این غزل چرا مهجور است چنین؟؟!!
کسی میتواند مفهومی کلی از سرودن این غزل برای من روشن سازد؟

در این غزل زیبای حضرت سعدی اشاره ای به رشد و تکامل ،که در گذر زمان پدید می آید دارد..گاهی ما دچار غفلت شده و سرعت رشد و کمال غافلگیرمان میکند..

وقت خوش دید و بخندید و گلی رعنا شد...

حضرت سعدی درباره ارزش زمان و غنیمت شمردن وقت :

کنونت که امکان گفتار هست

بگوی ای برادر به لطف و خوشی ...

وزن:فعلاتن فعلاتن فعلن

(رمل مخبون محذوف)

۱_ کی بِرُست این گُلِ خندان و چنین زیبا شد؟

اخِر این غوره‌ی نوخاسته چون حَلوا شد

غوره: انگور نارس و ترش مزه.

 نوخواسته :تازه روییده ۲_نوجوان .آخِر در اینجا بر تعجب و شگفتی دلالت دارد .معنای بیت این گل شکفته چه وقت غوره تازه روییده چگونه به این سرعت به انگور شیرین تبدیل شد؟

۲_ دیگر این مرغ کی از بیضه برآمد؟ که چنین

بلبلِ خوش سخن و طوطیِ شکّرخا شد

از بیضه برآمد سر از تخم بیرون آورد، شِکٌَرخا: شِکٌر خاینده از مصدر خاییدن به معنای جویدن شکر خوار. شکرخا: کنایه از شیرین سخن هم هست.

 معنای بیت: و این پرنده خوش آواز چه وقت سر از تخم بیرون آورد که به این سرعت به بلبل خوش سخن و طوطی شیرین گفتار تبدیل شده است؟

۳_که درآموختش این لطف و بَلاغت؟ کآن روز

مردم از عقل به دَر بُرد که او دانا شد

که در آموختش: چه کسی به یاد داد 

بلاغت: وضع یا کیفیت بیان به شیوهٔ قابل فهم و خوشایند و مطابق با قاعده های ادبی

 مردم از عقل به در برد: عقل از سر مردم پراند

۴_شاخَکی تازه بَرآوَرد صبا بر لبِ جوی

چشم بر هم نزدی سَروِ سَهی‌بالا شد

شاخکی تازه: شاخهٔ کوچکِ جوان.

 برآورد :رویاند. رویاندن نهال های تازه را به باد صبا نسبت داده است. صبا: باد خنک و لطیفی که از جانب شمال شرقی می وزد.

 به اعتقاد قدما باد صباست که گیاهان را می رویاند و گلها را شکفته می کند.

۵_عالَمِ طفلی و جَهلِ حَیَوانی بگذاشت

ادمی‌طبع و مَلَک‌خوی و پَری‌سیما شد

عالم طفلی دوران کودکی و خردسالی.

بگذاشت: در اینجا یعنی پشت سر گذاشت و از آن بیرون آمد.

 آدمی طبع: دارای خلق و خوی انسانی، انسان.

ملک خوی :فرشته خو 

پری سیما:پری چهره داری چهره یی به زیبایی پریان

۶_ عقل را گفتم: از این پس به سلامت بنشین!

گفت: خاموش! که این فتنه دگر پیدا شد

سلامت:امنیت، عافیت پارسایی ،رستگاری«.به سلامت بنشین» یعنی در امان باش، در پی پارسایی و رستگار باش.

 فتنه :معشوقی که موجب فتنه وآشوب گردد، زیبا رویی که دل و دین می رباید۲_ آشوب بلا،گمراهی .

دگر: به معنای باز، بار دیگر دوباره بگیریم بی معنا نخواهد بود، اما بهتر است آن را بیانگر قطعیٌت یافتن چیزی و غیر قابل برگشت بودن آن بگیریم.

 معنای بیت عقل گفتم اگر حالا بعد می توانی در امان باشی به فکر رستگاری باشی گفت: ساکت باش که دیگر کار من تمام است، زیرا این دلبر فتنه انگیز ظهور کرده است.

۷_ پُر نشد چون صدف از لُؤلُؤِ لالا دَهَنی

که نه از حسرتِ او دیده‌ی ما دریا شد

لؤلؤ لالا: مروارید درخشان .در اینجا کنایه از دندان های سفید و درخشان معشوق است.

 پر شدن دهن از دندان به بالغ شدن و قد کشیدن اشاره دارد.

 حسرت: آرزوی برآورده نشده. دید دریا شدن :پر شدن چشم از اشک به شدت گریه کردن.

 معنای بیت: هر دهنی که مانند صدف از مروارید های درخشان دندان پر شود هر زیبا رویی که قد و بالا بکشد ببالد ،چشم ما را از حسرت وصالش پر از اشک می کند.

۸_ #سعدیا! غنچه‌ی سیراب نگنجد در پوست

وقت، خوش دید و بخندید و گُلی رعنا شد

سیراب: پرطراوت. نگنجد در پوست: پوست غنچگی خود را می شکافد و می شکفد. در پوست نگنجیدن کنایه از بسیار شاد بود هم هست . بخندید در اینجا شکفت باز شد. رعنا: زیبا.

به شرح : محمد علی فروغی 

حبیب یغمایی

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی 

شاد و تندرست باشید .

گرچه زیبا سخنم درغم آن زیبا روی

چشمه چشم تو سعدی بنگر دریا شد