اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوبرویانِ جفاپیشه وفا نیز کنند
به کسان درد فرستند و دوا نیز کنند
هوش مصنوعی: زیبارویان ظالم هم ممکن است به دیگران وفا کنند و در عین حال به آنها آسیب رسانده و درمان هم ارائه دهند.
پادشاهانِ ملاحت چو به نخجیر روند
صید را پای ببندند و رها نیز کنند
هوش مصنوعی: وقتی پادشاهان زیبایی و لذتهای زندگی را دنبال میکنند، شکار را زمانی که میگیرند، به آن پا میبندند و سپس آن را آزاد میگذارند.
نظری کن به من خسته که ارباب کرم
به ضعیفان، نظر از بهر خدا نیز کنند
هوش مصنوعی: به من که خسته و ناامید هستم نگاه کن، زیرا بزرگواران و سخاوتمندان به نیازمندان از روی مهربانی و برای خداوند توجه میکنند.
عاشقان را ز بر خویش مران تا بر تو
سر و زر هر دو فشانند و دعا نیز کنند
هوش مصنوعی: عاشقان را از خود دور نکن؛ زیرا آنها برای تو جان و مال خود را فدای تو میکنند و همچنین برایت دعا میکنند.
گر کند میل به خوبان، دل من! عیب مکن
کاین گناهیست که در شهرِ شما نیز کنند
هوش مصنوعی: اگر دل من به زیباییها گرایش پیدا کند، ایرادی به آن نگیر، چون این گناهی است که حتی در شهر خودتان هم انجام میشود.
بوسهای زآن دهن تنگ بده یا بفروش
کاین متاعیست که بخشند و بها نیز کنند
هوش مصنوعی: بوسهای از آن دهان کمعرض بگیر یا به فروش برسان، زیرا این چیزی است که هم رایگان داده میشود و هم برای آن قیمت تعیین میکنند.
تو ختاییبچهای از تو خطا نیست عجب
کآن که از اهل صوابند خطا نیز کنند
معنی: تو زاده و اهل سرزمین خطایی؛
بنابراین خطا و اشتباه از تو عجیب نیست؛ زیرا آنان هم که درستکار و راستکردارند،
گاهی خطا میکنند. / خطاییبچه: بچه و اهل سرزمین خطا، خطازاده - > ۱۲۲٫۳ - منبع: شرح غزلهای سعدی
گر رود نام من اندر دهنت باکی نیست
پادشاهان به غلط یاد گدا نیز کنند
هوش مصنوعی: اگر نام من در زبان تو بیفتد، نگران نباش؛ زیرا حتی پادشاهان نیز ممکن است به اشتباه نام گدایان را به یاد آورند.
سعدیا گر نکند یاد تو آن ماه، مرنج
ما که باشیم که اندیشهٔ ما نیز کنند
معنی: ای سعدی، اگر آن زیباروی از
تو یادی نکند آزردهخاطر مباش؛ به راستی ما که هستیم که به فکر ما هم باشند؟ (یعنی
در برابر معشوق کسی نیستیم.) - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
حاشیه ها
"" تو ختایی بچه ای از تو خطا نیست عجب ""
صحیح تر است
ختایی به معنی از اهالی ختن است
لذا ختایی در ابتدای مصرع با ""ت"" صحیح تر است
و با ""ط"" صحیح نیست.
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.
من عین این غزل را از اوحدی مراغه ای خواندم. در بیت آخر چنین آمده. اوحدی گر نکند یار ز ما یاد مرنج ما که باشیم که اندیشه ما نیز کنند.
1393/11/01 14:02
مجتبی خراسانی
پادشاهان به غلط یاد گدا نیز کنند
امیدواریم بر این
پادشاهان بزرگوارانند
با سلام و سپاس از گنجور
خوانش این شعر و بسیاری از شعرهای دیگر گنجور خوب نیست.
لطفا رو این مساله هم حساس باشید .
لغتنامه دهخدا
خطائی بچه . [ خ َ ب َ چ َ / چ ِ ] (اِ مرکب ) بچه ٔ اهل خطا. کنایه از بچه ٔ زیبا و خوبروست :
تو خطائی بچه ای از تو خطا نیست عجب
کآنکه از اهل صوابند خطا نیز کنند.
1403/02/26 09:04
پروانه اسماعیل زاده
پیوند به وبگاه بیرونی
در اینجا دلکش این غزل را خوانده است.
نتوانستم در قسمت مربوطه بفرستم.
1403/10/28 00:12
جلال ارغوانی
تا بگفتم سخن از شربت شیرین لبت
شربت گفته سعدی به دوا نیز کنند
سعدی