گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۴۴

شبنم غنچۀ بیداردلان چشم بدست
صیقل سینۀ روشن‌گهران دست ردست
خودنمایی چه بلاهای نمایان دارد
ایمن از زنگ بود آینه تا در نمدست
به دل پاک نظر کن نه به دستار سفید
سطحیان را نظر از بحر گهر بر زبدست
پیش ازین خانۀ صیاد ز خاروخس بود
این زمان خرقۀ پشمین و کلاه نمدست
در دل هرکه حسد نیست غم دوزخ نیست
تخم آن آتش جان‌سوز شرار حسدست
ما ازین هستی ده‌روزه به جان آمده‌ایم
وای بر خضر که زندانی عمر ابدست
مرگ را بی‌خبران دور ز خود می‌دانند
چار دیوار جسد در نظر من لحدست
نیست در عالم ایجاد به جز تیغ زبان
بی‌گناهی که سزاوار به حبس ابدست
نیست در چشمۀ خورشید غباری صائب
چشم کوته‌نظران پرده‌نشین رمدست

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شبنم غنچۀ بیداردلان چشم بدست
صیقل سینۀ روشن‌گهران دست ردست
هوش مصنوعی: شبنم مانند غنچه‌ای است که دل‌های بیدار را می‌پروراند و چشم‌ها در انتظار زیبایی هستند. دست‌های صیقل‌خورده، نشان‌دهنده دل‌های روشن و پاک هستند و در کنار هم هارمونی زیبایی ایجاد می‌کنند.
خودنمایی چه بلاهای نمایان دارد
ایمن از زنگ بود آینه تا در نمدست
هوش مصنوعی: خودش را به نمایش گذاشتن باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی می‌شود، اما آینه تا وقتی که لمس نشود، از زنگ زدن در امان است.
به دل پاک نظر کن نه به دستار سفید
سطحیان را نظر از بحر گهر بر زبدست
هوش مصنوعی: به دل‌های پاک و نیت‌های درست توجه کن، نه به ظواهر و لباس‌های زرین و سفید افرادی که تنها به ظاهر خود اهمیت می‌دهند. ارزش واقعی انسان‌ها به درون و روح‌شان است، نه به زرق و برق بیرونی‌شان.
پیش ازین خانۀ صیاد ز خاروخس بود
این زمان خرقۀ پشمین و کلاه نمدست
هوش مصنوعی: پیش از این، خانه‌ی صیاد به خاطر گیاهان و علف‌ها بود، اما حالا، او تنها یک عبا از پشم و کلاهی از نمد دارد.
در دل هرکه حسد نیست غم دوزخ نیست
تخم آن آتش جان‌سوز شرار حسدست
هوش مصنوعی: هرکس که در دلش حسد نباشد، نباید نگران عذاب و غم دوزخ باشد. زیرا ریشه آتش سوزان حسد در دل انسان است.
ما ازین هستی ده‌روزه به جان آمده‌ایم
وای بر خضر که زندانی عمر ابدست
هوش مصنوعی: ما از این زندگی کوتاه ده‌روزه به ستوه آمده‌ایم. وای بر خضر که در قید عمری ابدی به سر می‌برد.
مرگ را بی‌خبران دور ز خود می‌دانند
چار دیوار جسد در نظر من لحدست
هوش مصنوعی: بی‌خبران مرگ را دور از خود تصور می‌کنند، اما در نظر من، چهار دیوار جسد، همانند کوهی از خاک است که آرامگاه را تشکیل می‌دهد.
نیست در عالم ایجاد به جز تیغ زبان
بی‌گناهی که سزاوار به حبس ابدست
هوش مصنوعی: در این دنیا هیچ چیز دیگری وجود ندارد که بتواند به اندازه زبان بی‌گناه و سخن گفتن آسیب برساند، چنانکه این زبان سزاوار تنبیه و مجازات شدیدی است.
نیست در چشمۀ خورشید غباری صائب
چشم کوته‌نظران پرده‌نشین رمدست
هوش مصنوعی: در نور خورشید هیچ غباری وجود ندارد، اما افراد کم‌نگر و دوربین‌داشته به خاطر نادانی، خود را در سایه‌ها پنهان کرده‌اند.

حاشیه ها

1401/02/17 17:05
لیلی پالیز

چرا اینه رو با نمد به کار برده؟ و چندین جا هم آینه پرداز رو استفاده کرده؟ 

1402/05/01 20:08
عباس

 نمد نرم است و از آن به عنوان ضربه گیر موقع حمل آینه و سایر شکستنی ها استفاده می کردند و اشیاء شکستنی را نمد پیچ می کردند مثل امروز که از فیبر به عنوان ضربه گیر استفاده می کنند . از طرفی تا آینه درون روپوش است کثیف نمی شود و غبار و زنگار نمی گیرد و چون نمد خاصیت ضربه گیری دارد از آن به عنوان روپوش آینه استفاده می کردند . صائب از درون روپوش بودن آینه برای تمثیل مخفی شدن از چشم مردم استفاده کرده است.

1402/09/24 19:11
مهدی :):

رَمَد در بیت آخر به معنای چشم درد یا شوریده و سرخ شدن چشم از آسیبی می باشد . ( لغتنامه دهخدا )