اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
صاحبا، عمر عزیز است غنیمت دانش
گوی خیری که توانی ببر از میدانش
هوش مصنوعی: دوست عزیز، عمر ما بسیار ارزشمند است، پس از فرصتی که برای یادگیری و دانش‌اندوزی به دست می‌آوریم، بهره‌برداری کنیم و هر چه در توان داریم از آن استفاده کنیم.
چیست دوران ریاست که فلک با همه قدر
حاصل آن است که دایم نبود دورانش
هوش مصنوعی: مقام و جایگاه ریاست چیست که حتی با تمامی قدرتش، هیچگاه دائمی و پایدار نیست؟
آن خدای است تعالی، ملک الملک قدیم
که تغیّر نکند ملکت جاویدانش
هوش مصنوعی: خداوندی که از همه والاتر است و سلطنتی قدیمی دارد، و ملک جاودانی‌اش هرگز دچار تغییر نمی‌شود.
جای گریه‌ست بر این عمر که چون غنچهٔ گل
پنج روز است بقای دهن خندانش
هوش مصنوعی: باید بر این عمر کوتاه و زودگذر افسوس خورد، چرا که مانند گل که وقتی غنچه است، تنها به مدت پنج روز می‌تواند لبخند بزند و لذت ببرد.
دهنی شیر به کودک ندهد مادر دهر
که دگرباره به خون در نبرد دندانش
هوش مصنوعی: مادر دنیا به کودک خود شیر نمی‌دهد، زیرا می‌ترسد که او دوباره با دندانش در خون بیفتد.
مقبل امروز کند داروی درد دل ریش
که پس از مرگ میسر نشود درمانش
هوش مصنوعی: امروز می‌توان با دارویی دل‌درد را درمان کرد، اما پس از مرگ، دیگر این درمان ممکن نیست.
هر که دانه نفشاند به زمستان در خاک
ناامیدی بود از دخل به تابستانش
هوش مصنوعی: هر کسی که در فصل زمستان، چیزی برای آینده نمی‌کارد، نشان‌دهنده‌ی امید نداشتن او به برداشت در فصل تابستان است.
گر عمارت کنی از بهر نشستن شاید
ور نه از بهر گذشتن مکن آبادانش
هوش مصنوعی: اگر بنا می‌کنی تا در آن زندگی کنی، خوب است؛ وگرنه اگر فقط به خاطر عبور و مرور است، آن را نباید آباد کنی.
دست در دامن مردان زن و اندیشه مدار
هر که با نوح نشیند چه غم از طوفانش
هوش مصنوعی: دست نیاز به سوی مردان بسپار و نگران هیچ نباش، چون اگر با آدم‌های درست و نیکو معاشرت کنی، از هر مشکل و خطری در امان خواهی ماند.
معرفت داری و سرمایهٔ بازرگانی
چه به از دولت باقی بده و بستانش
هوش مصنوعی: شناخت و آگاهی تو از علم و دانش، ارزشمندتر از دارایی‌های تجاری و اقتصادی است؛ زیرا این سرمایه‌ها زودگذرند و در نهایت چیزی از آن باقی نمی‌ماند.
دولتت باد و گر از روی حقیقت پرسی
دولت آن است که محمود بود پایانش
هوش مصنوعی: خوشبختی تو پایدار باشد و اگر بخواهی راستش را بپرسی، خوشبختی واقعی آن است که پایانش به خوبی و عظمت محمود ختم شود.
خوی سعدیست نصیحت چه کند گر نکند
مشک دارد نتواند که کند پنهانش
هوش مصنوعی: سخن سعدی در زمینه نصیحت این است که اگر نصیحت نکند، چه اتفاقی می‌افتد؟ در واقع، اگر او نتواند نصیحتی کند، مانند مشک است که نمی‌تواند بوی خود را پنهان کند. یعنی نصیحت بخشی از ذات اوست و نمی‌تواند آن را مخفی نگه‌دارد.
حاشیه ها
1392/03/11 17:06
حسین حسنی
در مصرع دوم بیت سوم، به اشتباه کلمه ی تغییر به کار رفته است. واژه ی صحیح تغیّر است. یاداوری می کنم که این اشتباه، وزن غزل را دچار خدشه می کند.
سپاسگزارم
1398/03/10 18:06
امیر پیمان
گر عمارت کنی از بهر نشستن شاید
ورنه از بهر گذشتن مکن آبادانش
بنظرم جای نشستن و گذشتن باید عوض بشه
آقای حسین حسنی
تغیر به معنای برآشفتن و خشمگین شدن است و این تناسبی بامعنی بیت ندارد. درستش تغییر است و این از نظر معنی درست است.
آن خدایی است ملک الملک قدیم
که تغییر نکند ملکت جاویدانش
معنی : آن خدلیی است بلند مرتبه، پادشاه مملکت و ازلی که هیچ گاه پادشاهی و حکومتش تغییر نکند و مال کسی دیگر نشود.
در ظمن وزنش هم درست است.
گرامی حسین حسنی
درست می فرمائی
آن خدایست تعالی، ملک الملک قدیم
که تغَیُّر َنکند ملکت جاویدانش
تَغَیُّر به مانای دگرگون شدن بیز هست
تغیر
دیکشنری عربی به فارسی
جهش , تغییر , دگرگونی , تحول , طغیان , انقلا ب , شورش , تغییر ناگهانی.
بسم الله
هردو کلمه درست است. چه تغیر و چه تغییر
همگان وقت بلاها بستایند خدا را
تو شب و روز مهیا چو فلک جازم و حازم
1403/07/14 01:10
جلال ارغوانی
جناب عرفان تغیر با تشدید درست است زیرا با وزن شعر هم خوانی دارد
سعدی