سعدیغزل شمارهٔ ۲۴۱
میل بین کان سروبالا می‌کند
سرو بین کاهنگ صحرا می‌کند
میل از این خوشتر نداند کرد سرو
ناخوش آن میلست کز ما می‌کند
حاجت صحرا نبود آیینه هست
گر نگارستان تماشا می‌کند
غافلست از صورت زیبای او
آن که صورت‌های دیبا می‌کند
من هم اول روز دانستم که عشق
خون مباح و خانه یغما می‌کند
صبر هم سودی ندارد کآب چشم
راز پنهان آشکارا می‌کند
گر مراد ما نباشد گو مباش
چون مراد اوست هل تا می‌کند
یار زیبا گر بریزد خون یار
زشت نتوان گفت زیبا می‌کند
سعدیا بعد از تحمل چاره نیست
هر ستم کان دوست با ما می‌کند
تا مگس را جان شیرین در تنست
گرد آن گردد که حلوا می‌کند
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
میل بین کان سروبالا می‌کند
سرو بین کاهنگ صحرا می‌کند
هوش مصنوعی: علاقه و تمایل، همچون درختی بلند و تنومند، در دل خود می‌روید؛ و در میان بیابان، علف‌های خشک و ساده را به گل‌های زیبا تبدیل می‌کند.
میل از این خوشتر نداند کرد سرو
ناخوش آن میلست کز ما می‌کند
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که هیچ چیزی برای او از این میل و خواسته خوشایندتر نیست و اگر سرو ناخوشی از او جدا شود، این میل و خواسته باقی خواهد ماند و تاثیر آن را حس خواهد کرد.
حاجت صحرا نبود آیینه هست
گر نگارستان تماشا می‌کند
هوش مصنوعی: نیازی به صحرا و دوردست‌ها نیست، زیرا زیبایی در خود حضور دارد؛ اگر کسی زیبایی را ببیند و تماشا کند.
غافلست از صورت زیبای او
آن که صورت‌های دیبا می‌کند
هوش مصنوعی: کسی که به زیبایی ظاهری او توجه ندارد، در واقع از زیبایی واقعی‌اش بی‌خبر است، هرچند که به زیبایی‌های دیگر در دنیا می‌پردازد.
من هم اول روز دانستم که عشق
خون مباح و خانه یغما می‌کند
هوش مصنوعی: من از همان ابتدا فهمیدم که عشق می‌تواند جان انسان را بگیرد و مانند دزدان، ستمگری کند.
صبر هم سودی ندارد کآب چشم
راز پنهان آشکارا می‌کند
هوش مصنوعی: صبر کردن دیگر فایده‌ای ندارد زیرا اشک‌های من رازهای درونم را برملا می‌کند.
گر مراد ما نباشد گو مباش
چون مراد اوست هل تا می‌کند
هوش مصنوعی: اگر خواسته ما برآورده نشود، بهتر است که مانند او نباشیم، چون او در حال است است که می‌خورد و لذت می‌برد.
یار زیبا گر بریزد خون یار
زشت نتوان گفت زیبا می‌کند
هوش مصنوعی: اگر یار زیبا بخواهد خون یار زشت را بریزد، نمی‌توان گفت که او این کار را زیبا می‌کند.
سعدیا بعد از تحمل چاره نیست
هر ستم کان دوست با ما می‌کند
هوش مصنوعی: دوست عزیز، بعد از اینکه همه سختی‌ها و ظلم‌هایی را که از طرف دوست بر ما رفته است، تحمل کردیم، دیگر هیچ راهی برای فرار از این شرایط وجود ندارد.
تا مگس را جان شیرین در تنست
گرد آن گردد که حلوا می‌کند
هوش مصنوعی: تا زمانی که مگس زندگی شیرین را در بدن خود دارد، به دور چیزهایی که شیرینی و لذت دارند می‌چرخد.
خوانش ها
غزل ۲۴۱ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۲۴۱ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل ۲۴۱ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل ۲۴۱ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۲۴۱ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۲۴۱ به خوانش محمدرضا مومن نژاد
غزل شمارهٔ ۲۴۱ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۲۴۱ به خوانش فاطمه زندی
حاشیه ها
1395/10/19 22:01
در حاشیهٔ تصحیح فروغی در مورد مصرع دوم بیت سوم (ناخوش آن میل است کاز ما می‌کند) آورده:
در یک نسخهٔ قدیمی مصراع چنین است: «ور کند شوخی به عمدا می‌کند» این بیان یعنی «میل از کسی کردن» به معنای روی گرداندن از او و قرینهٔ دیگرش «صبر از کسی کردن» خاص سعدی است و ظاهرا مخالفت قیاس دارد. مسلما این دو عبارت را سعدی تحت تأثیر زبان عربی که «صبر» و «میل» را با حرف جارهٔ «عن» به کار می‌برند به کار برده است -م.
1403/08/30 00:10
جلال ارغوانی
سعدی شیرین سخن درجان ما
از کلام خویش غوغا می کند