی و بال طرف دامن می‌شود؟
هوش مصنوعی: بهار و زیبایی‌های آن را نمی‌توان با هیچ چیز، حتی با جان شاعر که در عشقش می‌سوزد، خرید. عشق و احساسات عمیق او به قدری ارزشمند و لطیف هستند که غیرقابل بازپس‌گیری‌اند و تنها می‌توانند در دل و خاطر باقی بمانند. عاشق به‌اندازه‌ای تحت تأثیر این زیبایی قرار گرفته که نمی‌تواند خود را از آن جدا کند.
صائب از فریاد بلبل شد پریشان خاطرم
این سزای آن که از گلخن به گلشن می‌شود
هوش مصنوعی: صائب در این بیت به حالتی اشاره می‌کند که بلبل به خاطر فریادش دچار آشفتگی و نگرانی شده است. این وضع ناظر به آن است که به کسی که از محیطی تاریک و غم‌انگیز به جایی سرشار از زیبایی و روشنایی قدم می‌گذارد، چنین حالتی را به نوعی جریمه یا عواقب عملش می‌داند. به عبارت دیگر، تغییر محیط می‌تواند تبعات خاصی به همراه داشته باشد.