سعدیحکایت شمارهٔ ۱۳
هندویی نفط‌‌اندازی همی آموخت. حکیمی گفت تو را که خانه نیین است، بازی نه این است.
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوانش ها
حکایت شمارهٔ ۱۳ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکایت شمارهٔ ۱۳ به خوانش محمدهادی نبوی
حکایت شمارهٔ ۱۳ به خوانش ابوالفضل حسن زاده
حکایت شمارهٔ ۱۳ به خوانش فاطمه زندی
حاشیه ها
لفظ اندازی نه نفط اندازی.
همان نفط اندازی صحیح است. و منظور آتش بازی با به دهان انداختن مادة اتش زا و دمیدن در آتش است. به او می گوید که تو که خانه ات از نی است، این آتش بازی ممکن است خانه ات را خراب کند و باید سرگرمی یآ شغل خود را عوض کنی. در اینجا لفظ اندازی معنی نمی دهد هرچند که اصلاً واژة لفظ اندازی کلاً غلط است.
سپاس مجتبی
و شعر حکایت که متاسفانه نیامده
تا ندانی که سخن عین صوابست مگوی /
و آنچه دانی نه نیکویش جوابست مگوی /
در بعضی نسخه‌ها آمده: هندو بچه‌ای نفط اندازی ...
مصرع دوم بیتی که آقای رضا شهنی آورده، وزنش درست نیست. مطمئن نیستم درستش چیست، ولی تغییر زیر وزن را درست می‌کند:
و آنچه دانی نه نکوییش جوابست مگوی
(نکوییش به جای نیکویش)
سپاس از مجتبی عزیز
نفط اندازی صحیح است
کامل حکایت در کتاب گلستان از روی نسخه تصحیح شده مرحوم محمدعلی فروغی چنین است:
هندوی نفط اندازی همی آموخت، حکیمی گفت: ترا که خانه نئین است بازی نه اینست
تا ندانی که سخن عین صوابست مگوی
وآنچه دانی که نه نیکوش جوابست مگوی
متأسفانه شعر داستان حذف شده مصرع دوم شعر «وانچه دانی که نه نیکوش جوابست مگوی» به نظر بنده منظور عالیجناب سعدی آنست: وقتی سئوالی داری که جواب دندان شکنی دارد ،ان سوال را. مطرح مکن.
نفط اندازی صحیح است. نفط معرب نفت است. شعبده بازان دهانشان را از نفت پر میکردند(و میکنند) و بافشارِ هوای ریه ازدهانشان بصورت گاز خارج میکردند و روی آتش می پاشیدند . این بازی هنوز هم رواج دارد.
دوستان اگر کسی اطلاعاتی داره لطفا بگه، مگه در۸۰۰ سال پیش نفت کشف شده بوده که سعدی از این واژه استفاده کرده، ؟؟؟!
آقا مهدی درود برشما
بشر نه نفت را در زمان سعدی بلکه قرنها قبل، حتی قبل از میلاد مسیح میشناخته وکاربردهایی هم برای این ماده سیاه بد بو داشته است .
در ابتدا کلدانیان واعراب آن را که بصورت طبیعی از زمین تراوش میکرده نپتا نامیده‌اند که یونانیان باهمین نام این ماده را به غرب معرفی کرده اند وبه روغن شرقی شهره بوده وحتی واژه پترواولیوم در زبان انگلیسی نزدیک به همین معناست یعنی روغن سنگ.
این اغراق نیست و واقعیت تاریخ است که اولین بار ناوگان کشتیرانی ایرانیان در زمان امپراطوری هخامنشیان توسط این ماده عایقکاری میشده البته آنرا با نمک و روشی خاص استحصال میکردند ، ناوگان کشتیرانی بزرگی که مایه فخر ومباهات ما ایرانیان بوده ودر سه قاره جهان هم زمان حضور داشته و در کل گیتی صاحب آبراه وتنگه و پایگاه بوده.بله علاوه بر آن کاربردهای پزشکی ودامپزشکی داشته وبشر وخصوصا ایرانیان آن را میشناخته‌اند وجالب اینکه اولین بار در شوش باستان و در زمان هخامنشیان اولین چاه نفت توسط باستان شناسان پیدا شده واولین حفاری چاه نفت در بالاخانه باکو در زمان صفویان انجام شده واولین کسی که نفت سفید را از نفت سیاه جدا کرده کسی نبوده جز زکریای رازی که به مدد کشف او شهر رویایی بغداد آن دوره ،مزین به چراغ گردید وکف خیابانها وحمام های شهر با قیر وشن پوشانده شد ودیگر آنکه بهرام چوبین سردار لایق ساسانی است که، اولین ژنرال نظامی طول تاریخ است که با استفاده از نفت جنگ افزار آتشین ابداع نمود . بیشتر از این را به امر تحقیق محول مینمایم .
فقط اینکه ما ملت کبیری هستیم که متاسفانه قدر دان تاریخ ملی خود نیستیم شاد باشی عزیز