گنجور

غزل شمارهٔ ۲۷۰۳

می‌شود عارف خجل نادان چو ملزم می‌شود
می‌کشد ناموس عالم هرکه آدم می‌شود
کیمیای تازه‌رویی در بغل داریم ما
خار در پیراهن ما سبز و خرم می‌شود
نیست از زخم زبان پروا اسیران ترا
در رگ این سخت‌جانان نیشتر خم می‌شود
در گلستانی که بلبل خون خود را می‌خورد
دامن گل داغدار از اشک شبنم می‌شود
سایه رحمت مگیر از ما که افتد در زوال
سایه خورشید عالم‌تاب چون کم می‌شود
فارغ است از دیده بد، حسن چون کامل فتاد
کعبه کی ویران ز چشم شور زمزم می‌شود؟
مصرع رنگین به مطلع می‌رساند خویش را
هرکه کسب آدمیت کرد آدم می‌شود
مرگ نتواند گسستن فیض اهل جود را
کاروان منعم هنوز از خاک حاتم می‌شود
خاطر آزرده را هر لاله داغ حسرتی است
کی دل صائب ز سیر باغ خرم می‌شود؟

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

می‌شود عارف خجل نادان چو ملزم می‌شود
می‌کشد ناموس عالم هرکه آدم می‌شود
هوش مصنوعی: عالم و عارف ممکن است در مواجهه با نادانی خجالت‌زده شوند، زیرا وقتی فردی به احوال انسانیت می‌رسد و به آگاهی و فهم درست دست پیدا می‌کند، هر کسی که به حقیقت آدمیت نزدیک شود، می‌تواند بر همه چیز و همه کس تأثیر بگذارد و از خود و ناموس عالم دفاع کند.
کیمیای تازه‌رویی در بغل داریم ما
خار در پیراهن ما سبز و خرم می‌شود
هوش مصنوعی: ما در کنار خود چهره‌ای زیبا و دلربا داریم که باعث می‌شود حتی خاری که در پیراهن‌مان هست، سرزنده و شاداب به نظر برسد.
نیست از زخم زبان پروا اسیران ترا
در رگ این سخت‌جانان نیشتر خم می‌شود
هوش مصنوعی: نسبت به صحبت‌های طعنه‌آمیز و زخم زبان‌ها نترسید. کسانی که با مشکلات روبه‌رو هستند، در برابر درد و سختی‌ها، مانند گل می‌شکفند و تاب می‌آورند.
در گلستانی که بلبل خون خود را می‌خورد
دامن گل داغدار از اشک شبنم می‌شود
هوش مصنوعی: در باغی که بلبل به خاطر عشق خود غمگین و ناراحت است، گل‌ها نیز از اشک‌های شبنم پر هستند و غمگینی را نشان می‌دهند.
سایه رحمت مگیر از ما که افتد در زوال
سایه خورشید عالم‌تاب چون کم می‌شود
هوش مصنوعی: سایه رحمت خود را از ما دور نکن، زیرا وقتی سایه خورشید در حال کم شدن است، ممکن است به زودی از بین برود.
فارغ است از دیده بد، حسن چون کامل فتاد
کعبه کی ویران ز چشم شور زمزم می‌شود؟
هوش مصنوعی: زمانی که جمال و زیبایی تمام‌عیار و بی‌نقصی پیش روی انسان قرار گیرد، دیگر چشم‌های بد و حسود نمی‌توانند آن را تحت تأثیر قرار دهند. حتی مکان مقدسی مانند کعبه نیز از آسیب بدخواهی‌ها دور می‌ماند و مثل آب زلال زمزم، پاک و خالی از آلودگی خواهد بود.
مصرع رنگین به مطلع می‌رساند خویش را
هرکه کسب آدمیت کرد آدم می‌شود
هوش مصنوعی: هر کسی که تلاش کند تا انسانیت و فضایل انسانی را در خود پرورش دهد، به حقیقت به انسانیت می‌رسد.
مرگ نتواند گسستن فیض اهل جود را
کاروان منعم هنوز از خاک حاتم می‌شود
هوش مصنوعی: مرگ نمی‌تواند باعث قطع شدن نعمت‌ها و بخشش‌های اهل generosity (جود) شود، زیرا کاروان کسی که دستش به خیر و بخشش گشاده است، هنوز از خاک حاتم (شخصی معروف به generosity) حرکت می‌کند.
خاطر آزرده را هر لاله داغ حسرتی است
کی دل صائب ز سیر باغ خرم می‌شود؟
هوش مصنوعی: هر لاله‌ای که می‌روید نماد دلتنگی‌ها و حسرت‌های زخم‌خورده است. حالا سوال این است که دل صائب (شاعر) با دیدن زیبایی‌های باغ شاد و خوشحال خواهد شد؟