گنجور

غزل شمارهٔ ۲۳۷

یار باید که هر چه یار کند
بر مراد خود اختیار کند
زینهار از کسی که در غم دوست
پیش بیگانه زینهار کند
بار یاران بکِش که دامنِ گل
آن بَرَد کاحتمالِ خار کند
خانه عشق در خراباتست
نیکنامی در او چه کار کند ؟
شهربند هوای نفس مباش
سگ شهر استخوان شکار کند
هر شبی یار شاهدی بودن
روز هشیاریت خمار کند
قاضی شهر عاشقان باید
که به یک شاهد اختصار کند
سر سعدی سرای سلطانست
نادر آن جا کسی گذار کند

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یار باید که هر چه یار کند
بر مراد خود اختیار کند
هوش مصنوعی: دوست باید طوری عمل کند که در همه کارها، خواسته و اراده خود را در نظر بگیرد.
زینهار از کسی که در غم دوست
پیش بیگانه زینهار کند
هوش مصنوعی: مراقب باش از کسی که در غم دوستش پیش دیگران از او کمک بخواهد.
بار یاران بکِش که دامنِ گل
آن بَرَد کاحتمالِ خار کند
هوش مصنوعی: دوستان را به حمایت فراخوان که وجود گل، ممکن است به خارها آسیب برساند.
خانه عشق در خراباتست
نیکنامی در او چه کار کند ؟
هوش مصنوعی: خانه عشق در مکان‌های خراب و نامناسب قرار دارد؛ در چنین جایی، خوب بودن یا خوب نامیدن چه فایده‌ای دارد؟
شهربند هوای نفس مباش
سگ شهر استخوان شکار کند
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به ما یادآوری می‌کند که به وعده‌ها و آرزوهای زودگذر و دنیوی نباید دل بست. باید مراقب هوای نفس و خواسته‌های نامعقول خود باشیم، زیرا مانند سگی که در شهر به دنبال استخوان شکار می‌کند، ممکن است ما نیز تنها به دنبال چیزهایی بی‌ارزش و گذرا باشیم. در واقع، دعوی می‌کند که باید به دنبال هدف‌های والاتر و معانی عمیق‌تری در زندگی باشیم.
هر شبی یار شاهدی بودن
روز هشیاریت خمار کند
هوش مصنوعی: هر شب با دیدن یار و زیبایی او، روزها را در حالت هشیاری به حالت مستی و خمار می‌برد.
قاضی شهر عاشقان باید
که به یک شاهد اختصار کند
هوش مصنوعی: قاضی محبت در شهر عاشقان باید در قضاوت خود با یک شاهد کافی و مختصر قناعت کند.
سر سعدی سرای سلطانست
نادر آن جا کسی گذار کند
هوش مصنوعی: سرای سعدی در حقیقت مکانی برای بزرگ‌منشی و عظمت است و بسیار نادر است که کسی بتواند به آنجا قدم بگذارد.

خوانش ها

غزل ۲۳۷ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۲۳۷ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل ۲۳۷ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل ۲۳۷ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۲۳۷ به خوانش محمدرضا مومن نژاد
غزل شمارهٔ ۲۳۷ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۲۳۷ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۲۳۷ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1392/01/14 18:04
امین کیخا

زینهار شبه جمله است یعنی بر حذر باش معنی های دیگر ان یکی مهلت و أمان و نیز البته می باشد احتیاط هم امده است

1395/03/25 11:05
۷

قاضی شهر عاشقان باید
که به یک شاهد اختصار کند

قاضی به دو شاهد بدهد فتوی شرع/در مذهب عشق شاهدی بس باشد

1395/03/25 11:05
روفیا

بسیار زیبا!
با دو دلبر در ره توحید نتوان رفت راست
یا رضای دوست باید یا هوای خویشتن

1395/03/25 12:05
سیدمحمد

روفیا بانو
درود
با دو دلبر در ره توحید نتوان رفت راست
یا رضای دوست باید یا هوای خویشتن
گمان نمی کنید ره توحید رفتن نیز به خاطر دل است که باز همان برای خود خواستن است، خود خواهی ، همان دلبر اول و هوای خویشتن داشتن ؟.
زنده باشید

1395/03/25 13:05
روفیا

غیر از این نیست دوست عزیز:
همچنین هر کاسبی اندر دکان
بهر خود کوشد نه اصلاح جهان
ولی اگر ما منافع حقیقی خود را بشناسیم مصالح یار و در همان راستا منافع جهان نیز تامین خواهد شد!

1395/03/25 13:05
روفیا

هوای خویشتن هوای هوس ها و منافع کاذب است که ما را از کامیابی حقیقی باز می دارد.

1395/03/25 14:05
روفیا

دوست عزیز
منطقه امن یا safe zone برای ما آدمیان سرزمین پهناوری نیست،
تنها یک لبه تیغ باریک است که در آن هم منافع حقیقی ما تامین می شود هم کسی صدمه نمی بیند،
اندکی لغزش ما را به یکی از دو سوی لبه تیغ می اندازد،
این سو قربانی شدن خودمان است لیک ما نمی خواهیم قربانی شویم، موهبت زیستن را نمیخواهیم هدر دهیم، ما خودمان را دوست داریم!
آن دگر سو قربانی شدن دیگران است، ما این را نیز نمی خواهیم، ما اصلا نمی توانیم میان جیغ های دلخراش برخاسته از درد دیگران آسوده خاطر زیست کنیم،
ما تنها یک انتخاب داریم، لبه تیغ!

1395/03/25 18:05
گمنام

جناب شمس ،
بعید ندانید از سامرست موام است ، به یقین میگویم.

1397/08/10 16:11
۷

شهربند هوای نفس مباش
سگ شهر استخوان شکار کند
سعدیا نه سگی ماند نه هم استخوانی
شهر در خاک شد به که زان هیچ ندانی

1397/08/12 12:11
مفقود الاثر

بذار رک و راست بگم
دوران کرشمه و ناز در شاهوار و این حرفا گذشته ,
حالا حافظ و سعدی اصلا فرق دارن همیشگی آن ,
شمام اگه این طرز گفتار رو پی بگیرید بی رودربایسی بگم به جایی نمی رسید
الان مثلا شرح پریشانی وحشی بافقی رو بخونید , سبک کاملا عوض شده
ولی خب اگه واسه دل خودتون نوشتین خیلیم خوبه

1397/08/12 12:11
مفقود الاثر

یه خورده , البته بیشتر از یه خورده هم تحت تاثیر حافظ هستید
شاعر باید خودش باشه شبیه هیچکس نباشه تا واقعا شاعر باشه

1397/08/12 19:11
محسن.۲

نادر...عزیز
دوست دارم نظر شما را که می دانم سابقه ی خوب در شعر دارید بدانم و همچنین از دوستان گرامی و فرهیخته 7 و 8
ممنونم
ضمناً : غزل از من نیست

1397/08/12 20:11
مفقود الاثر

ببخشید رفیق که نظر دادم
دیدم هیچکس جوابتو نداد گفتم جور کش بقیه باشم یه وقت دلخور نشی

1397/08/13 01:11
ناصر

محسن جان
این غزل کمتر از غزل های خوب دیگران نیست
بار اول که خواندم کمی شکن داشت ولی بار دوم به نظر روان و ساده آمد .
پیداست که هم وزن همین غزل سعدی ست.
در انتخاب لغات و نو آوریِ واژه ها دقت شده و شاعر خوب از عهده بر آمده.
سخن عشق را از هر زبان که می شنوی نا مکرر است.
من عاشق شعر عاشقانه ام ، مخصوصاً سبک کلاسیک {قدیمی}
در انتظار بیت تخلص هستم

1397/08/13 03:11
نادر..

درود محسن. 2 گرامی
در مجموع غزلی زیباست با معانی عالی
اما انسجام لازم بین ابیات وجود ندارد..کمی پراکنده است و آنگونه که باید روان نیست دوست من
به گمانم شاعر می توانست معانی مورد نظر خود را بهتر، گویاتر و شیرین تر در قالب یک غزل منسجم به نظم درآرد

1398/06/13 09:09
گویان

در ارتباط با مورد لبه تیغ که بانو روفیا
فرمودند من یاد شعری از مارین سوسکو
افتادم
دلم به حال پروانه ها می سوزد
وقتی چراغ را خاموش می کنم
و به حال خفاش ها
وقتی چراغ را روشن می کنم ...
نمی شود قدمی برداشت
بدون آن که کسی برنجد؟

1403/10/27 00:12
جلال ارغوانی

نه عجب زشعر تو سعدی

که زیک گل بهار کند

صد هزار بلبل مست

به سخنت افتخار کند