گنجور
سعدی شیرازیسعدی

حکایت شمارهٔ ۱۱

یکی را پرسیدند از مُسْتَعْرِبانِ بغداد: مٰا تَقُولُ فِی الْمُرْدِ؟

گفت: لا خَیْرَ فیهِمْ مادامَ اَحَدُهُمْ لَطیفاً یَتَخاشَنُ؛ فَاِذا خَشُنَ یَتَلاطَفُ؛ یعنی چندان‌که خوب و لطیف و نازک‌اندام است، درشتی کند و سختی؛ چون سخت و درشت شد چنان که به کاری نیاید، تلطّف کند و درشتی نماند.

اَمْرَد آن گه که خوب و شیرین است
تلخ گفتار و تندخوی بود
چون به ریش آمد و به لعنت شد
مردم آمیز و مهرجوی بود
حکایت شمارهٔ ۱۰: در عُنْفُوانِ جوانی چنان که افتد و دانی، با شاهدی سَری و سِرّی داشتم، به حکمِ آن که حَلقی داشت طَیِّبُ الْاَدا وَ خَلقی کَالْبَدْرِ إذٰا بَدٰا.حکایت شمارهٔ ۱۲: یکی را از علما پرسیدند که: یکی با ماهروییست در خلوت نشسته و درها بسته و رقیبان خفته و نفس طالب و شهوت غالب، چنان که عرب گوید: اَلتَّمْرُ یانِعٌ وَ النّٰاطورُ غَیْرُ مانِعٍ؛ هیچ باشد که به قوّتِ پرهیزگاری از او به سلامت بماند؟

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌نبشته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یکی را پرسیدند از مُسْتَعْرِبانِ بغداد: مٰا تَقُولُ فِی الْمُرْدِ؟
مُسْتَعْرِب: غیر عربِ در عرب درآمده / مٰا تَقُولُ فِی الْمُرْدِ؟: دربارهٔ ساده‌رویان چه گویی؟
گفت: لا خَیْرَ فیهِمْ مادامَ اَحَدُهُمْ لَطیفاً یَتَخاشَنُ؛ فَاِذا خَشُنَ یَتَلاطَفُ؛ یعنی چندان‌که خوب و لطیف و نازک‌اندام است، درشتی کند و سختی؛ چون سخت و درشت شد چنان که به کاری نیاید، تلطّف کند و درشتی نماند.
هوش مصنوعی: او گفت: هیچ خیری در این افراد نیست؛ تا زمانی که یکی از آن‌ها با لطافت برخورد می‌کند، همواره درشتی به خود می‌گیرد. اما وقتی که سخت و درشت می‌شود، دوباره تلاش می‌کند تا لطیف و خوش‌برخورد باشد. به عبارت دیگر، هرچقدر که آن‌ها نازک و لطیف به نظر می‌رسند، وقتی که سخت و درشت می‌شوند، دیگر به هیچ کار نمی‌آیند و سپس سعی می‌کنند دوباره رفتار نرم و خونگرم داشته باشند.
اَمْرَد آن گه که خوب و شیرین است
تلخ گفتار و تندخوی بود
هوش مصنوعی: وقتی کسی زیبا و دلپذیر است، سخن تلخ و تند او نشان‌دهنده‌ی کاردانی یا ناپسندی اوست.
چون به ریش آمد و به لعنت شد
مردم آمیز و مهرجوی بود
هوش مصنوعی: زمانی که انسان به زمان پیری و مشکلات می‌رسد، دیگر نمی‌تواند مانند گذشته محبوب و مورد مهر و محبت مردم باشد و به نوعی مورد نکوهش قرار می‌گیرد.

خوانش ها

حکایت شمارهٔ ۱۱ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکایت شمارهٔ ۱۱ به خوانش ابوالفضل حسن زاده
حکایت شمارهٔ ۱۱ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1392/02/05 08:05
مینا

مردم آمیز ترکیب زیباییست به معنی مردمی و مردم جوش

1392/02/05 08:05
ادروک

امرد از الف بعلاوه مرد درست شده یعنی کسی که مرد نشده هنوز و ریدک هم می گویند به ان و عربی نیست و به قول سعدی مستعرب است و به قول کسی عربیده است، کتابی با متن زیبا به نام خسرو و ریدکان وجود دارد که عالمی لغت دارد

1401/05/02 23:08
الیوت الدرسون

قرن هفتم انگار بازار همجنسگرایی داغ بوده با اینکه در دین اسلام قبیح و حرام است 

1402/11/17 21:02
Mojtaba Razaq zadeh

همجنس بازی در کتاب عبید زاکانی اشکار تر است

1402/08/18 16:11
بهنام صفری

در متن آمده «...از مستعربان بغداد...»

مستعرب به عربشناسانِ غیر عرب می گویند.

آیا در آن دوران بغداد شهری عربی نبوده است؟