گنجور

حکایت شمارهٔ ۱۲

یکی از ملوکِ بی‌انصاف پارسایی را پرسید؛ از عبادت‌ها کدام فاضل‌تر است؟ گفت: تو را خوابِ نیم‌روز تا در آن، یک‌نفس خلق را نیازاری.

ظالمی را خفته دیدم نیم‌روز
گفتم این فتنه است، خوابش برده، بِه
وآنکه خوابش بهتر از بیداری است
آن‌چنان بد زندگانی، مُرده به

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌نبشته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یکی از ملوکِ بی‌انصاف پارسایی را پرسید؛ از عبادت‌ها کدام فاضل‌تر است؟ گفت: تو را خوابِ نیم‌روز تا در آن، یک‌نفس خلق را نیازاری.
هوش مصنوعی: یکی از پادشاهان ظالم از یک پارسا پرسید که کدام عبادت از دیگر عبادت‌ها برتر است؟ او پاسخ داد: خوابیدن در نیمروز برای تو بهتر است تا اینکه در آن زمان یک لحظه هم به مردم آسیبی نرسانی.
ظالمی را خفته دیدم نیم‌روز
گفتم این فتنه است، خوابش برده، بِه
ستمگری را در میان روز خفته یافتم، با خود گفتم بلاست، نیک است که خواب او را در ربود.
وآنکه خوابش بهتر از بیداری است
آن‌چنان بد زندگانی، مُرده به
آن کسی که خفتنش بِه از بیداری باشد، مردنش هم بِه از زیستن است.

خوانش ها

حکایت شمارهٔ ۱۲ به خوانش دکتر مریم صمدی
حکایت شمارهٔ ۱۲ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکایت شمارهٔ ۱۲ به خوانش محمدرضا خسروی
حکایت شمارهٔ ۱۲ به خوانش علی معدلی
حکایت شمارهٔ ۱۲ به خوانش آویسا بذرگران
حکایت شمارهٔ ۱۲ به خوانش ابوالفضل حسن زاده
حکایت شمارهٔ ۱۲ به خوانش فریبا صدری
حکایت شمارهٔ ۱۲ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1399/10/04 08:01
نیکی

یک نفس خلق را نیازاری یعنی برای یک لحظه دست از آزار خلق برداری که در دکلمه فوق اشتباه خوانده می شود.

1401/03/05 12:06
نورا کاور

فقط خانم بذرگران درست خوندند

1403/01/02 15:04
بهروز میرزایی

درود و مهر. به باور بنده،  واژه "یک نفس" باید جوری اداء و تلفظ بشود که به مخاطب این مطلب را برساند که در ذهنش اندکی از زمان، لختی، لحظه کوتاهی تجسم شود. بسیاری از دکلمه کنندگان محترم یک نفس را به معنای استمرار و پیوسته ادا نمودند. گویی که فلانی دارد یک نفس می‌دود، یعنی پی‌در‌پی. به گمان بنده منظور شیخ اجل سعدی بزرگ این بوده که همان مقداری از زمان که حاکم ظالم خوابش می‌برد همان یک لحظه هم، خلق از او در امان و آسایش هستند

1403/02/20 20:05
پرستو

با درود، با تائید نظر دیگران عزیزان در مورد خوانش اشتباه عبارت  "یک نفس" که در شعر به معنی یک دم میباشد نه به معنی مدوام، به علاوه مورد دیگری را  میخواهم اشاره کنم که به نظرم درست خوانده نمیشود و معنی دیگری میگیرد، و آن عبارت " بد زندگانی" . به باور من این ترکیب به مفهوم کسانی است که زندگی بدی دارند= زندگان بد. به این شکل مفهوم در مصرع آخر درست تر به نظر میرسد. یعنی آن کسانی که بد زندگی میکنند، ظلم میکنند، اگر بمیرند بهتر است. اما آنطور که عزیزان خوانده اند زندگانی بد یعنی کسی که زندگی بدی دارد.