گنجور

غزل شمارهٔ ۲۰۵

اگر سروی به بالای تو باشد
نه چون بشن دلارای تو باشد
و گر خورشید در مجلس نشیند
نپندارم که همتای تو باشد
و گر دوران ز سر گیرند هیهات
که مولودی به سیمای تو باشد
که دارد در همه لشکر کمانی
که چون ابروی زیبای تو باشد
مبادا ور بود غارت در اسلام
همه شیراز یغمای تو باشد
برای خود نشاید در تو پیوست
همی‌سازیم تا رای تو باشد
دو عالم را به یک بار از دل تنگ
برون کردیم تا جای تو باشد
یک امروزست ما را نقد ایام
مرا کی صبر فردای تو باشد
خوشست اندر سر دیوانه سودا
به شرط آن که سودای تو باشد
سر سعدی چو خواهد رفتن از دست
همان بهتر که در پای تو باشد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اگر سروی به بالای تو باشد
نه چون بشن دلارای تو باشد
هوش مصنوعی: اگر سرو بلندی در کنار تو باشد، اما زیبایی تو را نداشته باشد، ارزشی ندارد.
و گر خورشید در مجلس نشیند
نپندارم که همتای تو باشد
هوش مصنوعی: اگر خورشید در کنار تو بنشیند، فکر نکن که او می‌تواند با تو برابر باشد.
و گر دوران ز سر گیرند هیهات
که مولودی به سیمای تو باشد
هوش مصنوعی: اگر زمان هم به عقب برگردد، هرگز کسی نخواهد توانست همچون تو متولد شود.
که دارد در همه لشکر کمانی
که چون ابروی زیبای تو باشد
هوش مصنوعی: در بین تمام نیروها، فردی وجود دارد که کمانش شبیه به ابروی زیبا و دلربای توست.
مبادا ور بود غارت در اسلام
همه شیراز یغمای تو باشد
هوش مصنوعی: مبادا که در دین اسلام گرفتار غارت و ستم باشیم، زیرا در این صورت تمام زیبایی‌ها و مایه‌های زندگی تو از بین خواهد رفت.
برای خود نشاید در تو پیوست
همی‌سازیم تا رای تو باشد
هوش مصنوعی: برای خود نباید به تو وابسته شد، ما همواره می‌سازیم تا نظر و فکر تو در نظر باشد.
دو عالم را به یک بار از دل تنگ
برون کردیم تا جای تو باشد
هوش مصنوعی: ما از دل تنگ خود، هر دو جهان را یک جا بیرون کردیم تا برای تو فضایی فراهم شود.
یک امروزست ما را نقد ایام
مرا کی صبر فردای تو باشد
هوش مصنوعی: امروز فرصتی ارزشمند است و زمان حال برای ما مهم است. معلوم نیست که در آینده چه منتظرم خواهد بود و آیا توانایی انتظار کشیدن برای آن را دارم یا نه.
خوشست اندر سر دیوانه سودا
به شرط آن که سودای تو باشد
هوش مصنوعی: خوشی در ذهن دیوانه‌ای وجود دارد که تنها در صورتیست که آن خیال، درباره‌ی تو باشد.
سر سعدی چو خواهد رفتن از دست
همان بهتر که در پای تو باشد
هوش مصنوعی: وقتی سعدی بخواهد از دنیا برود، بهتر است که یاد تو در دلش باشد و به یاد تو از این دنیا برود.

خوانش ها

غزل ۲۰۵ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۲۰۵ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل ۲۰۵ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل ۲۰۵ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۲۰۵ به خوانش فاطمه زندی
غزل شمارهٔ ۲۰۵ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۲۰۵ به خوانش نازنین بازیان

حاشیه ها

1389/10/23 02:12
ناشناس

ostad Shajarian in ra khili ali khandeh ast

1393/02/23 19:04
ناشناس

ناشناس جان این تصنیف رو افتخاری خونده نه شجریان

1394/03/09 11:06
روح اله

با سلام
کسی میدونه بشن در بیت اول یعنی چی؟
مرسی

1394/03/09 11:06
روح اله

معنای بشن در بیت اول؟

1394/03/09 13:06

سلام
معنی بشن
پیوند به وبگاه بیرونی

1394/08/14 10:11

بشن
یعنی قد وقامت

1394/08/14 10:11
فرجی

قد وقامت

1396/06/06 19:09
سینا

صدای بی نظیر استاد افتخاری و ساز استاد ذوالفنون شاهکاری شده

1400/06/20 19:09
آقا محمد

سلام ببخشید تقطیع این چجوریه؟میشه یه کوچولو راهنمایی کنید؟

1402/05/10 15:08
فاطمه زندی

#غزل شمارهٔ _۲۰۵

 

        وزن :مفاعیلن مفاعیلن فعولن

 

(بحر هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)

 

             ۱_اگر سروی به بالای تو باشد

نه چون بَشْن ِ دلارای تو باشد

 

به بالای تو: به بلندی قد تو،به قد و قامت تو.

 

بشن قد و بالا ،قد و قامت. دلارا: آنکه مایه آرامش دل است کنایه از معشوق محبوب

 

۲_و گر خورشید در مجلس نشیند

نپندارم که همتای تو باشد

 

خورشید استعاره از چهره درخشان و تابناک معشوق هم هست

 

۳_و گر دوران زِ سَر گیرند هَیهات

که مولودی به سیمای ِتو باشد

 

هیهات: چه دور است ،محال است .مولود: نوزاد. سیما:۱_ چهره، روی ۲_نشان علامت معنای بیت: اگر روزگار حیات آدمی بر کره زمین از نو آغاز شود، محال است که در میان همه نسل‌ها نوزادی به زیبارویی تو یافت شود تو در زیبایی نظیر نداری.

 

۴_که دارد در همه لشکر کمانی 

که چون ابروی ِ زیبای تو باشد 

 

چه کس چنین کمانی دارد در میان همهٔ لشکرها

که مثل کمان ابروی تو زیبا و دیدنی باشد 

 

 

۵_مبادا وَر بود غارت در اسلام 

همه شیراز یغمای تو باشد 

 

اسلام: سرزمین اسلام یا امت اسلام .

یغما: در اینجا یعنی غنیمت یا مالی که در جنگ به دست آید. معنای بیت: خدا نکند که غارت در اسلام یا در میان امت اسلام روا دانسته شود، اگر روا باشد همه شیراز غنیمت تو خواهد بود. تو دل‌های همه مردم شیراز را ربودیی.

 

۶_بِرای ِ خود نَشاید در تو پیوست

همی‌سازیم تا رایِ تو باشد

 

به رای خود :برای دل خود نشاید (از مصدر شایستن )سزاوار نیست.نباید ،نمی‌توان. در تو پیوست: به تو دل بست. همی‌سازیم :ما سازگاری در پیش می‌گیریم. تا رای تو باشد: تا نظر و مراد تو حاصل شود.

 

۷_دو عالم را به یک بار از دلِ تنگ

بُرون کردیم تا جایِ تو باشد

 

دو عالم: دنیا و آخرت .به یک بار: به یک باره، یک سره.

 

۸_یک امروزست ما را نقدِ ایّام

مرا کی صبرِ فردای ِتو باشد

 

نقد ایام تشبیه صریح سرمایه عمر کی چگونه چطور

خوشست اندر سَر ِ دیوانه سودا

به شرطِ آن که سودای تو باشد 

 

دیوانه :مجنون ، عاشق.سودا:جنون ،عشق.

 

سَر ِ سعدی چو خواهد رفتن از دست

 

همان بهتر که در پای تو باشد 

 

 اگر سعدی می خواهد سرش را از دست بدهد چه بهتر که در راه تو و بخاطر تو باشد.

به شرح : محمد علی فروغی 

حبیب یغمایی

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی 

شاد و تندرست باشید ..

1403/09/23 01:11
جلال ارغوانی

دل سعدی ودل تنگی مبادا

درونش شعر زیبای تو باشد