گنجور

بخش ۲۵ - گفتار اندر پرهیز کردن از صحبت احداث

خرابت کند شاهد خانه کن
برو خانه آباد گردان به زن
نشاید هوس باختن با گلی
که هر بامدادش بود بلبلی
چو خود را به هر مجلسی شمع کرد
تو دیگر چو پروانه گردش مگرد
زن خوب خوش خوی آراسته
چه ماند به نادان نو خاسته؟
در او دم چو غنچه دمی از وفا
که از خنده افتد چو گل در قفا
نه چون کودک پیچ بر پیچ شنگ
که چون مقل نتوان شکستن به سنگ
مبین دلفریبش چو حور بهشت
کز آن روی دیگر چو غول است زشت
گرش پای بوسی نداردت پاس
ورش خاک باشی نداند سپاس
سر از مغز و دست از درم کن تهی
چو خاطر به فرزند مردم نهی
مکن بد به فرزند مردم نگاه
که فرزند خویشت برآید تباه

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خرابت کند شاهد خانه کن
برو خانه آباد گردان به زن
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که محبوبی که باعث خرابی دل و روح آدمی می‌شود، باید به خانه‌اش برود و در عوض، زندگی را با یک همسر مناسب و خوشبختی سامان دهد. به عبارت دیگر، اشاره دارد به اینکه گاهی باید از روابطی که آزاردهنده هستند دور شد و به سمت یک زندگی بهتر و آبادتر حرکت کرد.
نشاید هوس باختن با گلی
که هر بامدادش بود بلبلی
هوش مصنوعی: نباید باختن را در پی گلی تصور کرد که هر صبح با صدای بلبلی آغاز می‌شود.
چو خود را به هر مجلسی شمع کرد
تو دیگر چو پروانه گردش مگرد
هوش مصنوعی: هرجا که بروی، مثل شمع به دیگران نور و گرما می‌بخشی، اما تو دیگر مانند پروانه در اطراف آن شمع پرواز نکن.
زن خوب خوش خوی آراسته
چه ماند به نادان نو خاسته؟
هوش مصنوعی: زنی که دارای صفات نیکو و ظاهر زیبا باشد، چه فایده‌ای دارد اگر با کسی نادان و تازه‌کار در ارتباط باشد؟
در او دم چو غنچه دمی از وفا
که از خنده افتد چو گل در قفا
هوش مصنوعی: وقتی که او به خوشحالی می‌خندد، همچون غنچه‌ای است که می‌تواند در لحظه‌ای به گل تبدیل شود و این خوشحالی و وفا به او زیبایی خاصی می‌بخشد.
نه چون کودک پیچ بر پیچ شنگ
که چون مقل نتوان شکستن به سنگ
هوش مصنوعی: مثل یک کودک که در بازی و شیطنت پیچ و تاب می‌خورد، نمی‌توان مانند یک مقل (نوعی گیاه) آن را با سنگ شکست.
مبین دلفریبش چو حور بهشت
کز آن روی دیگر چو غول است زشت
هوش مصنوعی: چهره زیبا و دلربایش مانند حوریان بهشت است، اما از طرف دیگر چهره‌ای زشت و خوفناک همچون غول دارد.
گرش پای بوسی نداردت پاس
ورش خاک باشی نداند سپاس
هوش مصنوعی: اگر او شایستهٔ پای‌بوسی تو نیست، به عنوان نشانهٔ احترام، فقط به خاک او احترام بگذار و از او قدردانی کن.
سر از مغز و دست از درم کن تهی
چو خاطر به فرزند مردم نهی
هوش مصنوعی: به خودت فکر کن و از آنچه داری صرف‌نظر کن، زیرا وقتی که محبت و توجه به دیگری را در دل جای می‌گذاری، از خود و داشته‌هایت فاصله می‌گیری. خود را خالی کن تا بتوانی به دیگران اهمیت بدهی.
مکن بد به فرزند مردم نگاه
که فرزند خویشت برآید تباه
هوش مصنوعی: به دیگران بد نگاه نکن، زیرا ممکن است فرزند خودت نیز دچار مشکل و آسیب شود.

خوانش ها

بخش ۲۵ - گفتار اندر پرهیز کردن از صحبت احداث به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۲۵ - گفتار اندر پرهیز کردن از صحبت احداث به خوانش عندلیب
بخش ۲۵ - گفتار اندر پرهیز کردن از صحبت احداث به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1396/10/23 23:12
۷

این حکایت(صفحه) در اصل ادامه حکایت پیشین است آنجا که میگوید:
پسر کو میان قلندر نشست
پدر گو ز خیرش فروشوی دست
دریغش مخور بر هلاک و تلف
که پیش از پدر، مرده به ناخلف
و ادامه آن که دو بیت آغازین این صفحه است:
خرابت کند شاهد خانه کن
برو خانه آباد گردان به زن
نشاید هوس باختن با گلی
که هر بامدادش بود بلبلی

1396/10/24 00:12
۷

در او دم چو غنچه دمی از وفا
که از خنده افتد چو گل در قفا
نه چون کودک پیچ بر پیچ شنگ
که چون مقل نتوان شکستن به سنگ
رندانه
مقل بر وزن هتل انگم (صمغ) سفت درخت بلسان است و در طب سنتی از دیرباز بکار میرود.تمام انواع مقل از نظر طعم تلخ هستند. نوعی از آن به رنگ مایل به سرخ است که مقل ارزق نامیده می‌شود. نوع دیگری از آن را که زرد رنگ است و «مقل الیهود» نامیده می‌شود یهودی‌ها به عنوان بخور معطر استفاده می‌کنند.
ضد درد و خونریزی بواسیر - ضد سردی مزاج - ضد سردی معده - ضد سنگ کلیه - بادشکن - ضد چاقی- ضد سرفه-ضد ورم معده-تسهیل زایمان-ضد عفونت زنانگی(دود دهی با کندر و تاجریزی)-تقویت قوای جنسی.ضد یبوست بسیار قوی بصورت ترکیب با صبر زرد -مصرف خوراکی ترکیب آن با گزنه و روغن زیتون
پیوند به وبگاه بیرونی

1396/10/24 00:12
۷

خرابت کند شاهد خانه کن
برو خانه آباد گردان به زن
نشاید هوس باختن با گلی
که هر بامدادش بود بلبلی
این در پاسخ کسانی که بدون آشنایی با شوخ منشی سعدی و به ناروا انگ و بهتان همجنس بازی و شاهد بازی میزنند به ویژه به تقلید از شخصی به نام سیروس شمیسا

1399/03/29 23:05
نگار بهشتی پور

چه ماند به نادان نو خاسته؟ :‌چه شباهتی دارد به پسر نوجوان نادان؟ یعنی زن خوب روی خوش اخلاق و زیبنده از وی بهتر است.
در او دم چو غنچه دمی از وفا/که از خنده افتد چو گل در قفا:‌به چنین زنی که چون غنچه است سخنی از مهر و وفا بگو تا از خنده مانند گل بشکفد.
شنگ:‌بی حیا، بی شرم
مُقل:‌صمغ درخت
نداردت پاس: جانب تو را نگاه نمیدارد
درم: پول

1399/03/01 04:06
نگار بهشتی پور

اَحداث:‌ جمع حدث، جوانان

1399/09/22 12:11
محمدرضا

سوال از نگار
یعنی در زمان سعدی ارتباط با نادان نوخاسته امری معمول بوده ؟

1403/07/24 15:09
رسول لطف الهی

حجاب دختران ماه غبغب 

پسرها را کند همخوابه شب .

ایرج