حکمت شمارهٔ ۸۲
حلم شتر چنان که معلوم است اگر طفلی مهارش گیرد و صد فرسنگ برد، گردن از متابعتش نپیچد. اما اگر درهای هولناک پیش آید که موجب هلاک باشد و طفل آنجا به نادانی خواهد شدن، زمام از کفش در گسلاند و بیش مطاوعت نکند که هنگام درشتی ملاطفت مذموم است و گویند دشمن به ملاطفت دوست نگردد بلکه طمع زیادت کند.
کسی که لطف کند با تو خاک پایش باش
وگر ستیزه برد در دو چشمش آکن خاک
سخن به لطف و کرم با درشتخوی مگوی
که زنگ خورده نگردد به نرم سوهان پاک
حکمت شمارهٔ ۸۱: هر که با بدان نشیند اگر نیز طبیعت ایشان در او اثر نکند به طریقت ایشان متهم گردد و گر به خراباتی رود به نماز کردن، منسوب شود به خمر خوردن.حکمت شمارهٔ ۸۳: هر که در پیش سخن دیگران افتد تا مایهٔ فضلش بدانند، پایهٔ جهلش معلوم کند.
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکینبشته
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حلم شتر چنان که معلوم است اگر طفلی مهارش گیرد و صد فرسنگ برد، گردن از متابعتش نپیچد. اما اگر درهای هولناک پیش آید که موجب هلاک باشد و طفل آنجا به نادانی خواهد شدن، زمام از کفش در گسلاند و بیش مطاوعت نکند که هنگام درشتی ملاطفت مذموم است و گویند دشمن به ملاطفت دوست نگردد بلکه طمع زیادت کند.
هوش مصنوعی: حلم شتر به این معنی است که اگر یک کودک کنترل و مهار شتری را در دست بگیرد و با آن به مسافرت برود، شتر به نرمی و آرامی به سفر ادامه میدهد. اما اگر در مسیرشان به یک دره خطرناک و هولناک برخورد کنند و کودک به دلیل نادانی بخواهد او را به آن دره بکشاند، شتر دیگر از او پیروی نمیکند و رفتار آرامش را کنار میگذارد. در چنین شرایطی، نرمی و ملاطفت مناسب نیست و ممکن است نتیجه معکوس بگیرد؛ چون دشمنان با ملایمت دوستانه برخورد نمیکنند و برعکس، به زیادهخواهی و طمع بیشتر میپردازند.
کسی که لطف کند با تو خاک پایش باش
وگر ستیزه برد در دو چشمش آکن خاک
هوش مصنوعی: اگر کسی با تو خوبرفتاری کند، باید او را بسیار احترام کنی و برایش ارزش قائل شوی، اما اگر با تو به ستیزه برخیزد، باید به او نشان دهی که چیزی از او کم نمیشود و در برابرش نایستایی.
سخن به لطف و کرم با درشتخوی مگوی
که زنگ خورده نگردد به نرم سوهان پاک
هوش مصنوعی: به کسی که خشن و تندخو است، با محبت و نرمی صحبت نکنید؛ زیرا برخورد ملایم شما ممکن است تأثیری نداشته باشد و او همچنان به رفتار زشت خود ادامه خواهد داد.