گنجور

حکایت شمارهٔ ۳۱

وزرایِ نوشیروان در مهمّی از مَصالحِ مملکت اندیشه همی‌کردند و هر یکی از ایشان دگرگونه رای همی‌زدند و ملِک همچنین تدبیری اندیشه کرد.

بزرجمهر را رایِ ملِک اختیار آمد.

وزیران در نهانش گفتند: رایِ ملک را چه مزیّت دیدی بر فکرِ چندین حکیم؟

گفت: به موجب آن که انجامِ کارها معلوم نیست و رایِ همگان در مشیّت است که صواب آید یا خطا، پس موافقتِ رایِ ملک اولی‌ٰتر است تا اگر خلافِ صواب آید، به علّت متابعت از مُعاتبَت ایمن باشم.

خلافِ رایِ سلطان رای جُستن
به خونِ خویش باشد دست شستن
اگر خود روز را گوید شب است این
بباید گفتن: آنک ماه و پروین!

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌نبشته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وزرایِ نوشیروان در مهمّی از مَصالحِ مملکت اندیشه همی‌کردند و هر یکی از ایشان دگرگونه رای همی‌زدند و ملِک همچنین تدبیری اندیشه کرد.
هوش مصنوعی: وزرای نوشیروان در مورد مسائل مهم مملکت تبادل نظر می‌کردند و هر یک از آنها نظرات متفاوتی داشتند. پادشاه نیز درباره این موضوع تدبیری اندیشید.
بزرجمهر را رایِ ملِک اختیار آمد.
هوش مصنوعی: بزرجمهر به عنوان مشاور و کارگزار پادشاه انتخاب شد.
وزیران در نهانش گفتند: رایِ ملک را چه مزیّت دیدی بر فکرِ چندین حکیم؟
هوش مصنوعی: وزیران در دل خود گفتند: چه منفعتی در نظر شاه وجود دارد که بر افکار چندین حکیم برتری داشته باشد؟
گفت: به موجب آن که انجامِ کارها معلوم نیست و رایِ همگان در مشیّت است که صواب آید یا خطا، پس موافقتِ رایِ ملک اولی‌ٰتر است تا اگر خلافِ صواب آید، به علّت متابعت از مُعاتبَت ایمن باشم.
هوش مصنوعی: او گفت: چون انجام کارها مشخص نیست و نظر جمعی بر این است که چه چیزی درست یا نادرست است، بنابراین پیروی از نظر پادشاه اولویت دارد تا اگر اشتباهی پیش آمد، به خاطر پیروی از او در امان باشم.
خلافِ رایِ سلطان رای جُستن
به خونِ خویش باشد دست شستن
هوش مصنوعی: اگر بخواهی با نظر و اراده‌ی سلطان مخالفت کنی، باید آماده باشی که جان خود را در این راه بگذاری و از خون خود مایه بگذاری.
اگر خود روز را گوید شب است این
بباید گفتن: آنک ماه و پروین!
هوش مصنوعی: اگر روز خودش بگوید که شب است، باید گفت: آن ماه و ستاره‌های پروین در آسمان هستند!

خوانش ها

حکایت شمارهٔ ۳۱ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکایت شمارهٔ ۳۱ به خوانش دکتر مریم صمدی
حکایت شمارهٔ ۳۱ به خوانش محمدرضا خسروی
حکایت شمارهٔ ۳۱ به خوانش ابوالفضل حسن زاده
حکایت شمارهٔ ۳۱ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1389/08/04 11:11
محمدرضا سهرابی

بیت اول این است که در متن بالا نوشته نشده است:
خلاف رأی سلطان رأی جستن/ به خون خویش باید دست شستن
بیت دوم به صورت زیر نیز نوشته شده است:
اگر خود روز را گوید شب است این / بباید گفتن اینک ماه و پروین
بر اساس: تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی (تهران: خوارزمی، 1368).

1391/09/05 01:12
ناشناس

متن درست بیت اول این است:
خلاف رأی سلطان رأی جستن/ به خون خویش باشد دست شستن

1393/07/23 15:09
fazli

خلاف رأی سلطان رأی جستن/ ز خون خویش باید دست شستن ... منظور گذشتن از خون است

1400/04/24 07:06
میــــرِ سلطان احمـــد

خلاف رای سلطان رای جستن

به خون خود بُوَد دست شستن

بعداز این رای من اینست و همین خواهد بود

من براین هستم و البته چنین خواهد بود