حکایت شمارهٔ ۲۲
یکی را از ملوک مرضی هایل بود که اِعادتِ ذکرِ آن ناکردن اَوْلیٰ. طایفهٔ حکمایِ یونان متفّق شدند که مر این درد را دوایی نیست مگر زَهْرهٔ آدمی به چندین صفت موصوف. بفرمود طلب کردن.
دهقانپسری یافتند بر آن صورت که حکیمان گفته بودند. پدرش را و مادرش را بخواند و به نعمتِ بیکران خشنود گردانیدند و قاضی فَتویٰ داد که خونِ یکی از رعیّت ریختن سلامتِ پادشه را، روا باشد. جلّاد قصد کرد، پسر سر سویِ آسمان بر آورد و تبسّم کرد. ملک پرسیدش که در این حالت چه جای خندیدن است؟ گفت: نازِ فرزندان بر پدران و مادران باشد و دعوی پیشِ قاضی برند و داد از پادشه خواهند. اکنون پدر و مادر به علّت حُطامِ دنیا مرا به خون درسپردند و قاضی به کشتن فَتویٰ داد و سلطان مصالحِ خویش اندر هلاکِ من همیبیند؛ به جز خدای عَزَّوَجَلَّ، پناهی نمیبینم.
سلطان را دل از این سخن به هم بر آمد و آب در دیده بگردانید و گفت: هلاکِ من اولیٰتر است از خونِ بیگناهی ریختن. سر و چشمش ببوسید و در کنار گرفت و نعمتِ بیاندازه بخشید و آزاد کرد، و گویند هم در آن هفته شفا یافت.
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوانش ها
حکایت شمارهٔ ۲۲ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکایت شمارهٔ ۲۲ به خوانش دکتر مریم صمدی
حکایت شمارهٔ ۲۲ به خوانش محمدرضا خسروی
حکایت شمارهٔ ۲۲ به خوانش علی معدلی
حکایت شمارهٔ ۲۲ به خوانش ابوالفضل حسن زاده
حکایت شمارهٔ ۲۲ به خوانش محمد ابراهیم باقری
حکایت شمارهٔ ۲۲ به خوانش فاطمه زندی
حاشیه ها
به به! به به! به به!
زیبا بود. از این همه پند سعدی کاش یکی در زورمداران ستمگر اثر میکرد. مشکلات حل میشد.
سعدی به کتاب مقامات حمیدی توجه داشته است...
همین یک جمله برای سردمداران کفایت میکند اگر بشنوند:
"هلاک من اولی ترست از خون بی گناهی ریختن"
به شخصه در عجبم که چرا سردمداران ما به این سخنان گوهربار سعدی توجه نمیکنند ... من مطمئن هستم همه به این ابیات و موضوعات واقفند و آنها را نیز مطالعه کردهاند اما در عمل اثری بر آنها ندارد و ماحصل چیزیست که میبینیم ... ناچارا بسنده میکنم به این استدلال کلیشه ای که برای این است که تاریخ همیشه تکرار میشود ...
درود بر همگان و روز و روزگاران بر شما خوش
به غیر از آقای معدلی، همه عبارت مرضی هایل را غلط خواندند، مرض هایل یعنی بیماری وحشتناک
"مرض هایل" به معنای بیماری هولناک و ترسناک است و در فرهنگ لغت تلفظ صحیح آن نوشته شده است البته "مرض هائل "هم به نوعی درست است