گنجور

غزل شمارهٔ ۲۴۲

سرو بلند بین که چه رفتار می‌کند
وآن ماه محتشم که چه گفتار می‌کند
آن چشم مست بین که به شوخی و دلبری
قصد هلاک مردم هشیار می‌کند
دیوانه می‌کند دل صاحب تمیز را
هر گه که التفات پری‌وار می‌کند
ما روی کرده از همه عالم به روی او
وآن سست عهد روی به دیوار می‌کند
عاقل خبر ندارد از اندوه عاشقان
خفته‌ست و عیب مردم بیدار می‌کند
من طاقت شکیب ندارم ز روی خوب
صوفی به عجز خویشتن اقرار می‌کند
بیچاره از مطالعه روی نیکوان
صد بار توبه کرد و دگربار می‌کند
سعدی نگفتمت که خم زلف شاهدان
دربند او مشو که گرفتار می‌کند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سرو بلند بین که چه رفتار می‌کند
وآن ماه محتشم که چه گفتار می‌کند
هوش مصنوعی: به بلندی سرو نگاه کن که چه حرکتی دارد و به زیبایی ماه توجه کن که چه سخنانی می‌گوید.
آن چشم مست بین که به شوخی و دلبری
قصد هلاک مردم هشیار می‌کند
هوش مصنوعی: به آن چشم زیبا و شرابی نگاه کن که با شوخی و ناز، قصد نابود کردن افراد عاقل را دارد.
دیوانه می‌کند دل صاحب تمیز را
هر گه که التفات پری‌وار می‌کند
هوش مصنوعی: هر بار که محبوب به مانند پری‌ها نگاهی به دل‌برانداز می‌کند، دل شخصی که اهل درک و فهم است را دیوانه می‌سازد.
ما روی کرده از همه عالم به روی او
وآن سست عهد روی به دیوار می‌کند
هوش مصنوعی: ما از همه چیز و همه جا رویم را به سمت او کرده‌ایم، در حالی که آن شخصی که به او تکیه کرده‌ایم، عهد و پیمانش سست و ضعیف است و فقط به دیوار تکیه می‌کند.
عاقل خبر ندارد از اندوه عاشقان
خفته‌ست و عیب مردم بیدار می‌کند
هوش مصنوعی: مردان خردمند از غم و اندوه عاشقانی که خوابیده‌اند بی‌خبرند و به همین دلیل، نقص‌ها و عیب‌های دیگران را آشکار می‌سازند.
من طاقت شکیب ندارم ز روی خوب
صوفی به عجز خویشتن اقرار می‌کند
هوش مصنوعی: من نمی‌توانم در برابر زیبایی آن چهره استقامت داشته باشم و با گله و ناله به ناتوانی خود اعتراف می‌کنم.
بیچاره از مطالعه روی نیکوان
صد بار توبه کرد و دگربار می‌کند
هوش مصنوعی: او به خاطر مطالعه درباره‌ی خوبان، بارها از رفتار خود پشیمان شده و دوباره این احساس را تجربه می‌کند.
سعدی نگفتمت که خم زلف شاهدان
دربند او مشو که گرفتار می‌کند
هوش مصنوعی: به تو نگفتم که در دام زلف محبوبان گرفتار نشوی، زیرا این زلف‌ها تو را به سختی به خود مشغول می‌کند.

خوانش ها

غزل ۲۴۲ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۲۴۲ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل ۲۴۲ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل ۲۴۲ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۲۴۲ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۲۴۲ به خوانش محمدرضا مومن نژاد
غزل شمارهٔ ۲۴۲ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۲۴۲ به خوانش فاطمه زندی

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"ساز و آواز ۳"
با صدای مهدی امامی (آلبوم کنسرت نغمه‌های مرکب)

حاشیه ها

1393/03/28 23:05
بهار

بیت پنجم، مصرع دوم باید باشه: خفتست و عیب مردم بیدار می‌کند
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.

1397/02/16 00:05
۷

بیچاره از مطالعه روی نیکوان
صد بار توبه کرد و دگربار می کند
مطالعه یعنی نگاه کردن و خواندن(برانداز کردن)/دید زدن
ما روی کرده از همه عالم به روی او
وان سست عهد روی به دیوار می کند.
اصطلاح روی به دیوار کردن یعنی خود را نشان ندادن و گریزان بودن از کسی
ما دربدر از پی او و آن پیمان شکن از ما پنهان و گریزان

1402/03/29 20:05
فاطمه یاوری

آن چشم مست بین که به شوخی و دلبری

قصد هلاک مردم هوشیار میکند....

 

پ.ن حافظ: آه از آن مست که با مردم هوشیار چه کرد....

1403/10/27 23:12
جلال ارغوانی

گلزار گشته گفته سعدی به پیش خلق

زیرا سخن زنقش خوش  یار  میکند

گردیده ام خاتم ملک سخنوری

بر دعویم کنون فلک اقرار می کند