در مورد این مصرع ممکن است توضیحی بنویسید؟
"گر نفسی می‌زنیم بازپسینست"

در جواب دوستجان بالایی ؛
به نظر میاد که گر نفسی می زنیم بازپسین است
٬ نفسهای بازپسین به معنای نفسهای آخر و مفهوم مصرع اینست که از ناشکیباییِ بی تو بودن ٬ نفس های آخر را می کشم ..

گوشه ی چشمت
بلای گوشه نشین است..

سعدی در دو بیت آخر این غزل به اصطلاحاتی قرآنی «ضَلَالٍ مُبِینٍ» و «ماء معین» اشاره می‌کند که بارها در سوره‌های قرآن مجید آمده است. 

برای نمونه در آیه 54 سوره انبیاء آمده است: قَالَ لَقَدْ کُنْتُمْ أَنْتُمْ وَآبَاؤُکُمْ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ

ابراهیم گفت: همانا شما خود و پدرانتان همه سخت در گمراهی بوده و هستید.

بخت جوان دارد آن که با تو قرین است

پیر نگردد که در بهشت برین است

معنی بیت اول 

 ۱ _کسی که با تو همنشین باشد ، جوانبخت و خوش اقبال است و از آن روی که با تو بودن مثل در بهشت بودن است و در بهشت پیری وجود ندارد ، همنشین تو پیر نمی گردد .

[ بخت جوان = اقبال و سعادت تازه و نو / قرین = همدم و همنشین / پیر نگردد = اشاره است به روایاتی که اهل بهشت همیشه جوانند و هرگز پیر نمی شوند / برین = منسوب است به بر ، بالایین یعنی بلندترین و بالاترین ، در اینجا برترین نقطه بهشت منظور است که همان علّیین است ]

دیگر از آن جانبم نماز نباشد 

گر تو اشارت کنی که قبله چنین است

معنی بیت دوم 

۲ _ اگر تو به خود اشاره کرده و بگویی که قبله از این جانب است ، دیگر برای اقامۀ نماز به سوی قبله نمی ایستیم .

[ قبله = روی گاه ، جهتی است که در نماز به آن سو می ایستند و یا جایی که حاجتمندان روی بدان می آورند وحاجت خود را می خواهند . ]

آینه ای پیش آفتاب نهاده ست 

بر درِ آن خیمه ؟ یا شعاع جَبین است ؟

معنی بیت سوم

۳ _نمی دانم آنچه که بر در آن خیمه می درخشد ، آینه ای است که در برابر آفتاب قرار داده اند ؟ و یا پرتو پیشانی معشوق است که می درخشد ؟

[ شعاع = پرتو و نور / جبین = پیشانی ]

گر همه عالَم ز لوح فکر بشُویند 

عشق نخواهد شدن ، که نقش نگین است

معنی بیت چهارم 

 ۴ _اگر همۀ تصوّراتی را که از جهان دارم ، از صفحۀ اندیشه ام پاک کنند ، نقش عشق از ضمیرم شسته نمی شود . زیرا آن نقش همانند نقشی است که بر نگین انگشتری حکّ کرده باشند که با شستن پاک نمی شود . [ لوح = صفحه و هر چیز پهن که بتوان بر روی آن نوشت / شدن = رفتن ]

گوشه گرفتم ز خلق و فایده ای نیست

گوشۀ چشمت بلای گوشه نشین است

معنی بیت پنجم

۵ _ از مردم به گوشه ای پناه برده ، منزوی شدم . امّا این گوشه گیری سودی نداشت چرا که چشم تو فتنه ای است که حتّی در انزوا هم آدمی از تأثیر آن در امان نیست .

[ گوشه گرفتن = خلوت و تنهایی را انتخاب کردن ]

تا نه تصوّر کنی که بی تو صبوریم 

گر نفَسی می زنیم ، بازپسین است

معنی بیت ششم

 ۶ _مبادا بپنداری که دور از تو شکیبا هستم . نه ، اگر در جدایی دَمی برمی آورم ، آن دم آخرین نفس است . [ تا = زنهار ]

حُسن تو هر جا که طبل عشق فروکوفت

بانگ برآمد که غارت دل و دین است

معنی بیت هفتم

۷ _ زیبایی تو در هر کجا که بانگ عشق در داد . از مردم فریاد برآمد که زمان غارت دل و دین عاشقان فرا رسیده است .

[ حُسن = جمال و زیبایی / برآمدن = برخاستن ، بلند شدن ]

سیم و زرم گو مباش و دنیی و اسباب

روی تو بینم که مُلک روی زمین است

معنی بیت هشتم 

۸ _ بگذار طلا و نقره و دنیا و ابزار زندگی وجود نداشته باشد . دیدن روی تو که همانند سلطنت بر همۀ عالَم است برای من کافی است .

عاشق صادق به زخم دوست نمیرد 

زهر مذابم بده که ماء مَعین است

معنی بیت نهم 

 ۹  _عاشق راستین با ضربت هایی که دوست بر او می نوازد ، از بین نخواهد رفت . ای دوست ، اگر زهر گداخته به عاشق دهی . آن زهر ، آبی پاک و گواراست . [ زخم = ضربت / مذاب = ذوب شده و گداخته / ماء مَعین = آب گوارا و پاک ]

سعدی از این پس که راه پیش تو دانست

گر ره دیگر رود ضلال مبین است

معنی بیت دهم 

۱۰  _از آن روزی که سعدی راهِ رسیدن به تو را شناخته است ، رفتن به راهی دیگر را گمراهی آشکار می داند . [ ضلال مبین = گمراهی آشکار ، تعبیری است که حدود 30 بار در قرآن به کار رفته است . ]

منبع : شرح غزلهای سعدی 

دکتر محمدرضا برزگر خالقی 

دکتر تورج عقدایی 

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی 

شاد و تندرست باشید .

استاد شجریان 

این غزل حضرت سعدی رو در برنامه دلانگیزان

در دستگاه ماهور ، بهمراه اساتید حبیب‌الله بدیعی و رضا ورزنده و جهانگیر ملک اجرا کرده اند

سعدی اگر مهر شهی در سخنش هست

مهر بندگیش بیب که روی جبین است