سعدیغزل شمارهٔ ۲۴۱
میل بین کآن سروبالا میکند
سرو بین کآهنگ صحرا میکند
میل از این خوشتر نداند کرد سرو
ناخوش آن میل است کز ما میکند
حاجت صحرا نبود آیینه هست
گر نگارستان تماشا میکند
غافلست از صورت زیبای او
آن که صورتهای دیبا میکند
من هم اّول روز دانستم که عشق
خون مباح و خانه یغما میکند
صبر هم سودی ندارد کآب چشم
راز پنهان آشکارا میکند
گر مراد ما نباشد گو مباش
چون مراد اوست، هِل تا میکند
یار زیبا گر بریزد خون یار
زشت نتْوان گفت زیبا میکند
سعدیا بعد از تحمل چاره نیست
هر ستم کآن دوست با ما میکند
تا مگس را جان شیرین در تنست
گرد آن گردد که حلوا میکند
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
میل بین کآن سروبالا میکند
سرو بین کآهنگ صحرا میکند
معنی: بنگر که چگونه این معشوق
بالابلند به جنبش و رفتار درآمده و آهنگ صحرا کرده است! - منبع: شرح غزلهای سعدی
میل از این خوشتر نداند کرد سرو
ناخوش آن میل است کز ما میکند
معنی: سرو هم نمیتواند
خرامیدنی بدین زیبایی داشته باشد، فقط از ما روی برگرداندن و به جانب دیگر میل
کردنش خوشایند نیست. - منبع: شرح غزلهای سعدی
حاجت صحرا نبود آیینه هست
گر نگارستان تماشا میکند
معنی: نیازی نبود که آن سروبالا برای تماشای صحنههای
نگارین و زیبا به دشت رود؛ زیرا اگر او بخواهد به جمال خویش که از باغهای نگارین
زیباتر است، بنگرد، آینه وجود دارد. - منبع: شرح غزلهای سعدی
غافلست از صورت زیبای او
آن که صورتهای دیبا میکند
معنی: آن نگارگری که تصویرهای زیبا
بر پارچههای حریر نقش می کند، از زیبایی چهرهٔ او آگاهی نیافته است. - منبع: شرح غزلهای سعدی
من هم اّول روز دانستم که عشق
خون مباح و خانه یغما میکند
هوش مصنوعی: من از همان ابتدا فهمیدم که عشق میتواند جان انسان را بگیرد و مانند دزدان، ستمگری کند.
صبر هم سودی ندارد کآب چشم
راز پنهان آشکارا میکند
هوش مصنوعی: صبر کردن دیگر فایدهای ندارد زیرا اشکهای من رازهای درونم را برملا میکند.
گر مراد ما نباشد گو مباش
چون مراد اوست، هِل تا میکند
معنی: اگر دنیا بر وفق مراد ما نباشد مانعی ندارد؛
زیرا این آرزوی اوست که ما به کام دل نرسیم؛ پس بگذار همه چیز مطابق میل او جریان یابد. - منبع: شرح غزلهای سعدی
یار زیبا گر بریزد خون یار
زشت نتْوان گفت زیبا میکند
/ معنی: اگر معشوق
زیبارویی خون عاشق را بریزد نمیتوان گفت که این کار او زشت است؛ چون زیبارویی با
زیبایی تمام چنین میکند پس این عمل ناروا نیست. - منبع: شرح غزلهای سعدی
سعدیا بعد از تحمل چاره نیست
هر ستم کآن دوست با ما میکند
معنی: ای سعدی، در قبال ستمی که او
بر ما روا میدارد، چارهای جز تحمل و شکیبایی وجود ندارد. - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
تا مگس را جان شیرین در تنست
گرد آن گردد که حلوا میکند
هوش مصنوعی: تا زمانی که مگس زندگی شیرین را در بدن خود دارد، به دور چیزهایی که شیرینی و لذت دارند میچرخد.
خوانش ها
غزل ۲۴۱ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۲۴۱ به خوانش محسن لیلهکوهی
غزل ۲۴۱ به خوانش سعیده تهرانینسب
غزل شمارهٔ ۲۴۱ به خوانش محمدرضا مومن نژاد
غزل ۲۴۱ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۲۴۱ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۲۴۱ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۲۴۱ به خوانش فاطمه زندی
حاشیه ها
1395/10/19 22:01
در حاشیهٔ تصحیح فروغی در مورد مصرع دوم بیت سوم (ناخوش آن میل است کاز ما میکند) آورده:
در یک نسخهٔ قدیمی مصراع چنین است: «ور کند شوخی به عمدا میکند» این بیان یعنی «میل از کسی کردن» به معنای روی گرداندن از او و قرینهٔ دیگرش «صبر از کسی کردن» خاص سعدی است و ظاهرا مخالفت قیاس دارد. مسلما این دو عبارت را سعدی تحت تأثیر زبان عربی که «صبر» و «میل» را با حرف جارهٔ «عن» به کار میبرند به کار برده است -م.
1403/08/30 00:10
جلال ارغوانی
سعدی شیرین سخن درجان ما
از کلام خویش غوغا می کند