در عشق پایداری ما چون حباب نیست/موجیم و جاودانه به ساحل نشسته ایم. واقعا عالی بود. زینت گفتار سعدی در تک تک حروف هویداست..

ابرو در اصل بروگ و بورگ بوده است.

غزل ۱۵۱ سعدی 

وزن مفعول مفاعلن فعولن 

معنی بیت اول 

۱_ اگر جانم را بخواهی ،فدای جانت باد. پاسخ این آزمون که جانم را قربان تو سازم ، بسیار آسان است .

[ امتحان : آزمودن .]

معنی بیت دوم 

۲_ به جانت قسم یاد می کنم که مویی از سر تو را با هیچ کس در جهان عوض نخواهم کرد.

معنی بیت سوم 

۳_ با وجود آنکه تو مهر هیچ کس را به دل راه نمی دهی ، هیچ کس وجود ندارد که به تو مهر نورزد .

[ مهر : دوستی / مهربان : عاشق / جناس زاید : مهر ، مهربان / جناس تام : نیست ( وجود ندارد ) ، نیست ( فعل ربطی ).]

معنی بیت چهارم 

۴_ای ستمگر ، این اندیشه ای که در سر داری ، موجب می شود که سرهای زیادی در راه رسیدن به آستانت از دست برود .

[ آستان : درگاه و پیشگاه /مجاز : سر ( اول) فکر ، اندیشه / کنایه : سر بر آستان رفتن ( اظهار بندگی کردن ) / ایهام : بس سر برود بر آستانت ۱_ سرهای زیادی در راه تو به باد رود ۲_ سرهای زیادی بر آستانت نهاده شود .]

معنی بیت پنجم 

۵_ چه فتنه هایی که رخسار همانند ماه آسمان تو در زمین به پا کرده است .

[ فتنه : آشوب و غوغا ، عشق و شیفتگی / به پا شدن : آشکار گشتن ، به وجود آمدن ./ تشبیه : روی به ماه آسمان / تضاد معنوی : زمین ، ماه ، آسمان .]

معنی بیت ششم 

۶ _ آیا می توانم با جهد و کوشش به تو که از باد هم تندتر می روی برسم ؟ دور و بعید است ! 

[ سبق بردن : پیشی گرفتن / کنایه : سبق بردن عنان تو از باد سبق بردن ( پیش گرفتن تو بر باد ) ]

معنی بیت هفتم 

۷_ من هیچ وقت تو را فراموش نکرده ام که بخواهم بار دیگر تو را به یاد آورم .

" کی رفته ای زدل که تمنا کنم تورا " 

[ زمانی : لحظه ای آنی / دگر زمان : زمان دیگر ، تقدیم صفت بر موصوف ./ آرایه ء تکرار : باد ] 

معنی بیت هشتم 

۸_ کوته نظران تو را به سرو بوستان تشبیه می کنند و دریغا که خطا می کنند !

[ حیف : در فارسی کلمه ای است برای نشان دادن حسرت و تاسف ،دریغا ،افسوس و به فتح اول ( حَیف ) به معنی ظلم و ستم / کنایه : کوته نظران ،تنگ نظران و غافلان / تضاد معنوی : کوته نظران و سرو ( که نماد بلندی و راستی است ) / تشبیه تفضیلی : تو به سرو و برتری تو بر سرو .] 

معنی بیت نهم 

۹_ ای پری زاده ،با وجود ابروان کمانی خویش برای صید کردن چه نیازی به کمان داری؟ 

[ کنایه : پری زاد ( زیبا رو ) /تناسب : صید ،کمان / تشبیه مضمر : ابرو به کمان مانند شده است .]

معنی بیت دهم 

۱۰ _ پنداری که بدن لاغر و ضعیف سعدی نقشی است که آن را از روی کمر باریک تو کشیده اند .

[ نقش گرفتن : اثر گرفتن و صورت پذیرفتن / میان : کمر / تشبیه مضمر : بدن سعدی در لاغری و باریکی به نقش میان تو ( معشوق ) مانند شده است ]

معنی بیت یازدهم 

۱۱_ اگر کلام به عنوان میانجی برای توصیف دهانت به کار نمی رفت ، حتی نیروی وهم هم نمی،توانست دهانت را از غایت خُردی تصور نماید .

[ واسطه : میانجی ، علت و سبب / وهم : گمان و خیال قوه ادراک / تنگ بودن دهان معشوق : ---> بیت دوم غزل ۵۱ /غلو : کوچکی دهان معشوق که به وصف نمی آید .] 

معنی بیت دوازدهم 

۱۲_ هیچ سخنی از سخن من شیرین تر نیست و تنها چیزی که می تواند از آن شیرین تر باشد ، دهم شکر افشان تو است.

[کنایه : دهن شکر فشان ( شیرین سخن و نیک گفتار ) /تناسب : شیرین ، شکر / استثنای مقطع : شکر دهانی معشوق که از سخن شیرین استثنا شده است .]

منبع : شرح غزلهای سعدی 

دکتر محمدرضا برزگر خالقی 

دکتر تورج عقدایی 

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی 

شاد و تندرست باشید .

سعدی همه جهان گرفتی

با این سخن شکر فشانت