گنجور

غزل شمارهٔ ۲۵۷۲

دیده ما سیر چشمان شان دنیا بشکند
همچو جوهر نقش را آیینه ما بشکند
بر سفال جسم لرزیدن ندارد حاصلی
این سبو امروز اگر نشکست فردا بشکند
گوهر ما را شکستن مومیایی کرده است
سبز گردد خار اگر در دیده ما بشکند
خود شکن را از شکست دیگران اندیشه نیست
فارغ است از سنگ چون بی سنگ مینا بشکند
هر سر خاری کلید قفل چندین آبله است
وای بر آن کس که خاری بی محابا بشکند
تخته تعلیم ما دلبستگان ساحل است
در کنار لطف هر کشتی که دریا بشکند
عندلیبی را که از گل با خیال گل خوش است
جلوه گل خار در چشم تماشا بشکند
از شکستن تیغ ما در موج جوهر گم شده است
دست بیداد فلک دیگر چه از ما بشکند؟
از حباب ما گره در کار بحر افتاده است
می کشد دریا نفس هر گاه ما را بشکند
کشتی ما چون صدف در دامن ساحل شکست
وقت موجی خوش که در آغوش دریا بشکند
حیرت این خار نایابی که در پای من است
پای سوزن در گریبان مسیحا بشکند
از شکست آرزو هر لحظه دل را ماتمی است
عشق کو کاین شیشه ها را جمله یکجا بشکند؟
همت مردانه می خواهد گذشتن از جهان
یوسفی باید که بازار زلیخا بشکند
چشم آهو شوق لیلی از دل مجنون نبرد
این خماری نیست کز هر جام صهبا بشکند
حیرتی داریم کز خاریدن سر فارغیم
آسمان گر شیشه خود بر سرما بشکند
پرتو آیینه ما پرده پوش عیبهاست
می کند بر خود ستم هر کس که ما را بشکند
بال پروازش در آن عالم بود صائب فزون
هر که اینجا بیشتر در دل تمنا بشکند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دیده ما سیر چشمان شان دنیا بشکند
همچو جوهر نقش را آیینه ما بشکند
هوش مصنوعی: چشم ما سیر تماشای زیبا رویان است، به‌طوری که هیچ چیز نمی‌تواند زیبایی آن‌ها را محو کند، حتی اگر دنیا هم درهم بشکند.
بر سفال جسم لرزیدن ندارد حاصلی
این سبو امروز اگر نشکست فردا بشکند
هوش مصنوعی: هرچند که این سبو امروز سالم به نظر می‌رسد، اما لرزیدن و ناپایداری آن چیزی جز بی‌هوده بودن ندارد. اگر امروز نشکند، ممکن است فردا بشکند.
گوهر ما را شکستن مومیایی کرده است
سبز گردد خار اگر در دیده ما بشکند
هوش مصنوعی: شکستن گوهر ما باعث شده که ما مانند مومیایی شویم، اگر خار در چشم ما بشکند، ممکن است سبز شود.
خود شکن را از شکست دیگران اندیشه نیست
فارغ است از سنگ چون بی سنگ مینا بشکند
هوش مصنوعی: شخصیت‌هایی که خود را می‌شکنند، هرگز به شکست دیگران فکر نمی‌کنند. آن‌ها از مشکلات و موانع خود آزاد هستند و مانند مینا که در نبود سنگ می‌شکند، به راحتی تحت فشار قرار می‌گیرند.
هر سر خاری کلید قفل چندین آبله است
وای بر آن کس که خاری بی محابا بشکند
هوش مصنوعی: هر شخصی که به راحتی و بدون فکر، به درد و رنج دیگران آسیب بزند، مشکلات و عواقب زیادی را برای خود به وجود خواهد آورد. این کار نشان‌دهنده بی‌توجهی و عدم فکر کردن به عواقب عمل است.
تخته تعلیم ما دلبستگان ساحل است
در کنار لطف هر کشتی که دریا بشکند
هوش مصنوعی: تخته‌ای که ما بر روی آن آموزش می‌بینیم، به مانند دلبستگی ما به ساحل است و در کنارش، هر کشتی که دریا را بشکند، نشان‌دهنده‌ی چالش‌ها و سختی‌هایی است که ممکن است در مسیر خود با آن‌ها روبرو شویم.
عندلیبی را که از گل با خیال گل خوش است
جلوه گل خار در چشم تماشا بشکند
هوش مصنوعی: پرنده خوش‌صدایی که از گل خوشش می‌آید و به زیبایی آن دل خوش کرده، با دیدن خار در کنار گل، زیبایی‌اش را نادیده می‌گیرد.
از شکستن تیغ ما در موج جوهر گم شده است
دست بیداد فلک دیگر چه از ما بشکند؟
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به قدرت و عظمت خود اشاره دارد و بیان می‌کند که حتی اگر دشواری‌ها و مشکلاتی آن‌ها را تحت فشار قرار دهند، هنوز هم قادر به ایستادگی و مقاومت هستند. احساس می‌کند که سختی‌ها، مانند شکست تیغ در مقابل چالش‌های بزرگ، تنها بخشی از مسیر زندگی است و او دیگر از بلایای دنیا نمی‌ترسد.
از حباب ما گره در کار بحر افتاده است
می کشد دریا نفس هر گاه ما را بشکند
هوش مصنوعی: از حباب ما، دریا به چالش افتاده است؛ هر بار که ما شکسته شویم، دریا نفسش را حبس می‌کند.
کشتی ما چون صدف در دامن ساحل شکست
وقت موجی خوش که در آغوش دریا بشکند
هوش مصنوعی: کشتی ما مانند صدفی است که در آغوش ساحل شکسته می‌شود، در حالی که موجی خوش به دریا برخورد می‌کند و باعث شکستن آن می‌شود.
حیرت این خار نایابی که در پای من است
پای سوزن در گریبان مسیحا بشکند
هوش مصنوعی: حیرت و شگفتی من از این خار نادری که در پاهای من وجود دارد، می‌تواند به قدری باشد که مثل سوزنی در لباس مسیحا بشکند.
از شکست آرزو هر لحظه دل را ماتمی است
عشق کو کاین شیشه ها را جمله یکجا بشکند؟
هوش مصنوعی: هر لحظه دل به خاطر ناامیدی از آرزوها غصه‌مند است. عشق کجاست که این شیشه‌های شکسته را یکباره در هم بشکند؟
همت مردانه می خواهد گذشتن از جهان
یوسفی باید که بازار زلیخا بشکند
هوش مصنوعی: برای عبور از چالش‌های زندگی و دست‌یابی به اهداف بزرگ، شجاعت و اراده‌ای قوی لازم است. گاهی برای رسیدن به موفقیت، باید با موانع و مشکلاتی روبه‌رو شویم که ممکن است شرایط دشواری را به وجود آورند.
چشم آهو شوق لیلی از دل مجنون نبرد
این خماری نیست کز هر جام صهبا بشکند
هوش مصنوعی: چشم آهو، شوق لیلی را از دل مجنون نمی‌گیرد، این حالتی که من دارم، ناشی از این نیست که هر جام شراب بشکند.
حیرتی داریم کز خاریدن سر فارغیم
آسمان گر شیشه خود بر سرما بشکند
هوش مصنوعی: ما در حیرتیم که با وجود مشکلات و نگران‌ها، همچنان به زندگی ادامه می‌دهیم. حتی اگر آسمان بر سر ما بشکند، ما از دردهای سطحی و گذرا بی‌خبر هستیم.
پرتو آیینه ما پرده پوش عیبهاست
می کند بر خود ستم هر کس که ما را بشکند
هوش مصنوعی: آیینه‌ی وجود ما باعث می‌شود که عیب‌ها و نواقص پنهان بمانند. هر کسی که به ما آسیب برساند، در واقع به خود ظلم می‌کند.
بال پروازش در آن عالم بود صائب فزون
هر که اینجا بیشتر در دل تمنا بشکند
هوش مصنوعی: صائب در اینجا می‌گوید: کسی که در آرزوها و خواسته‌های خود به شکستن دل عادت دارد و بیشتر از دیگران تمایل به دل‌شکستگی دارد، در آن عالم بال پرواز بیشتری خواهد داشت. به عبارتی، هر چه انسان آرزوهای بیشتری داشته باشد، توانایی و امکاناتش برای پیشرفت و اوج گرفتن بیشتر خواهد بود.

حاشیه ها

1401/08/18 02:11
سفید

 

شاهکار...

 

بال پروازش در آن عالم بود صائب فزون

هر که اینجا بیشتر در دل تمنا بشکند...

 

1404/09/29 13:11
سناتور سنتور

قطع امید از حیات تلخ بر من مشکل است

وای بر آن کس که گردد از شکر زاری جدا

صائب تبریزی 

همت مردانه می خواهد گذشتن از جهان

یوسفی باید که بازار زلیخا بشکند

صائب تبریزی 

صائب صاحب سخن

شهسوار میدان خیال