غزل شمارهٔ ۲۶۰۸
منکران چون دیده شرم و حیا بر هم نهند
تهمت آلودگی بر دامن مریم نهند
ساده لوحانی که دل بر زندگانی بسته اند
بر سر ریگ روان بنیاد از شبنم نهند
نام رنگین فکرتان برگرد عالم می دود
بر دل خود دست اگر یک چند چون خاتم نهند
سیر چشمان قناعت با لب تبخاله ریز
داغهای بی نیازی بر دل زمزم نهند
اینقدر استادگی در زخم ناخن می کنند
وای اگر این ناکسان بر زخم ما مرهم نهند
کیمیای سازگاری خار را گل می کند
غم چه سازد با حریفانی که دل بر غم نهند؟
نیست حیف و میل در میزان عدل کردگار
هر چه زین سر بر تو افزودند زان سر کم نهند
زود باشد حشرشان در خاک با قارون شود
این گرانجانان که سیم و زر به روی هم نهند
صائب ارباب هوس دارند جوش العطش
روی اگر بر روی گل چون قطره شبنم نهند
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
منکران چون دیده شرم و حیا بر هم نهند
تهمت آلودگی بر دامن مریم نهند
هوش مصنوعی: کسانی که منکر هستند، هنگامی که شرم و حیا از خود برمیدارند، به مریم تهمت ناپاکی میزنند.
ساده لوحانی که دل بر زندگانی بسته اند
بر سر ریگ روان بنیاد از شبنم نهند
هوش مصنوعی: افرادی که سادهدل هستند و تمام امید و آرزوهایشان را به زندگی وابسته کردهاند، بر روی زمین و در حال تلاطم، به مانند قطرههای شبنم، زندگی میکنند.
نام رنگین فکرتان برگرد عالم می دود
بر دل خود دست اگر یک چند چون خاتم نهند
هوش مصنوعی: نام زیبای افکار شما در جهان میچرخد و اگر کمی بر دل خود فشار بیاورید، مانند انگشتری که در دست مینشانیم، قدرت خودش را نشان میدهد.
سیر چشمان قناعت با لب تبخاله ریز
داغهای بی نیازی بر دل زمزم نهند
هوش مصنوعی: چشمان قناعت به آرامی حرکت میکنند و لبهای سرخ خشم بر دل آرامش میگذارند. نشانههای بینیازی در دل مانند آب زلالی میجوشند.
اینقدر استادگی در زخم ناخن می کنند
وای اگر این ناکسان بر زخم ما مرهم نهند
هوش مصنوعی: این افراد به قدری در زخم ناخن خودشان پافشاری میکنند که اگر روزی بخواهند بر زخم ما دارویی بزنند، وای به حال ما!
کیمیای سازگاری خار را گل می کند
غم چه سازد با حریفانی که دل بر غم نهند؟
هوش مصنوعی: سازگاری و هماهنگی میتواند چیزهای ناامیدکننده و بیارزش را به چیزهای زیبا تبدیل کند، اما غم چه تاثیری میتواند بر روی کسانی داشته باشد که به غم و اندوه عادت کردهاند و دلشان را به آن سپردهاند؟
نیست حیف و میل در میزان عدل کردگار
هر چه زین سر بر تو افزودند زان سر کم نهند
هوش مصنوعی: در نظام عدل خداوند، هیچ چیزی به ناحق تلف نمیشود. اگر چیزی به تو اضافه شود، به همان نسبت چیزی از تو کاسته خواهد شد.
زود باشد حشرشان در خاک با قارون شود
این گرانجانان که سیم و زر به روی هم نهند
هوش مصنوعی: زود خواهد رسید زمانی که این افراد ثروتمند و مرفه، به سرنوشت قارون دچار شوند و در خاک مدفون شوند، همانطور که او به خاطر طمع و ثروتش از بین رفت.
صائب ارباب هوس دارند جوش العطش
روی اگر بر روی گل چون قطره شبنم نهند
هوش مصنوعی: افرادی که دلبسته آرزوها و خواستههای دنیوی هستند، اگر بخواهند تشنگی و عشق خود را برای کسی ابراز کنند، حتی یک قطره شبنم روی گل را نیز به عنوان نشانهای از عشق و علاقهشان در نظر میگیرند.

صائب