گنجور

شمارهٔ ۳

ساقی بده آن شراب گلگون را
کز گونه خجل کند طبر خون را
خواهی که رخ تو رنگ گل گیرد
از کف منه آن شراب گلگون را
ناخوش نتوان گذاشت بی باده
وقت خوش و ساعت همایون را
آن باده عقیق ناب را ماند
چونانکه پیاله، در مکنون را
یک قطره از او فدای هامون کن
تا لاله ستان کنیم هامون را
یک جرعه از او بریز در جیحون
تا گونه گل دهیم جیحون را
افسون غمند باده و مستی
بر لشکر غم گمار، افسون را
کاین صرف کند صروف گیتی را
وآن دفع کند بلای گردون را
باده سبب است عیش مردم را
لیلی غرض است عشق مجنون را
قانون قرار عشرت آمد می
ضایع مکن این قرار و قانون را
گر طالب مال و گنج افزونی
آراسته باش رنج افزون را
بی مال چه بد رسید موسی را
وز گنج چه نفع بود قارون را

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ساقی بده آن شراب گلگون را
کز گونه خجل کند طبر خون را
هوش مصنوعی: ای ساقی، شراب سرخی را به من بده که با نوشیدنش، شرم و حیا را از دل‌های خونی و حادثه دیده برطرف کند.
خواهی که رخ تو رنگ گل گیرد
از کف منه آن شراب گلگون را
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی که چهره‌ات مانند گل زیبا و دل‌فریب شود، شراب رنگین را از دست من رها کن.
ناخوش نتوان گذاشت بی باده
وقت خوش و ساعت همایون را
هوش مصنوعی: نمی‌توان بدون نوشیدنی، لحظات خوش و ساعت‌های فرخنده را سپری کرد.
آن باده عقیق ناب را ماند
چونانکه پیاله، در مکنون را
هوش مصنوعی: این باده‌ی ناب، همچون پیاله‌ای است که رازهای درونش را در خود نگه داشته است.
یک قطره از او فدای هامون کن
تا لاله ستان کنیم هامون را
هوش مصنوعی: از او یک قطره را برای هامون قربانی کن تا زیبایی و سرسبزی هامون را به دست آوریم.
یک جرعه از او بریز در جیحون
تا گونه گل دهیم جیحون را
هوش مصنوعی: مقداری از او را به جیحون بریز تا ما بتوانیم با گل‌های زیبا، جیحون را زینت ببخشیم.
افسون غمند باده و مستی
بر لشکر غم گمار، افسون را
هوش مصنوعی: این شعر بیانگر تأثیر شگرفِ شگفتی و جذابیت شراب و مستی بر جمعیت غمگین است. شاعر به نوعی به این اشاره می‌کند که جاذبه و سحر شراب می‌تواند بر دل‌های غمگین تسلط یابد و آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
کاین صرف کند صروف گیتی را
وآن دفع کند بلای گردون را
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که فردی می‌تواند با صرف انرژی و تلاش، نعمت‌ها و زیبایی‌های دنیا را به دست آورد و همچنین از مشکلات و بلایا جلوگیری کند.
باده سبب است عیش مردم را
لیلی غرض است عشق مجنون را
هوش مصنوعی: شراب بهانه‌ای برای خوش‌گذرانی مردم است، اما لیلی هدف عشق مجنون است.
قانون قرار عشرت آمد می
ضایع مکن این قرار و قانون را
هوش مصنوعی: قانون خوشی و لذت به وجود آمده است، آن را خراب نکن و به اصول و قواعد آن احترام بگذار.
گر طالب مال و گنج افزونی
آراسته باش رنج افزون را
هوش مصنوعی: اگر به دنبال ثروت و افزون شدن دارایی هستی، باید آماده تحمل سختی‌ها و زحمت‌های زیاد باشی.
بی مال چه بد رسید موسی را
وز گنج چه نفع بود قارون را
هوش مصنوعی: موسی بدون مال و ثروت به مقام و جایگاه بلندی رسید، در حالی که قارون با تمام ثروتش هیچ سودی نبرد.