گله از فراق یاران و جفای روزگاران
نه طریق توست سعدی سر* خویش گیر و رستی
---
پاسخ: مطابق نظر شما، «کم» با «سر» جایگزین شد.

avalin bar tabestane sale 1385 bud ke ke beyte avale in ghazal ro ruye yek divar ba range siyah neveshte budand va ziresh ba yek paranteze kuchulu sadi hak shode bud...
emruz inja peydash kardam...
mamnun az shoma va manun az nevisandeye khiyabuniye in ghazal...

من فکر میکنم "کم خویش گیر و رستی" ضبط درستی از این مصرع است. میگوید خودت را کم و کوچک ببین تا رها شوی. در بیت قبلی هم میگوید "چو زمام بخت و دولت نه به دست جهد باشد
چه کنند اگر زبونی نکنند و زیردستی"
---
پاسخ: با تشکر، با توجه به نظر شما و ضبط اولیه «کم» به جای «سر» بازگردانده شد.

خواهشمندم اون کامنت قبلی مرا در مورد مصرع آخر این غزل حذف نمایید زیرا یک لحظه در تکراری بودن قافیه بی دقتی کرده ام .
لطفا مصرع آخر به این صورت اصلاح شود ((نه طریق توست سعدی ره خویش گیر و رستی ))
با تشکر وسپاس
پیوند به وبگاه بیرونی
---
پاسخ: در مورد «کم» نظرات بالایی را نگاه کنید.

ضمن سلام و احترام
سر خود گرفتن در ادب فارسی به معنی پی کار خود رفتن است
سعدی می فرماید گله از فراق مکن
سرت به کار خود باشد پی کار خود برو تا برهی
رستی از بن رستی به معنای رهاایی
بنابراین سر خویش گیر درست است
در نسخه های معتبر هم همین ضبط اختیار شده
ممنون
---
پاسخ: با تشکر، نسخهٔ تصحیح شده توسط شادروان فروغی مطابق همین است که در متن است (کم) و بدل هم نیاورده، لذا دیگر تغییر داده نشد.

سلام ؛
با عرض پوزش معنی این "خستی" رو متوجه نشدم... :(
لطف میکنید ترجمه بفرمایید... :)

منم اولین بار این شعرو تو مترو روی دیوار خوندم
خیلی به دلم نشست پیگیرش شدم و کاملشو اینجا خوندم مرسی

سلام منم اولین بار دو بیت اول این شعرو روی دیوار مترو خوندمو خیلی به دلم نشست پیگیرش شدم و اینجا کاملشو خوندم مرسی

برگ سبز برنامه شماره 306 با صدای استاد شجریان(سیاوش) در دستگاه سه گاه
لینک دانلود:
پیوند به وبگاه بیرونی

این غزل رو استاد بنان در برنامه گلهای رنگارنگ 237 در دستگاه ماهور خوانده بسیار لطیف...

همتون با حالید

سلام
من اولین بار دو بیت اول این غزل رو تو فیلم ازدواج به سبک ایرانی شنیدم
جایی که دنیل هولمز تو حیاط سعدیه این رو برای شیلا خداداد میخونه.
دوبیت اولش خیلی پرمحتوا و دلنشینه خ این دو بیت رو دوسدارم

سلام علیکم
هیجا به معنای حرب نبرد
نه وصفش این چنین باشد که میگویند در عالم
زخندق جست و مرحب کشت اندر بیشه ی هیجا
شیخ الرئیس بوعلی سینا
با احترام

بیت اول این غزل اشاره به آیه 172 سوره مبارکه اعراف دارد:
وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلینَ.
«به یاد آور زمانی را که پروردگارت از پشت فرزندان آدم، ذریه آنها را بر گرفت و آنان را گواه بر خویشتن ساخت و فرمود: آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: آری، گواهی می‌دهیم. برای اینکه در روز رستاخیز نگویید ما از این غافل بودیم.

پیوند به وبگاه بیرونی

بیت :
دل هوشمند باید که به دلبری ....
از نگاه نظامی :
اگر خود عشق هیچ افسون نداند
نه از سودای خویشت وارهاند
مشو چون خر بخورد و خواب خرسند
اگر خود گربه باشد دل در و بند
به عشق گربه گر خود چیرباشی
از آن بهتر که با خود شیرباشی
حقا که این بزرگان همه گفتنی ها را گفته اند .
گمان نمیکنم بعد از اینان کسی سخن تازه ای برای گفتن داشته باشد .

که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی ...
براستی در همهمه این همه پدیده میرا گاهی به آدمیانی از جنس پری بر می خوریم که حس می کنیم از دیرباز بوده اند و تا همیشه پاینده خواهند بود ...
و چیزی در درونمان نجوا می کند که آنها را از هزاره های پیشین و پیش از چشم گشودن به این گیتی در جایی چون لامکان میشناختیم و دوستشان داشتیم ...

شیفته و مبهوت 2 بیت اول این جاویدان شعرم... بقدری زیباست که ساعتها در فکر فرو میبرد شنونده و بیننده خوش سعادت این شعر رو... من عاشق بیت های آغازین این شعرم... زنده باد سعدی خداوندگار عشق و ادب و معرفت

مصرع اوّل درستش به این صورت است: همه عمر در نیارم سر ....= سر در نمی اورم و نمی فهمم علت خمار مستی ناشی از نشستن { عشق یا مهر یا...}تو در دلم و قبل از تولدم . اخر قبل از تولد من تو چگونه توانستی در دلم بنشینی. بر ندارم سر که یعنی سرم را بلند نمیکنم درست نیست وگرنه سعدی همیشه باید خواب می بود

آنکه حقیقت را نمی داند نادان است،آنکه حقیقت را می داند ولی انکار می کند تبهکار است. برتولت برشت

در پاسخ جعفر: آنکه حقیقت را نمی داند نادان است،آنکه حقیقت را می داند ولی انکار می کند تبهکار است. برتولت برشت

در جواب عبداامذنب: ارتباط واژه های حقیقت نادان انکار تبهکار با این بیت چیست؟ نهایت آنکه بر نیارم سر.... به همان معنای قبلی زیباتر از در نیارم سر است

در جواب رویا
خستن به معنای آسیب زدن و مجروح کردنه «به فراغ خستی» یعنی با فراق دل ما را مجروح کردی

گله از فراق یاران و جفای روزگاران
نه طریق توست سعدی کم خویش گیر و رستی
سعدیا گله از جدایی و نامهربانی روزگاران رویکرد تو نیست پس خود را نادیده بگیر تا رستگار شوی(خودبین نباش)

کم خویش گیر و رستی
یعنی: خویش را کم بگیر تا در برابر آن به رستی برسی.

دوستانی که نوشته اند "سر خود گیر و رستی" اصلا دقت نمیکنند به آغاز غزل که:
"همه عمر برندارم سر از این خمار مستی
که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی"
در برابر این همه بزرگی و جذبه،فکر کن و خود را هیچ پندار،نه اینکه اصلا فکر نکن و در لاک خود فرو شو
"سر خود گیر" که باشد معنای بی اعتنایی و دهن کجی میدهد و نه اینکه سرت به کار خودت باشد و همه شعر را به تباهی میکشد.به قیاس من(شاعر) و تو(مخاطب)توجه شود

این غزل با صدای استاد ناظری در دستگاه چهارگاه خوانده شده. همنواز آواز، از جمله، محمد لطفی ست.

برو ای فقیه دانا به خدای بخش ما را
تو و زهد و پارسایی من و عاشقی و مستی :))

دو بیت اول واقعا مست کننده است و هوش از سر انسان میبرد، در بیت دوم که گفته دگران روند و آیند و تو همچنان که هستی اشاره به آیه الله لا اله الا هو الحی القیوم است که خداوند خود را زنده پایدار و هستی همیشگی خوانده، و انسان گذرا بودن همگان را بخوبی حس میکندمگر او که همیشه و همه جا هست و بندگانش را از شراب معیت خود مدهوش کرده
با تشکر از انتخاب عالی و فوق العاده ای که در گزینش این ابیات داشتید

دل دردمند ما را که اسیر توست یارا
به وصال مرهمی نه چو به انتظار خستی

معنی این بیت چیه:
چو زمام بخت و دولت نه به دست جهد باشد
چه کنند اگر زبونی نکنند و زیردستی

چو زمام بخت و دولت نه به دست جهد باشد
چه کنند اگر زبونی نکنند و زیردستی
زمانی که سررشته کار به بخت و اقبال گره خورد نه به توش و توان چه کنند دلدادگان(بخت برگشته) اگر زبونی نکنند و چشم گویی (به دگران نیز)
کار دلداده بخت برگشتته بیچاره به زبونی و فرمانبری میکشد.
مثلا باید دل شوهر عمه و داماد سرخانه و مستخدم را بدست آورد شاید شد آن که نمیشود.

سلام
شعر بسیار زیبایی است و احساس میشه خلاء اخلاق و عرفان و آداب اجتماعی را می شود با شعر های عرفانی اخلاقی تکمیل کرد و جامعه ما نیاز داره که از طریف معارف پر مغز شعر های عرفانی و ادبی کامل شود

حافظ هم خستن را به معنای مجروح کردن به کار برده:
بسوخت حافظ و آن یار دلنواز نگفت*
که مرهمی بفرستم که خاطرش خستم

سلام دوستان. اولا جای تعجب است از ادمین و ناظر گنجور که اینقدر دهن بین باشد. به حرف یکی کم را سر و به حرف یکی دیگر سر را ره و.... بکند. دوما بنظر می رسد دوستانی که در باره کلمۀ مرکب « کم خویش گیر ...» اطلاعات و آگاهی چندانی از اصطلاحات شعرا و ادبا و ادبیات و تصوف ندارند. استاد سخن ، شیخ اجل دقیق و درست فرموده که کم خویش گیر. کم گرفتن و کم زدن از اصطلاحات ادبی و عارفانه و صوفیانه است بمعی خود را در بالا ندیدن. خود را با ارزش نشمردن و خود را کم دیدن و کم انگاشتن نسبت به تودۀ مردم.و لبّ کلام یعنی متواضع بودن اصطلاح کم گرفتن و کم زدن را در کتب مربوطه مطالعه نموده نه بر شیج اجل ایراد بگیرید و نه قدر و مقدار و ارزش خود را در کفۀ ترازوی عام بگذارید که کم می آورید و باعث سخرۀ دانایان می شوید. والسلام.

کاوه دیلمی این غزل رابه تاسی ازاستادبنان دربزرگداشت استاد،بااستادی اجرانموده است که دراین راه محمدموسوی نیزایشان راهمراهی کرده اند....ازدوستان اگرکسی نشانی اینترنتی این برنامه راداردممنون خواهم شدلینک آنرادرج نماید

بیت آغازین این شعر حقیقتا انسان را مفتون و شیدا میکند با هر بار خواندنش شوری عظیم در دلم پدیدار میشود ...

بی شک این غزل یکی از شاهکار های استاد سخن حضرت سعدی است شاه غزلی که هر وقت دلم بگیرد میخوانمش

کم خویش گیر که رستی ( به حق کم خود قانع باش )
یا
در برابر عظمت یار کم شو یا کم باش . چه آن دلی که شکسته تر مقرب تر

این شعر رو استاد شجریان در گوشه مخالف سه گاه اجرا کردند که این آهنگ جزو زیرخاکی های استاد هستش و خیلی خیلی هم سخت گیر میاد و خیلی از عاشقای استاد شجریان همه حتی این تصنیف رو گوش ندادن چون آلبوم خاصی برای این تصنیف نبوده و فقط در یک برنامه رادیویی اجرا شده
خواستین؛توی تلگرام به این آیدی پیام بدین تا براتون بفرستم@armic007

نظری به دوست کردن دو هزار بار بهتر از این/ که تحیتی نویسی و هدیتی فرستی
...
گله از فراق یاران و جفای روزگاران/ نه طریق توست سعدی خُم خویش گیر و رستی

با درود
مصرع آخر را زنده یاد استاد بنان بجای "کم خویش" "بر خویش" خوانده است.
البته من با نظری دوستی که عنوان کردن " خم خویش" بیشتر موافقم

قطعه همه عمر از توحید شمس
به تازگی شنیدم و علاقه مند به این شعر شدم که بینهایت زیباست
ممنون از سایت فوق العادتون و به دوستان پیشنهاد میکنم به صدای ایشون گوش بدید و لذت ببرید

گله از فراق یاران و جفای روزگاران - نه طریق توست سعدی کم خویش گوی و سستی

با سلامبه نظرم، کم خویش گیر سعدی، یجورایی انگار میگه چم خویش گیر سعدی.

یعنی سرت توو کار خودت باشه، و البته قانع باش اما من بیشتر اینطور میفهمم که سرت رو بنداز پایین، مطیع و راضی باش و مقایسه نکن. خلاصه چم خویش گیر انسان. ظاهرا آدما همیشه ایام عادت داشتن بیشتر سرشون توو کار وبار دیگی باشه تا کار خودشون.

در بیت آخر:
کُم خویش گیر = آستینِ خویش گیر.
مثالی دیگر:
خواهم که کنون با تو بگویم غمِ خویش / در پرتوِ نورِ تو بگیرم کُمِ خویش (لوایح، عین القضات)

استاد ناظری این غزل رو در دستگاه چهارگاه بسیار زیبا اجرا کردند پیشنهاد میکنم حتما گوش کنید

بیت آخر:کمِ خویش گیر: گمِ چیزی گرفتن:در لغتنامه دهخدا، ناشده و نابود انگاشتن، آن چیز را به حساب نیاوردن درج شده. انگاشتن که آن چیز نیست. معنی بیت: ای سعدی، گلایه از دوری یاران و ستم روزگار آیین و روش تو نیست، خودت را نادیده بگیر تا از دل‌آزرگی‌ای که سبب این شکایت‌ها است رها شوی. 

به لب توسعدی آخر سخنان ناب دلبر

سخن از کسی نگوید تودر این سرا نشستی