اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گر کنم در سر وفات سری
سهل باشد زیان مختصری
هوش مصنوعی: اگر در فکر مرگ باشم، نگران نیستم چون از دست دادن چیزی جز اندکی ضرر خواهد بود.
ای که قصد هلاک من داری
صبر کن تا ببینمت نظری
هوش مصنوعی: ای کسی که قصد نابود کردن من را داری، اندکی صبر کن تا تو را ببینم و نظری به تو بیفکنم.
نه حرام است در رخ تو نظر
که حرام است چشم بر دگری
هوش مصنوعی: دیدن چهره‌ات جایز است، چرا که نگاه به دیگران ناپسند است.
دوست دارم که خاک پات شوم
تا مگر بر سرم کنی گذری
هوش مصنوعی: دوست دارم آنقدر به تو نزدیک شوم که خاک پای تو شوم، تا شاید روزی بر سرم قدمی بکشی.
متحیر نه در جمال توام
عقل دارم به قدر خود قدری
هوش مصنوعی: من در زیبایی تو حیران نیستم، زیرا به اندازه خودم از درک و فهم برخوردارم.
حیرتم در صفات بی چون است
کاین کمال آفرید در بشری
هوش مصنوعی: حیرت من از ویژگی‌های بی‌نظیر اوست که چگونه چنین کمالی را در انسان آفریده است.
ببری هوش و طاقت زن و مرد
گر تردد کنی به بام و دری
هوش مصنوعی: اگر بر بام و در دَدْر نَشَینی و بی‌احتیاطی کنی، حواست را به شدت از دست می‌دهی و این می‌تواند به شما و دیگران آسیب برساند.
حق به دست رقیب ناهموار
پیش خصم ایستاده چون سپری
هوش مصنوعی: حق در برابر رقبا به سختی و دشواری ایستاده و مانند سپری در برابر دشمنان قرار دارد.
زان که آیینه‌ای بدین خوبی
حیف باشد به دست بی بصری
هوش مصنوعی: برای چنین آیینه‌ای با این زیبایی، افسوس است که به دست فرد نابینا بیفتد.
آه سعدی اثر کند در کوه
نکند در تو سنگدل اثری
هوش مصنوعی: سعدی با صدای دل‌نشینش می‌تواند کوه را تحت تأثیر قرار دهد، اما دل سنگی تو تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
سنگ را سخت گفتمی همه عمر
تا بدیدم ز سنگ سختتری
هوش مصنوعی: تمام عمرم سنگ را سخت و محکم می‌دانستم، اما اکنون که با چالشی بزرگ‌تر روبه‌رو شدم، متوجه شدم که چیزهایی هستند که از سنگ نیز سخت‌ترند.
حاشیه ها
دو بیت آخرش جواب کسانیست که این شعرهارو از روی ندانستن، بی فایده میدونن
دکلمه چند بیت از این شعر زیبا در برنامه شماره 201 گلهای تازه ( آخرین برنامه گلهای تازه )
قمرالملوک وزیری این غزل را به همراه تار مرتضی نی داوود در ماهور اجرا کرده. بسی دلنشین است.
در جواب دوستی که این شعر را در وصف عاشورا دانسته اند باید گفت سعدی اهل تسنن بوده و ارتباط اشعارش به وقایع شیعی اشتباهاست. در بیت دوم، گمان نکنم امام حسین به خدا گفته باشه تو که قصد هلاک من داری، چون خدا اصولا قصد هلاک کسی را نداره و امام حسین به شمر هم احتمالا نمی گفته تو که قصد هلاکمو داری بیا تا یه نظر روی ماهتو ببینم. در مجموع هیچ علتی نداره که هر شعری از هر بزرگی را به حوادث تاریخ شیعه مربوط کنید. این یک شعر عاشقانه است و بس.
1403/10/06 12:01
جلال ارغوانی
سعدی اندر سخن گفتن
کان زری ومعدن شکری
سعدی