گنجور

حکایت شمارهٔ ۳۹

یکی بر سرِ راهی مستْ خفته بود و زمامِ اختیار از دست رفته.

عابدی بر وی گذر کرد و در آن حالتِ مستقبَح او نظر کرد.

جوان از خوابِ مستی سر بر آورد و گفت:

اِذاٰ مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً

اِذا رَأیْتَ اَثِیماً کُنْ سٰاتِراً وَ حَلیماً
یا مَنْ تُقَبِّحُ اَمْرِی لِمْ لا تَمَرُّ کَرِیماً
متاب ای پارسا، روی از گنهکار
به بخشایندگی در وی نظر کن
اگر من ناجوانمردم به کردار
تو بر من چون جوانمردان گذر کن

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌نبشته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یکی بر سرِ راهی مستْ خفته بود و زمامِ اختیار از دست رفته.
شخصی در میانه راه مست و ناهشیار بود و کنترل خود را از دست داده بود.
عابدی بر وی گذر کرد و در آن حالتِ مستقبَح او نظر کرد.
عابدی از کنار او عبور کرد و در حالی که او در وضعیت نامناسبی بود، به او نگاه کرد.
اِذاٰ مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً
چون به ناشایستی (خطایی) بگذرند، جوانمردانه بگذرند (و چشم بپوشند)
اِذا رَأیْتَ اَثِیماً کُنْ سٰاتِراً وَ حَلیماً
یا مَنْ تُقَبِّحُ اَمْرِی لِمْ لا تَمَرُّ کَرِیماً
چون بزهکاری را بینی،‌ پرده‌پوش و بردبار باش. ای که کارِ مرا زشت می‌شماری چرا کریمانه بر من نمی‌گذری؟ (و چشم نمیپوشی؟).
متاب ای پارسا، روی از گنهکار
به بخشایندگی در وی نظر کن
ای پرهیزگار از بزهکار اِعراض مکن و به چشم عفو و اغماض در وی ببین.
اگر من ناجوانمردم به کردار
تو بر من چون جوانمردان گذر کن
اگر من به عمل رادمرد و نکوکار نباشم، تو بر من کریم‌وار بگذر و به دیدهٔ بخشایش بنگر.

خوانش ها

حکایت شمارهٔ ۳۹ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکایت شمارهٔ ۳۹ به خوانش ابوالفضل حسن زاده
حکایت شمارهٔ ۳۹ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1390/08/14 08:11
امید رضا محبی

دو بیت آخر مربوط به حکایت دیگری از باب دوم گلستان است که در این جا به اشتباه درج شده است همچنین بیت زیر از متن جا افتاده است:
متاب ای پارسا روی از گنهکار به بخشایندگی در وی نظر کن
اذا مروا باللغو مروا کراماً از صفات مومنان است که خداوند در قران سوره مبارکه فرقان ایه 72 به آن اشاره نموده است
کسانی که چون لغوی را ببینند با بزرگواری از آن می گذرند

1391/05/24 17:07
عزیز عزیزی مودب

این حکایت طبق کتاب گلستان به تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی کامل نیست:
بعد از عبارت عربی، متن کامل آن چنین است:
اذا رأیت اثیما کُن ساتِراً و حلیماً
یا من تُقَبِّح امری لِمَ لا تَمُر کریما
×××
متاب، ای پارسا، روی از گنهکار
ببخشایندگی در وی نظر کن
اگر من ناجوانمردم به کردار
تو بر من چون جوانمردان گذر کن
گلستان به تصحیح غلامحسین یوسفی چاپ 1381 ص 104

1396/03/16 15:06
مجید قاسمی

من امروز برای اولین بار با خواندن این شعر در یک پیج اینستا گرام به ناگاه ادامه این شعر در ذهنم جاری شد درضمن از شعر و شعاری چیزی نمیدنم لطفا اساتید کمک کنند به بنده :
اگر آبی زنی بر دل همی باز بیابی تو ز این ادم کمی راز که ایزد داند و من این چنینم. ندانی تو مرا حال ، این چنین است مرا مستی و مستوری گناه نیست که جان دادم به جانانم چنین است مرا دیدی خراباتی پارسا روی پارسا ولی این کار نیک پندار نیک است

1402/03/31 20:05
بنده خدا

عجیب است که همچین حکایات زیبایی ، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.