به نظر من اگر کسی می خواهد نیمه خود را پیدا کند به این شعر عمل کند و .....

سعدی چه قدر زیبا می فرماید در بیت:
باور مکن که صورت او عقل من ببرد
عقل من آن ببرد که صورت نگار اوست
به نظر حقیر نزدیک به مضمون این بیت از مولاناست:
ای دوست شکر بهتر یا آنکه شکر سازد
خوبی قمر بهتر یا آنکه قمر سازد

مصرع دوم بیت پنجم یعنی " آن خاک نیکبخت که در رهگذار اوست" را مطابقت بفرمائید با این مصرع از حافظ " زان خاک نیکبخت که شد رهگذار دوست "

وزن:مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلاتُ (بحر مضارع مثمّن اخرب مکفوف مقصور)

١ - جناس تام:یار(معشوق)، یار(همراه) /تضاد :بیداد و داد، ردّ و قبول.

معنی :محبوب من کسی است که خداوند یار و نگه دار اوست. او مختار است که با من به دادگری رفتار کند، یا ستمگری پیشه سازد، براند یا بپذیرد.

٢-کنار:ساحل/اهل حقیقت :اهل معرفت، عارفان.

تشبیه:عشق به دریا(اضافه تشبیهی) /جناس تام:کنار(ساحل)، کنار(پهلو و آغوش) /

ایهام :پیش ١- نزدِ ٢- به عقیده ی، در نظرِ.

معنی :عشق مانند دریایی بی کران است، چنانچه بتوان بر آن ساحلی تصوّر کرد، این

ساحل در نظر حقیقت بنیان در کنار محبوب است.

٣-عهد:زمان،روزگار /لیلی و مجنون : -> ٧/١٠ /فتنه :آشوب و غوغا.

تناسب :لیلی، مجنون.

معنی:در روزگار لیلی شیفتگانی که بدو عشق ورزند زیاد نبوده اند و چنین آشوبی که در

روزگار یار ما بر پا شده، در عهد لیلی وجود نداشته است.

 ٤-کنایه:صاحب دل(بینا و آگاه).

معنی:در این دوره ی آغاز بهار هیچ عارفی یافت نمی شود که شیفته ی گل روی محبوب و آزرده ی خار دوری او نباشد.

٥-رشک:حسد/رهگذار:راه عبور.

معنی :آیامی دانی که به کدام خاک حسادت می ورزم؟ آن خاک نیکبختی که یار بر آن گام می نهد و از روی آن عبور می کند.

٦-صورت نگار:نقاش و صورتگر. در قرآن آیه ٢٤ سوره ی حشر(٥٩) به مصوّر بودن خداوند اشاره شده است. 

کنایه :صورت نگار(نقاش، خداوند). 

معنی :باور مکن که چهره ی او دل از من ربوده و عقل مرا زایل کرده باشد، بلکه آن کسی که چنین صورتی را نقش کرد و آفرید، عقل از من ربوده است. 

٧-منظر:نظر گاه، چهره و رو/نظر :نگاه. 

جناس زاید :گر، دیگر/جناس اشتقاق و زاید:منظر، نظر. 

معنی :اگر کسانی به چهره زیبای یار نظر می افکنند، نظر و توجه ما به توانایی کسی است که پرورنده ی اوست. 

٨-آستان :درگاه و پیشگاه/نسبت کردن:نسبت دادن. 

معنی :برای پذیرفته شدنم همین کافی است که بر درگاه یار جان دهم تا مرا جزو

خدمتگزاران او منظور نمایند. 

٩- درویشی :فقر و تنگدستی. 

معنی :کسی که بر ستم و ناکامی و فقر و نابودی در راه عشق شکیبا نباشد، عشق ورزی کار او نیست. 

١٠-رضا:رضایت و خشنودی/حظّ:نصیب و بهره/رای:خواست و تدبیر. 

معنی :ای سعدی، خشنودی دوست را آرزو کن نه لذّت جویی خود را، برای آن که بنده

کاری را انجام می دهد که تدبیر صاحب اوست.

با تشکر از دوست خوبم ، مهربانو پروین اختیارزاده🙏

منبع : شرح غزلهای سعدی 

دکتر محمدرضا برزگر خالقی 

دکتر تورج عقدایی 

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی 

شاد و تندرست باشید .