شمارهٔ ۱۳
ای خجل با روی و زلفت روز و شب
مانده ام با روی و زلفت در عجب
رویت از روز است یا روز از رخت
شب ز زلف توست یا زلفت ز شب
کرده ای از روی روزی مختصر
یا سر زلفت شبی شد منتخب
روز را ازلاله پوشیدی لباس
تا شبت را عنبرین کردی سلب
ای سرینت آفت تل سمن
ای میانت حسرت تار قصب
مانده ام با دیده یاقوت بار
تا تو را دیدستم از یاقوت لب
ای دل افتاده در سودای عشق
خسته خاری و دور از تو رطب
گر طرب را طالبی مطلوب خویش
نزد زین الدین ابوطالب طلب
آن جمال ساده و نور شرف
آسمان فضل و خورشید نسب
جاه را قدر رفیع او اساس
جود را طبع کریم او سبب
تازه با کردار او روی هنر
روشن از دیدار او چشم ادب
نام نیک اوست تشریف خطاب
عرض پاک اوست تاریخ لقب
حضرتش هم مرتجی هم ملتجا
حرمتش هم منتسب هم مکتسب
مدحت او چون شراب آرد نشاط
خدمت او چون سماع آرد طرب
با شراب ذل حسود او حریف
وز مراد دل عدوی او عزب
هست جودش اضطرار موج بحر
هست جدش اختیار صنع رب
در خصال و خلق او لفظ عجم
در بنان و کلک او جود عرب
آن را از بذل او خواری و ذل
جود را با مال او شور و شغب
فعل بذل و بر او در حرص و آز
همچنان چون فعل آتش در حطب
در حساب مکرمت تاثیر او
همچو تاثیر فضایل در حسب
ای دعای نیکخواهت مستجاب
ای هلاک بدسگالت مستحب
موکب ماه مبارک در رسید
بار بر بستند شعبان و رجب
آتش روزه زبانه برکشید
تا هزیمت گشت از او آب عنب
باده خواران را عدیل آمد عنا
رود سازان را نصیب آمد نصب
آن کنیم اکنون که یزدان را رضاست
تا بیفزاییم شیطان را غضب
تا بود در بوستان سرو و سمن
تا بود بر آسمان راس و ذنب
نیکخواهت باد با سور و سرور
بدسگالت باد در تیمار و تب
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای خجل با روی و زلفت روز و شب
مانده ام با روی و زلفت در عجب
هوش مصنوعی: ای شرمنده، با زیبایی و موهایت مدام در حیرت و شگفتی به سر میبرم. روز و شب در فکر تو هستم.
رویت از روز است یا روز از رخت
شب ز زلف توست یا زلفت ز شب
هوش مصنوعی: چهرهات مانند روز است یا اینکه روز به خاطر چهرهات به وجود آمده؟ زلفهایت از شب نشأت گرفتهاند یا اینکه شب به خاطر زلفهایت وجود دارد؟
کرده ای از روی روزی مختصر
یا سر زلفت شبی شد منتخب
هوش مصنوعی: تو به دلیل یک روز خاص یا به خاطر زیبایی و زلفت، در دل کسی خاص شدهای.
روز را ازلاله پوشیدی لباس
تا شبت را عنبرین کردی سلب
هوش مصنوعی: روز را با لباس لاله پوشاندی تا شب را با عطر خوش و دلانگیز عنبر پر کنی.
ای سرینت آفت تل سمن
ای میانت حسرت تار قصب
هوش مصنوعی: ای زیبایی تو همچون آفتاب درخشان است و در میان تو، حسرت و اندوهی مانند تاریکی وجود دارد.
مانده ام با دیده یاقوت بار
تا تو را دیدستم از یاقوت لب
هوش مصنوعی: من با نگاهی پر از اشک و احساس، منتظر ماندهام تا تو را ببینم، با لبهایی به زیبایی یاقوت.
ای دل افتاده در سودای عشق
خسته خاری و دور از تو رطب
هوش مصنوعی: ای دل، که در آرزوی عشق افتادهای، خسته و بیتابی، همچون خارانی که دور از میوه رطب هستند.
گر طرب را طالبی مطلوب خویش
نزد زین الدین ابوطالب طلب
هوش مصنوعی: اگر به دنبال شادی و سروری هستی، باید آن را از زینالدین ابوطالب بخواهی.
آن جمال ساده و نور شرف
آسمان فضل و خورشید نسب
هوش مصنوعی: آن زیبایی خالص و نور، نماد بزرگی و فضیلت آسمان و همچنین درخشش و عظمت ما هستند.
جاه را قدر رفیع او اساس
جود را طبع کریم او سبب
هوش مصنوعی: مقام و ارزش او به خاطر بزرگی و نیازمندیها و generosity اوست که از دل پاک و نیکو او نشأت میگیرد.
تازه با کردار او روی هنر
روشن از دیدار او چشم ادب
هوش مصنوعی: با رفتار او، هنر درخشان و زیبا به وجود میآید و از دیدن او، احترام و ادب در نگاه من نمایان میشود.
نام نیک اوست تشریف خطاب
عرض پاک اوست تاریخ لقب
هوش مصنوعی: نام نیک او باعث افتخار است و پیامی از پاکی او به شمار میرود که در تاریخ نیز به ثبت رسیده است.
حضرتش هم مرتجی هم ملتجا
حرمتش هم منتسب هم مکتسب
هوش مصنوعی: وجود مقدس او هم مورد امید و هم پناهگاه است. احترامش هم ذاتی است و هم از دیگران به او نسبت داده شده است.
مدحت او چون شراب آرد نشاط
خدمت او چون سماع آرد طرب
هوش مصنوعی: ستایش او همانند شراب است که شادمانی به ارمغان میآورد، و خدمت به او مثل نواختن موسیقی است که سرور و خوشحالی به وجود میآورد.
با شراب ذل حسود او حریف
وز مراد دل عدوی او عزب
هوش مصنوعی: شخصی با شراب از حسود خود دور شده و از آرزوی دل دشمنش بینیاز است.
هست جودش اضطرار موج بحر
هست جدش اختیار صنع رب
هوش مصنوعی: باده بخشش او مانند تلاطم امواج دریاست و در عین حال، بزرگی او به قدرت انتخاب و اراده پروردگار وابسته است.
در خصال و خلق او لفظ عجم
در بنان و کلک او جود عرب
هوش مصنوعی: او از نظر اخلاق و صفات به شکل عجیبی مانند مردم غیر عرب است، اما در بخشش و کرم، مانند عربها سخاوتمند و بخشنده است.
آن را از بذل او خواری و ذل
جود را با مال او شور و شغب
هوش مصنوعی: از بخشش او هیچ مایهی خجالت و سرافکندگی وجود ندارد، بلکه بخشش او با داراییاش باعث شور و هیجان میشود.
فعل بذل و بر او در حرص و آز
همچنان چون فعل آتش در حطب
هوش مصنوعی: اقدام به بخشش و فداکاری در او به همین اندازه است که مثل حرص و آز، آتش به چوب، یعنی هر یک به خودی خود ویژگیها و تأثیرات خاصی دارند که در کنار هم به شکلی نمایان میشوند.
در حساب مکرمت تاثیر او
همچو تاثیر فضایل در حسب
هوش مصنوعی: در ارزیابی کرامت و بزرگواری، تأثیر او به اندازه تأثیر ویژگیهای خوب در نسب و خانواده مهم و قابل توجه است.
ای دعای نیکخواهت مستجاب
ای هلاک بدسگالت مستحب
هوش مصنوعی: ای دعای خوب تو به اجابت میرسد و نابودی بدسگالت، بسیار پسندیده و مطلوب است.
موکب ماه مبارک در رسید
بار بر بستند شعبان و رجب
هوش مصنوعی: کاروان ماه مبارک رمضان رسید و زمان سفر به سوی آن آغاز شد و شعبان و رجب به پایان رسیدند.
آتش روزه زبانه برکشید
تا هزیمت گشت از او آب عنب
هوش مصنوعی: روزه به مانند آتشی است که شعلهور میشود و باعث میشود که دیگر نتوانی به راحتی از می نوشیدنی بگذری.
باده خواران را عدیل آمد عنا
رود سازان را نصیب آمد نصب
هوش مصنوعی: شرابنوشان به عذاب گرفتار شدند و کسانی که در حال ساز زدن بودند، به پاداش رسیدند.
آن کنیم اکنون که یزدان را رضاست
تا بیفزاییم شیطان را غضب
هوش مصنوعی: ما در این لحظه اقداماتی را انجام میدهیم که مورد خشنودی خداوند باشد تا بتوانیم خشم شیطان را افزایش دهیم.
تا بود در بوستان سرو و سمن
تا بود بر آسمان راس و ذنب
هوش مصنوعی: تا زمانی که در باغ سرو و سمن وجود دارد، تا زمانی که در آسمان ستارهها و سیارات حضور دارند.
نیکخواهت باد با سور و سرور
بدسگالت باد در تیمار و تب
هوش مصنوعی: برای تو آرزوی خوشبختی و شادی دارم، اما برای دشمن تو آرزوی رنج و درد میکنم.