گنجور
سعدی شیرازیسعدی

حکمت شمارهٔ ۵۳

جوهر اگر در خلاب افتد، همچنان نفیس است و غبار اگر به فلک رسد، همان خسیس. استعداد بی تربیت دریغ است و، تربیت نامستعد ضایع. خاکستر نسبی عالی دارد که آتش جوهر علویست ولیکن چون به نفس خود هنری ندارد، با خاک برابر است و قیمت شَکَر نه از نی است ، که آن خود خاصیت وی است.

چو کنعان را طبیعت بی هنر بُود
پیمبرزادگی، قدرش نیفزود
هنر بنمای اگر داری نه گوهر
گُل از خار است و  ابراهیم   از آزر
حکمت شمارهٔ ۵۲: خردمندی را که در زمرهٔ اجلاف سخن ببندد شگفت مدار که آواز بربط با غلبهٔ دهل بر نیاید و بوی عنبر از گند سیر فرو ماند.حکمت شمارهٔ ۵۴: مشک آن است که ببوید نه آن که عطار بگوید.

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌نبشته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جوهر اگر در خلاب افتد، همچنان نفیس است و غبار اگر به فلک رسد، همان خسیس. استعداد بی تربیت دریغ است و، تربیت نامستعد ضایع. خاکستر نسبی عالی دارد که آتش جوهر علویست ولیکن چون به نفس خود هنری ندارد، با خاک برابر است و قیمت شَکَر نه از نی است ، که آن خود خاصیت وی است.
هوش مصنوعی: جوهر اگر در آب بیفتد، هنوز هم ارزشمند است و غبار اگر به آسمان برود، باز هم بی‌ارزش می‌ماند. استعدادهایی که تربیت نشوند، هدر می‌روند و تربیت افراد بی‌استعداد از بین می‌رود. خاکستر نسبتی عالی دارد چون از آتش به وجود آمده، اما چون به خودی خود ارزش خاصی ندارد، ارزشی برابر با خاک دارد. قیمت شکر به دلیل نی است، زیرا این خاصیت خود اوست.
چو کنعان را طبیعت بی هنر بُود
پیمبرزادگی، قدرش نیفزود
هوش مصنوعی: اگر طبیعت کنعان بینوا و بی‌هنر باشد، از شجاعت و دلیری پیمبرزادگی او چیزی نخواهد افزود.
هنر بنمای اگر داری نه گوهر
گُل از خار است و  ابراهیم   از آزر
هوش مصنوعی: اگر هنری داری، آن را به نمایش بگذار؛ زیرا حقیقت این است که زیبایی واقعی همانند گل در میان خارهاست و بزرگانی چون ابراهیم با وجود پدری چون آزر، به مقام والایی رسیدند.

خوانش ها

بخش ۵۳ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکمت شمارهٔ ۵۳ به خوانش سهیل قاسمی
حکمت شمارهٔ ۵۳ به خوانش ابوالفضل حسن زاده
حکمت شمارهٔ ۵۳ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1393/06/07 01:09
ًویلیام

این حکایت با مقایسه با کلیات سعدی محمد علی فروغی ، آداب صحبت این بیت را ندارد: هنر بنمای اگر داری نه گوهر گل از خارست و ابراهیم از آذر

1395/07/16 19:10
مجید محمدپور

چو کنعان را طبیعت بی هنر بود
پیمبر زادگی قدرش نیفزود
هنر بنمای اگر داری نه گوهر
گل از خارست و ابراهیم از آزر

1395/07/16 19:10
مجید محمدپور

لغت نامه دهخدا
آزر: [ زَ ] (اِخ ) نام پدر ابراهیم پیغامبر علیه السلام . و او را آزر بت گر و آزر بت تراش نیز گویند

1399/07/09 16:10
سامان

کنعان ظاهرا پسر نوح است که با او همراه نشد. در تورات نام چنین فرزندی برای نوح و ماجرای همراه نشدن او با نوح وجود ندارد. کنعان در تورات نام سرزمین موعود قوم اسرائیل است که آن را رها کرده و به مصر رفتند و در آنجا این قوم برده بودند تا اینکه به رهبری موسی دوباره از مصر خارج شدند و به سرزمین کنعان بازگشتند....سعدی تورات را نخوانده است ولی در جایی مزامیر داوود را با همین نام مزامیر ذکر میکند که جالب توجه است و ممکن است مزامیر داوود را خوانده باشد...

1401/01/29 23:03
هیچ

خلاب = گل و لای