گنجور

غزل شمارهٔ ۴۶۸

چشم اگر با دوست داری گوش با دشمن مکن
تیرباران قضا را جز رضا جوشن مکن
هر که ننهاده‌ست چون پروانه دل بر سوختن
گو حریف آتشین را طوف پیرامن مکن
جای پرهیز است در کوی شکرریزان گذشت
یا به ترک دل بگو یا چشم وا روزن مکن
کیست کاو بر ما به بیراهی گواهی می‌دهد
گو ببین آن روی شهرآرا و عیب من مکن
دوستان هرگز نگردانند روی از مهر دوست
نی معاذالله قیاس دوست از دشمن مکن
تا روان دارد روان دارم حدیثش بر زبان
سنگدل گوید که یاد یار سیمین تن مکن
مردن اندر کوی عشق از زندگانی خوشتر است
تا نمیری دست مهرش کوته از دامن مکن
شاهد آیینه‌ست و هر کس را که شکلی خوب نیست
گو نگه بسیار در آیینه روشن مکن
سعدیا با ساعد سیمین نشاید پنجه کرد
گرچه بازو سخت داری زور با آهن مکن

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چشم اگر با دوست داری گوش با دشمن مکن
تیرباران قضا را جز رضا جوشن مکن
هوش مصنوعی: اگر به دوست نگاه می‌کنی، پس با دشمنان خود گوشت را در اختیار نگذار. در برابر تقدیر سختی‌ها، فقط راضی باش و از آن نیندیش.
هر که ننهاده‌ست چون پروانه دل بر سوختن
گو حریف آتشین را طوف پیرامن مکن
هوش مصنوعی: هر که مانند پروانه دلش را برای سوختن آماده نکرده، لزومی ندارد که دور آتش بگردد و خود را در معرض خطر قرار دهد.
جای پرهیز است در کوی شکرریزان گذشت
یا به ترک دل بگو یا چشم وا روزن مکن
هوش مصنوعی: در جایی که شیرینی و لذت وجود دارد، باید با احتیاط رفتار کرد. یا اینکه باید به دل خود بگویی که باید از این لذت دوری کنی، یا اینکه چشمانت را به روی آن باز نکن تا وسوسه نشوی.
کیست کاو بر ما به بیراهی گواهی می‌دهد
گو ببین آن روی شهرآرا و عیب من مکن
هوش مصنوعی: کیست که درباره‌ی ما به نادرست شهادت می‌دهد؟ برو و چهره‌ی زیبا و باشکوه شهرآرا را ببین و عیب من را نگو.
دوستان هرگز نگردانند روی از مهر دوست
نی معاذالله قیاس دوست از دشمن مکن
هوش مصنوعی: دوستان هرگز محبت و محبت ورزی خود را از روی دوست دور نمی‌کنند. هرگز نباید دوست را با دشمن مقایسه کنی و به او بدگمانی داشته باشی.
تا روان دارد روان دارم حدیثش بر زبان
سنگدل گوید که یاد یار سیمین تن مکن
هوش مصنوعی: تا زمانی که زندگی دارم، از عشق و یاد او سخن می‌گویم. اما دل بی‌رحم نمی‌خواهد به یاد محبوبی با چهره زیبا بیفتد.
مردن اندر کوی عشق از زندگانی خوشتر است
تا نمیری دست مهرش کوته از دامن مکن
هوش مصنوعی: مردن در مسیر عشق، از زندگی کردن بهتر است، زیرا اگر دستت از عشق او کوتاه باشد، هرگز نخواهی توانست از برکات مهر او بهره‌مند شوی.
شاهد آیینه‌ست و هر کس را که شکلی خوب نیست
گو نگه بسیار در آیینه روشن مکن
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که زیبایی و جذابیت در واقعیت وجود دارد و افرادی که ظاهری ناپسند دارند، نباید به طور مکرر به خود نگاه کنند یا خود را در آینه ببینند، زیرا این کار ممکن است احساس ناخوشایندی در آنها ایجاد کند. در واقع، پوچی و عدم جذابیتشان بهتر است در خفا باقی بماند تا آزار بیشتری نبیند.
سعدیا با ساعد سیمین نشاید پنجه کرد
گرچه بازو سخت داری زور با آهن مکن
هوش مصنوعی: ای سعدی، با کسی که دست‌هایش نقره‌ای و زیباست، نباید به نزاع بپردازی؛ حتی اگر تو هم قدرت زیادی داشته باشی، نباید با آهن زورآزمایی کنی.

خوانش ها

غزل ۴۶۸ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل شمارهٔ ۴۶۸ به خوانش عندلیب
غزل شمارهٔ ۴۶۸ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل شمارهٔ ۴۶۸ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل شمارهٔ ۴۶۸ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۴۶۸ به خوانش فاطمه زندی
غزل شمارهٔ ۴۶۸ به خوانش سهیل قاسمی

حاشیه ها

1403/09/25 23:11
جلال ارغوانی

روی او چون شعر سعدی آبروی عالم است

گر نظر دارم به رویش دیگر عیب من مکن