گنجور

غزل شمارهٔ ۵۹۲

روی بپوش ای قمر خانگی
تا نکشد عقل به دیوانگی
بلعجبی‌های خیالت ببست
چشم خردمندی و فرزانگی
با تو بباشم به کدام آبروی
یا بگریزم به چه مردانگی
با تو برآمیختنم آرزوست
وز همه کس وحشت و بیگانگی
پرده برانداز شبی شمع وار
تا همه سوزیم به پروانگی
یا ببرد خانه سعدی خیال
یا ببرد دوست به همخانگی

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

روی بپوش ای قمر خانگی
تا نکشد عقل به دیوانگی
هوش مصنوعی: ای ماه خانگی، چهره‌ات را بپوشان تا عقل از خود بی‌خود نشود.
بلعجبی‌های خیالت ببست
چشم خردمندی و فرزانگی
هوش مصنوعی: خیالات شگفت‌انگیزت باعث شد که توانایی‌ها و خرد من تحت‌الشعاع قرار بگیرد و از بین برود.
با تو بباشم به کدام آبروی
یا بگریزم به چه مردانگی
هوش مصنوعی: با تو چگونه می‌توانم زندگی کنم؟ آیا باید با خیام فرار کنم یا به چه شجاعتی می‌توانم این کار را بکنم؟
با تو برآمیختنم آرزوست
وز همه کس وحشت و بیگانگی
هوش مصنوعی: آرزویم این است که با تو پیوند بخورم، و از همه افراد دیگر احساس نگرانی و دوری بکنم.
پرده برانداز شبی شمع وار
تا همه سوزیم به پروانگی
هوش مصنوعی: شب را روشن کن و پرده‌ها را کنار بزن تا همه ما به مانند پروانه‌ها بسوزیم و عشق را تجربه کنیم.
یا ببرد خانه سعدی خیال
یا ببرد دوست به همخانگی
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که یا خیال و یاد سعدی انسان را به خانه‌اش می‌برد، یا اینکه دوستی باعث می‌شود که در کنار هم زندگی کنند و به خانه‌ای مشترک برسند. در واقع، اشاره به ارتباطات عاطفی و تأثیرات یاد و خاطرات دارد.

خوانش ها

غزل ۵۹۲ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۵۹۲ به خوانش هادی روحانی
غزل ۵۹۲ به خوانش فاطمه زندی
غزل شمارهٔ ۵۹۲ به خوانش عندلیب
غزل شمارهٔ ۵۹۲ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل شمارهٔ ۵۹۲ به خوانش نازنین بازیان

حاشیه ها

1392/09/17 17:12

سلام
روان ان زنده یاد شاد باد
و یادش مدام گرامی
در این غزل دلنشین
سعدی زیبا دل فرموده است
روی بپوش ای قمر خانگی
تا نکشد عقل به دیوانگی

نظر به اینکه مخاطب سعدی علیه الرحمه
قمر خانگی بوده است
و توجه باینکه
(( تا )) در مصرع دوم جواب مصرع اول است
به این مفهوم که
جهت اینکه تو عقل مرا به دیوانگی نکشانی
پس روی بپوش ای قمر خانگی
بنابراین چنین بنظر می نماید
که مصرع دوم اینگونه سرایش گردیده باشد
روی بپوش ای قمر خانگی
(((( تا نکشی عقل به دیوانگی ))))


پایدار مانید

1392/10/07 21:01

با عرض پوزش در انتهای کامنت مصرع را اشتباها
بیت نگارش نمودم
که بدینوسیله تصحیح میگردد
که در غیر اینصورت در مصرع اول قمرخانگی منادی
و در مصرع دوم منادی که قمر خانگی است در حرف ( ی ) در واژه ی
نکشی مستتر خواهد بود
که در هر دو صورت بیت صحیح
اما با توجه به طبع لطیف سعدی
و مراجعه به بیت بعد از ان که می فرماید
بلعجبیهای (( خیالت )) ببست
حرف ((ت )) در واژه ی خیالت
چنین مستفاد میگردد
که در بیت مطلع نیز می باید
نکشی باشد نه نکشد
موفق و کامروا باشید

1402/12/10 01:03
عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳

در بیت

روی بپوش ای قمر خانگی

تا نکشد عقل به دیوانگی

در واقع یک شرط مستتر است

اگر روی نپوشی کار عقل به دیوانگی می کشد

سخن سعدی کامملا دقیق و درست و سعدیانه است.

1395/09/09 14:12
مینا مرادی

درود.
منطق زبان شعر با منطق زبان معیار متفاوت است...
پس جابجایی ارکان جمله از نظر دستوری اگر سنجیده و بجا انجام شود هنری، زیبا و شاعرانه ست!
پس نمی توان تقدم خبر را بر مبتدا را دلیل محکمی دانست جناب گروسی...
ضمن آنکه اصطلاح مبتدا و خبر بیشتر در زبان عربی کاربرد دارد...بنده نهاد و گزاره را ترجیح می دهم

1395/12/26 23:02
مجتبی طلائیان

آقای گروسی گرامی اگر اشتباه می کنم مرا ببخشید ولی فکر می کنم که شما «نکشد» زا با ضمه بر حرف ک می خوانید؛ کشتن، در حالیکه استاد سخن آنرا با کسره افاده کرده اند؛ کشیدن.

1395/12/26 23:02
مجتبی طلائیان

با درود، لطفا حاشیه ای را که چند لحظه پیش فرستادم منتشر نکنید. مهر پیش

1398/03/27 20:05
ناسناس

جناب گروسی گرانقدر! در اینجا از فعل مجهول استفاده شده به جای معلوم و اتفاقا از آنجایی که فعل مجهول غیر مستقیم سخن میگوید با ذات شعرگویی همخوانی بیشتری دارد.
پاینده باشید

1403/10/02 14:01
جلال ارغوانی

سعدی شیرین سخن ار عاقل است

با تو  کند شیوه دیوانگی