گنجور

غزل شمارهٔ ۲۳۲

دو چشم مست تو کز خواب صبح برخیزند
هزار فتنه به هر گوشه‌ای برانگیزند
چگونه انس نگیرند با تو آدمیان
که از لطافت خوی تو وحش نگریزند
چنان که در رخ خوبان حلال نیست نظر
حلال نیست که از تو نظر بپرهیزند
غلام آن سر و پایم که از لطافت و حسن
به سر سزاست که پیشش به پای برخیزند
تو قدر خویش ندانی ز دردمندان پرس
کز اشتیاق جمالت چه اشک می‌ریزند
قرار عقل برفت و مجال صبر نماند
که چشم و زلف تو از حد برون دلاویزند
مرا مگوی نصیحت که پارسایی و عشق
دو خصلتند که با یکدِگَر نیامیزند
رضا به حکم قضا اختیار کن سعدی
که شرط نیست که با زورمند بستیزند

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دو چشم مست تو کز خواب صبح برخیزند
هزار فتنه به هر گوشه‌ای برانگیزند
هوش مصنوعی: دو چشمان زیبای تو که از خواب بیدار می‌شوند، باعث بروز هزاران مشکل و آشوب در هر گوشه‌ای خواهند شد.
چگونه انس نگیرند با تو آدمیان
که از لطافت خوی تو وحش نگریزند
هوش مصنوعی: چگونه ممکن است مردم با تو دوست نشوند، در حالی که لطافت و نیکی وجود تو آن‌قدر است که حتی حیوانات نیز از تو دوری نمی‌کنند؟
چنان که در رخ خوبان حلال نیست نظر
حلال نیست که از تو نظر بپرهیزند
هوش مصنوعی: نیاکان ما می‌فرمایند که زیبایی و دلربایی چنان زیاد است که هیچ‌کس نمی‌تواند از آن چشم بپوشد و به همین دلیل، دوری از نگاه کردن به آن زیبایی‌ها اقدامی غیرممکن است.
غلام آن سر و پایم که از لطافت و حسن
به سر سزاست که پیشش به پای برخیزند
هوش مصنوعی: من به آن شخصی که به خاطر زیبایی و لطافتش، سر و پایش برتر و برجسته است، ارادت و خدمتگزاری می‌کنم، زیرا دیگران به خاطر او به پای او احترام می‌گذارند و برمی‌خیزند.
تو قدر خویش ندانی ز دردمندان پرس
کز اشتیاق جمالت چه اشک می‌ریزند
هوش مصنوعی: شما خودتان ارزش و جایگاه خود را درک نمی‌کنید؛ از افرادی که عاشق زیبایی شما هستند بپرسید که به خاطر عشق به شما چه مقدار اشک می‌ریزند.
قرار عقل برفت و مجال صبر نماند
که چشم و زلف تو از حد برون دلاویزند
هوش مصنوعی: عقل از کار افتاده و صبر تو را کم کم به تنگنای خود می‌کشد؛ زیرا زیبایی چشمان و زلف‌هایت فراتر از حد تصور برایم می‌شود.
مرا مگوی نصیحت که پارسایی و عشق
دو خصلتند که با یکدِگَر نیامیزند
هوش مصنوعی: به من نصیحت نکن که دینداری و عشق دو ویژگی هستند که نمی‌توانند با هم coexist کنند.
رضا به حکم قضا اختیار کن سعدی
که شرط نیست که با زورمند بستیزند
هوش مصنوعی: ای سعدی، به حکم تقدیر راضی باش و انتخاب کن، زیرا لازم نیست که با کسی که قوی‌تر است بجنگی.

خوانش ها

غزل ۲۳۲ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۲۳۲ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل ۲۳۲ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل ۲۳۲ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۲۳۲ به خوانش تناز پیراسته
غزل شمارهٔ ۲۳۲ به خوانش محمدرضا مومن نژاد
غزل شمارهٔ ۲۳۲ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۲۳۲ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۲۳۲ به خوانش فاطمه زندی

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"آواز ابوعطا، حجاز"
با صدای جلال تاج اصفهانی (آلبوم آوازهای تاج اصفهانی)

حاشیه ها

1394/04/16 23:07
کسرا

خدانکنه سعدی بخواد از کسی تعریف کنه... یعنی طرف بعد از اینکه بفهمه این شعر درباره ی اون سروده شده... ادعای حکومت بر عالم و آدم نکنه جای شکر داره... بس که دلنواز و دلرباست این شعر...چقدر عالی... چقدر زیبا و شور انگیز از مقصود تعریف کرده...
غلام آن سر و پایم که از لطافت و حسن
به سر سزاست که پیشش به پای برخیزند

تو قدر خویش ندانی ز دردمندان پرس
کز اشتیاق جمالت چه اشک می‌ریزند
فدای خاک پاکت سعدی...

1394/05/01 01:08
هیچ

در مصرع دوم بیت دوم به کلمه "وحش" مشکوکم ، بنظرم "وحوش " درست میاد
بدلایل زیر
اول آنکه وحش فرد است و نگریزند جمع لذا تناسبی نیست
دوم آنکه کلمه "آدمیان " در مصرع اول بیت دوم که باز اتفاقا باز جمع است مقارنتی با "وحش " ندارد
سوم آنکه کلمه وحش حس روان بودن را در شعر و مخاطب میکاهد

1394/05/01 01:08
هیچ

در مصرع دوم بیت دوم به کلمه "وحش" مشکوکم ، بنظرم "وحوش " درست میاد
بدلایل زیر
اول آنکه وحش فرد است و نگریزند جمع لذا تناسبی نیست
دوم آنکه کلمه "آدمیان " در مصرع اول بیت دوم که باز اتفاقا جمع است مقارنتی با "وحش " ندارد
سوم آنکه کلمه وحش حس روان بودن را در شعر و مخاطب میکاهد

1402/03/17 13:06
احمد مستان

این نظر مستلزم تغییر در دو کلمه است،

و ظاهرا وحش معنای جمعی داره و مفردش (وحشیّ) است

(باغ وحش)

 

 

 

 

1396/02/06 02:05
جواد از مارچین

این غزل را استاد تاج اصفهانی اجرا کردند

1401/08/19 13:11
Rasoul Zarei

خدا رحمت کنه استاد تاج رو که چقدر زیبا اجرا کردند ، روحشون شاد 

و اما اون دوستمون که فرمودند در مصرع دوم از بیت دوم واژه وحوش درسته ، باید عرض کنم اگه چنین باشه وزن شعر بهم میخوره و در صورتی فرمایش شما صحیح هست که واژه قبلش هم ((خویت)) باشه 

1403/10/27 01:12
جلال ارغوانی

به هر زمان ومکان شعر سعدی ارگویند

به پیش گفته او شاعران زجای برخیزند