سعدیقصیدهٔ شمارهٔ ۵۷ - در ستایش
گرین خیال محقق شود به بیداری
که روی عزم همایون ازین طرف داری
خدای را که تواند گزارد شکر و سپاس
یکی منم که به مدحش کنم شکرباری
ندید دشمن بی‌طالع آنچه از حق خواست
که یار با سر لطف آمدست و دلداری
تو یاد هر که کنی در جهان بزرگ شود
مگر که دیگرش از یاد خویش بگذاری
وگر مرا هنری نیست یا خطایی هست
تو آن مکارم اخلاق خویش یاد آری
جماعتی شعرای دروغ شیرین را
اگر به روز قیامت بود گرفتاری
مرا که شکر و ثنای تو گفته‌ام همه عمر
مگر خدای نگیرد به راست گفتاری
تو روی دختر دلبند طبع من بگشای
که خانگیش برآورده‌ام نه بازاری
چو همسریش نبینم به ناقصی ندهم
خلیفه‌زاده تحمل چرا کند خواری؟
به هر درم سر همت فرو نمی‌آید
ببسته‌ام در دکان ز بی‌خریداری
من آبروی نخواهم ز بهر نان دادن
که پیش طایفه‌ای مرگ به که بیماری
خدای در دو جهانت جزای خیر دهاد
که هر چه داد به اضعاف آن سزاواری
تو را که همت و اقبال و فر و بخت اینست
به هر چه سعی کنی دولتت دهد یاری
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۶ - در پند و ستایش: بزن که قوت بازوی سلطنت داریقصیدهٔ شمارهٔ ۵۸ - در ستایش ابوبکر بن سعد: وجودم به تنگ آمد از جور تنگی
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گرین خیال محقق شود به بیداری
که روی عزم همایون ازین طرف داری
هوش مصنوعی: اگر خیال خوب به واقعیت تبدیل شود و تو در بیداری برای دست‌یابی به آن تلاش کنی، به نتایج خوشایندی خواهی رسید.
خدای را که تواند گزارد شکر و سپاس
یکی منم که به مدحش کنم شکرباری
هوش مصنوعی: خداوندی داریم که کسی نمی‌تواند به طور کامل شکر و سپاس او را بجا آورد. من یکی از این بندگان هستم که تلاش می‌کنم در ستایش او، سپاسگزاری کنم.
ندید دشمن بی‌طالع آنچه از حق خواست
که یار با سر لطف آمدست و دلداری
هوش مصنوعی: دشمنان ناموفق هیچ وقت نتوانسته‌اند چیزی از حقیقت به دست آورند؛ چرا که معشوق با محبت و مهربانی آمده و دلگرمی می‌دهد.
تو یاد هر که کنی در جهان بزرگ شود
مگر که دیگرش از یاد خویش بگذاری
هوش مصنوعی: هر کسی را که در دل خود به یاد داشته باشی، در زندگی‌ات بزرگ و مهم می‌شود، مگر اینکه خودت او را فراموش کنی.
وگر مرا هنری نیست یا خطایی هست
تو آن مکارم اخلاق خویش یاد آری
هوش مصنوعی: اگر من هنری ندارم یا اشتباهی مرتکب شده‌ام، تو باید به خوبى‌هاى اخلاقى خودت فکر کنى.
جماعتی شعرای دروغ شیرین را
اگر به روز قیامت بود گرفتاری
هوش مصنوعی: گروهی از شاعران وجود دارند که شعرهای دلنشین و فریبنده‌ای می‌سرایند، اما اگر در روز قیامت گرفتار شوند، ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند.
مرا که شکر و ثنای تو گفته‌ام همه عمر
مگر خدای نگیرد به راست گفتاری
هوش مصنوعی: من در طول عمرم همیشه از تو تعریف و تمجید کرده‌ام، اما امیدوارم خداوند به خاطر راستگویی من را مورد آزمایش قرار ندهد.
تو روی دختر دلبند طبع من بگشای
که خانگیش برآورده‌ام نه بازاری
هوش مصنوعی: لطفاً چهره دختر مورد علاقه‌ام را به من نشان بده، زیرا من برای او خانه و زندگی‌ام را آماده کرده‌ام نه اینکه به دنبال خرید و فروش باشم.
چو همسریش نبینم به ناقصی ندهم
خلیفه‌زاده تحمل چرا کند خواری؟
هوش مصنوعی: هنگامی که همسری شایسته و کامل برای او نیابم، چرا باید فرزند یک خلیفه این تحقیر را تحمل کند؟
به هر درم سر همت فرو نمی‌آید
ببسته‌ام در دکان ز بی‌خریداری
هوش مصنوعی: هرگز نمی‌توانم به هر در و دری توجهم را جلب کنم؛ دکانم را به خاطر عدم خریدار بسته‌ام.
من آبروی نخواهم ز بهر نان دادن
که پیش طایفه‌ای مرگ به که بیماری
هوش مصنوعی: من برای تأمین نانم، آبرویم را نخواهم داد، زیرا در میان جمع، مردن بهتر از بیماری است.
خدای در دو جهانت جزای خیر دهاد
که هر چه داد به اضعاف آن سزاواری
هوش مصنوعی: خداوند در دو جهان به تو پاداش خوبی دهد، چون تو شایسته‌ی دریافت نعمت‌ها به اندازه‌ی بسیار بیشتر از آن چیزی هستی که به تو داده است.
تو را که همت و اقبال و فر و بخت اینست
به هر چه سعی کنی دولتت دهد یاری
هوش مصنوعی: هر کس که تلاش و آرزو و شانس او در سطح بالایی باشد، هر کاری که انجام دهد، موفقیت و خوشبختی به او کمک خواهد کرد.