گنجور
سعدی شیرازیسعدی

غزل شمارهٔ ۴۹۲

ای باغ حسن چون تو نهالی نیافته
رخساره زمین چو تو خالی نیافته
تابنده‌تر ز روی تو ماهی ندیده چرخ
خوشتر ز ابروی تو هلالی نیافته
بر دور عارض تو نظر کرده آفتاب
خود را لطافتی و جمالی نیافته
چرخ مشعبد از رخ تو دلفریبتر
در زیر هفت پرده خیالی نیافته
خود را به زیر چنگل شاهین عشق تو
عنقای صبر من پر و بالی نیافته
تا کی ز درد عشق تو نالد روان من
روزی به لطف از تو مثالی نیافته
افتاده در زبان خلایق حدیث من
با تو به یک حدیث مجالی نیافته
زایل شود هر آن چه به کلی کمال یافت
عمرم زوال یافت کمالی نیافته
گلبرگ عیش من به چه امید بشکفد
از بوستان وصل شمالی نیافته
سعدی هزار جامه به روزی قبا کند
یک مهربانی از تو به سالی نیافته
غزل شمارهٔ ۴۹۱: حَنّاست آن که ناخن دلبند رُشته‌ای؟غزل شمارهٔ ۴۹۳: سرمست بتی لطیف ساده

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای باغ حسن چون تو نهالی نیافته
رخساره زمین چو تو خالی نیافته
هوش مصنوعی: ای باغی که زیبایی‌ات بی‌نظیر است، بر روی زمین کسی مانند تو پیدا نمی‌شود و این زمین از نور روی تو تهی است.
تابنده‌تر ز روی تو ماهی ندیده چرخ
خوشتر ز ابروی تو هلالی نیافته
هوش مصنوعی: هیچ ماهی به روشنی چهره تو نمی‌تابد و هیچ هلالی به زیبایی ابروی تو پیدا نشده است.
بر دور عارض تو نظر کرده آفتاب
خود را لطافتی و جمالی نیافته
هوش مصنوعی: آفتاب وقتی به چهره تو نگاه می‌کند، نه تنها لطافتی نمی‌بیند، بلکه زیبایی هم در آن نمی‌یابد.
چرخ مشعبد از رخ تو دلفریبتر
در زیر هفت پرده خیالی نیافته
هوش مصنوعی: چرخ ستاره‌ها به زیبایی چهره تو نمی‌تواند باشد، زیرا در زیر هفت پرده خیال، زیبایی تو را نتوانسته‌ام ببینم.
خود را به زیر چنگل شاهین عشق تو
عنقای صبر من پر و بالی نیافته
هوش مصنوعی: عشق تو مثل شاهینی است که بر من تسلط دارد و من به خاطر صبر خود، هیچ پر و بالی ندارم تا خود را از زیر چنگال این عشق رها کنم.
تا کی ز درد عشق تو نالد روان من
روزی به لطف از تو مثالی نیافته
هوش مصنوعی: تا کی باید جان من از درد عشق تو نالان باشد؟ روزی باید از لطف تو نشانه‌ای بیابم.
افتاده در زبان خلایق حدیث من
با تو به یک حدیث مجالی نیافته
هوش مصنوعی: من در دل مردم داستان عشق تو را نقل می‌کنم، اما فرصتی برای گفت‌وگو با تو پیدا نکرده‌ام.
زایل شود هر آن چه به کلی کمال یافت
عمرم زوال یافت کمالی نیافته
هوش مصنوعی: هر چیزی که به کمال برسد، روزی از بین می‌رود. عمر من هم در حال گذر است و به کمالی نرسیده‌ام.
گلبرگ عیش من به چه امید بشکفد
از بوستان وصل شمالی نیافته
هوش مصنوعی: من چه امیدی می‌توانم داشته باشم که گلبرگ شادی‌های من شکوفا شود، در حالی که هنوز به وصل دلخواهم دست نیافته‌ام؟
سعدی هزار جامه به روزی قبا کند
یک مهربانی از تو به سالی نیافته
هوش مصنوعی: سعدی می‌گوید که هزار بار لباس و قبا می‌پوشد، اما یک عمل محبت‌آمیز از سوی تو را در طول یک سال پیدا نکرده است. این به این معناست که هر چقدر هم که ظاهری زیبا یا متنوع داشته باشد، محبت واقعی و احساسی از طرف مقابل برای او ارزشمندتر است.

خوانش ها

غزل ۴۹۲ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل شمارهٔ ۴۹۲ به خوانش عندلیب
غزل شمارهٔ ۴۹۲ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل شمارهٔ ۴۹۲ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل شمارهٔ ۴۹۲ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۴۹۲ به خوانش فاطمه زندی
غزل شمارهٔ ۴۹۲ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۴۹۲ به خوانش مجید آخته

حاشیه ها

1399/11/28 15:01
گیلدا

میشه معنی بیت 8 رو بگین لطفا؟

1402/05/12 20:08
حامد کهدویی

زایل در اینجا به معنایِ زدوده شده و پاک شدن به کار رفته

یعنی هر چیزی که کمال پیدا کند زدوده و پاک می‌شود

و بعد در مصرع دوم جناب سعدی ناراحتن که چرا آنطور که انتظار داشتن

عمرشون کمالی نیافته!! 😔

 

که اینجا باید گفت

بزرگوارا ، گر عمر تو کمالی نیافته

پس ما چه بگوییم که حتی به وسعتِ یک بیت شعرِ تو

عرفان و درکمان پر و بالی نیافته؟؟؟

1399/11/29 18:01
تک بیت

گیلدا جان گفته که هر چیزی که کمال پیدا کنه زایل میشه و رو به زوال میره ، اما حیرت کردم از اینکه عمر من کمال پیدا نکرده و زایل شده (رو به تباهی رفته )

1402/05/12 20:08
حامد کهدویی

اشتباه فرمودید بانو

 

زایل در اینجا به معنایِ زدوده شده و پاک شدن به کار رفته

یعنی هر چیزی که کمال پیدا کند زدوده و پاک می‌شود

و اما بقیه رو درست فرمودید

جناب سعدی ناراحتن که چرا آنطور که انتظار داشتن

عمرشون کمالی نیافته😔

 

که اینجا باید گفت

بزرگوارا گر عمر تو کمالی نیافته

پس ما چه بگوییم که حتی به وسعتِ یک بیت شعرِ تو

عرفان و درکمان پر و بالی نیافته؟؟؟

1399/12/15 13:03
همیرضا

مهربانی در بیت آخر ایهام دارد و معنی دوم آن به نقل از لغتنامه این است:
«نوعی از جامهٔ لطیف و نازک به غایت خوش قماش»
«جامهٔ بسیار باریک»
حتی آن را ترکیب «مهرآبانی» به معنای جامهٔ‌ مناسب مهر و آبان هم گفته‌اند!
برای مطالعه بیشتر به این مطلب استاد عظیمی مراجعه کنید.

1402/07/23 00:09
بهار نارنج

معنای بیت اخر چیست؟

1402/11/31 17:01
محمد بخارایی

یعنی سعدی از عشق تو در یک روز هزار جامه میدره و پاره میکنه ولی از طرف تو در طول یک سال، هیچ مهربانی ای ندیده

1403/10/08 11:01
جلال ارغوانی

سعدی دبیر پیر هنر شناس دهر

همچون کمال کلامت کمالی نیافته 

1404/08/11 02:11
بهزاد رستمی

که نیستی است سرانجام هر کمال که هست

حافظ