آن که هفت اقلیم عالم را نهاد هر کسی را آنچه لایـــــق بود داد
گر توانایی و گر کوتاه دست هر که را بینی چنان باید که هست
مرد دون همت اگر قادر شود بس خیانت ها کزو صادر شــــــود
گربه مسکین اگــر پر داشتی تخــــم گنجشک از جهان برداشتی
آن دو شاخ گاو اگر خر داشتی یک شکم در آدمی نگذاشتی

گربه مسکین اگر پر داشتی
تخم گنجشک از زمین برداشتی
در کتابهای مختلف بیت را بدینگونه دیده ام.

گربه مسکین اگر پر داشتی
تخم کفتر در هوا نگذاشتی

بهتر است به عوض محروم مسکین نوشته شود.

یکی از بد ترین موعظه های سعدی است. تبلیغ به پذیرفتن وضع موجود و توجیه اینکه کسی مسؤل وضع و موقعیت خودش نیست. اختیارش دست خدا است . تمثیل هائی هم که آورده است در رابطه با ایده ای که القا می کند مغلطه است. وارد توضیح نمی شوم زیرا موضوع به اندازه کافی واضح است. به این بسنده می کنم که این موعظه حتا با تعلیم و دستور قرآنی در تضاد است. در قرآن به صراحت ذکرشده است :فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ ....وَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ!! و نیز :وَأَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَی !! در شگفتم از سعدی که در داستان درویش دعل و روباه شل به زیبائی تمام بر کوشش و تلاش انسان تاکید کرده است،چگونه در این چند بیت بطور غیر مستقیم و تلویحی او را به قبول وضع موجود اندرز می دهد!

در تنگنای حیرتم از نخوت رقیب
یا رب مباد آن که گدا معتبر شود

کرمک شبتاب اگر پا داشتی
مه و مهر از آسمان برداشتی

عجیبه
سعدی چندین جا خودش را نقض میکنه
گربه مسکین شاید چنان کند اگر پر داشت
اما ایا میشه نتیجه گرفت که هر کس در هر
موقعیی هست حقش بوده؟
این باعث سواستفاده های زیادی میشه

دوستانی که حاشیه زده اند مقصود سعدی را متوجه نشده اندmm. انچه مد نظر اوست عالم خلق وتکوین است که خداوند به هرموجودی حسب اقتضای وجودیش اسباب وقابلیت هایی را عط کرده،سرو بلدوبی بار وبیسایه اما راست فامت، بید میانه وپهن وپرسایه گردو بلند وپهن وپر بار.
القصه موضوع در این شعر عالم تشریع یا تکلیف نیست که ادمی در ان ایفای نقش میکند بلکه عالم خلقت است که فقط خداوند متعال نقش افرین است همانگونه مه در ابیات قبل توضیح داده است. اسماعیل علیا

جناب شیخ اجل درست فرمودند هرکسی هرکجا که هست لیاقتش دقیقا همان جایگاه است

هرکسی مسئول و‌مسبب جایگاهی که درش قرار داره ، خودش خواسته هیچ جبر وتقدیری در کار نیست

سعدی به مذهب اشعری پایبند بود که به جبر معتقدند و این ابیات موافق با مذهبشه.