گنجور

غزل شمارهٔ ۲۴۹

این جا شکری هست که چندین مگسانند
یا بوالعجبی کاین همه صاحب‌هوسانند
بس در طلبت سعی نمودیم و نگفتی
کاین هیچ کسان در طلب ما چه کسانند
ای قافله‌سالار چنین گرم چه رانی
آهسته که در کوه و کمر بازپسانند
صد مشعله افروخته گردد به چراغی
این نور تو داری و دگر مقتبسانند
من قلب و لسانم به وفاداری و صحبت
و اینان همه قلبند که پیش تو لسانند
آنان که شب آرام نگیرند ز فکرت
چون صبح پدیدست که صادق‌نفسانند
و آنان که به دیدار چنان میل ندارند
سوگند توان خورد که بی‌عقل و خسانند
دانی چه جفا می‌رود از دست رقیبت
حیفست که طوطی و زغن هم‌قفسانند
در طالع من نیست که نزدیک تو باشم
می‌گویمت از دور دعا گر برسانند

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

این جا شکری هست که چندین مگسانند
یا بوالعجبی کاین همه صاحب‌هوسانند
معنی: بی‌شک در اینجا شکری وجود دارد که این همه مگس گرد آن جمع شده است، یا چیز عجیبی که این همه هوس‌باز دور آن حلقه زده‌اند! - منبع: شرح غزل‌های سعدی
بس در طلبت سعی نمودیم و نگفتی
کاین هیچ کسان در طلب ما چه کسانند
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن محبت و توجه تو تلاش‌های زیادی کردیم، اما تو هیچ نگفتی که این افراد که در جستجوی ما هستند، چه کسانی هستند.
ای قافله‌سالار چنین گرم چه رانی
آهسته که در کوه و کمر بازپسانند
هوش مصنوعی: ای رهبر کاروان، چرا این‌قدر شتابان می‌روی؟ آهسته‌تر بران تا در کوه‌ها و دره‌ها دوباره به ما ملحق شوند.
صد مشعله افروخته گردد به چراغی
این نور تو داری و دگر مقتبسانند
هوش مصنوعی: صد مشعل روشن می‌شود فقط با یک چراغ. این نور که تو داری، دیگران را نیز نورانی می‌کند.
من قلب و لسانم به وفاداری و صحبت
و اینان همه قلبند که پیش تو لسانند
معنی: قلب من به دوستداری و زبانم به اقرار دوستی در پیش توست؛ اما دیگران دغل‌بازانی هستند که فقط حرف می‌زنند و صداقتی ندارند. / قلب (دوم): تقلّبی و ناسره. - منبع: شرح غزل‌های سعدی
آنان که شب آرام نگیرند ز فکرت
چون صبح پدیدست که صادق‌نفسانند
هوش مصنوعی: افرادی که در شب آرامش ندارند و به فکر فرو می‌روند، صبح که می‌شود، مانند خورشید روشنی را که از درون خود دارند، آشکار می‌سازند.
و آنان که به دیدار چنان میل ندارند
سوگند توان خورد که بی‌عقل و خسانند
هوش مصنوعی: افرادی که تمایلی به دیدار آن یار ندارند، سوگند می‌خورم که عقل‌شان ناقص و بی‌خودند.
دانی چه جفا می‌رود از دست رقیبت
حیفست که طوطی و زغن هم‌قفسانند
معنی: آیا می‌دانی که از دست نگهبان تو چه ستمی بر ما می‌رود؟ به‌راستی که حیف است  طوطی و کلاغ (تو و نگهبانت) در یک قفس باشند! - منبع: شرح غزل‌های سعدی
در طالع من نیست که نزدیک تو باشم
می‌گویمت از دور دعا گر برسانند
طالع: -> ۱۲٫۳ / معنی: در بخت و اقبال من نبوده است که در نزدیک تو زندگی کنم؛ بنابراین از دور تو را دعا می‌کنم، اگر دعاهایم را به تو برسانند. - منبع: شرح غزل‌های سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی 

خوانش ها

غزل ۲۴۹ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل ۲۴۹ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۲۴۹ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل ۲۴۹ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۲۴۹ به خوانش محمدرضا مومن نژاد
غزل شمارهٔ ۲۴۹ به خوانش تناز پیراسته
غزل شمارهٔ ۲۴۹ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۲۴۹ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۲۴۹ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1393/05/12 06:08
آرمانم که نیلوفری شده ام

هزاران درود بر تو شیخ اجل ، درووووووود
"در طالع من نیست که نزدیک تو باشم
می‌گویمت از دور دعا گر برسانند"

1395/05/07 19:08
گمنام

ای قافله سالار!! چنین گرم ، چه رانی؟
آهسته !، که در کوه و کمر باز پسان اند.
...
من قلب و لسانم ، به وفاداری و صحبت
واینان ، همه قلبند !! که پیش تو لسان اند
.....
آنان که شب آرام نگیرند ز فکرت
چون صبح ، پدید است ، که صادق نفسان اند.
به شپیده دم سوگند ! که شب زنده داران ، راستگویان اند.

1395/12/26 06:02
پریشان روزگار

درود گمنام گرامی
به سپیده دم سوگند ، که شب زنده داران
راست گویانند.

1396/06/19 22:09
نیلوفر

برترین درود ها نثار تو شیخ اجل که چنین شیرین سخنی.لذت بردم

1396/06/20 00:09

بس در طلبت سعی نمودیم و نگفتی
کاین هیچ کسان در طلب ما چه کسانند؟؟!
به سپیده دم سوگند که بر حدیث شیخ کس نخواهد افزود.

1403/08/11 11:11
نیلوفر خلجی

شیرین سخن ادب فارسی، سعدی عزیز،روحت شاد

1403/10/28 00:12
جلال ارغوانی

 

از آب حیات است مگر گفته سعدی

در کام دل مرده صد ساله چکانند

1404/05/02 15:08
جعفر عسکری

سلام. 

بیت ششم به تصحیح شادروان کاظم برگ‌نیسی "آن‌ها که شب آرام نگیرند ز ذکرت"  نوشته شده. 

1404/05/04 23:08
محمد حسن زاده

درود بر تمام دوستداران ادبیات پارسی

تمام اشعاری که در این وزن هستند وزن دیگری هم به این صورت دارند: مستفعل مستفعل مستفعل مستف