سعدیبخش ۱۹ - حکایت اندر نکوهش غمازی و مذلت غمازان
یکی گفت با صوفی‌یی در صفا
ندانی فلانت چه گفت از قفا
بگفتا خموش، ای برادر، بخفت
ندانسته بهتر که دشمن چه گفت
کسانی که پیغام دشمن برند
ز دشمن همانا که دشمن‌تر‌ند
کسی قول دشمن نیارد به دوست
جز آن کس که در دشمنی یار اوست
نیارست دشمن جفا گفتنم
چنان کز شنیدن بلرزد تنم
تو دشمن‌تری کآوری بر دهان
که دشمن چنین گفت اندر نهان
سخن‌چین کند تازه جنگ‌ِ قدیم
به خشم آورَد نیک‌مرد سلیم
از آن همنشین تا توانی گریز
که مر فتنهٔ خفته را گفت خیز
سیه‌چال و مرد اندر او بسته پای
به از فتنه از جای بردن به‌جای
میان دو تن جنگ چون آتش است
سخن‌چین بدبخت هیزم‌کش است
بخش ۱۸ - حکایت دزد و سیستانی: شنیدم که دزدی درآمد ز دشتبخش ۲۰ - حکایت فریدون و وزیر و غماز: فریدون وزیری پسندیده داشت
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
یکی گفت با صوفی‌یی در صفا
ندانی فلانت چه گفت از قفا
هوش مصنوعی: کسی گفت که وقتی با یک صوفی در حال گفتگو هستی، نمی‌دانی او در پشت سر تو چه می‌گوید.
بگفتا خموش، ای برادر، بخفت
ندانسته بهتر که دشمن چه گفت
هوش مصنوعی: برادر، ساکت باش و چیزی نگو، چرا که بهتر است ندانسته بخوابی تا این که از سخنان دشمن آگاه شوی.
کسانی که پیغام دشمن برند
ز دشمن همانا که دشمن‌تر‌ند
هوش مصنوعی: کسانی که پیام دشمن را به دیگران می‌رسانند، خود نیز به اندازه‌ی دشمن خطرناک و ضررزننده هستند.
کسی قول دشمن نیارد به دوست
جز آن کس که در دشمنی یار اوست
هوش مصنوعی: هیچ‌کس به دوستش قولی نمی‌دهد که شبیه به قول دشمن باشد، مگر آنکه همان فرد در دوستی با دشمنش صمیمت داشته باشد.
نیارست دشمن جفا گفتنم
چنان کز شنیدن بلرزد تنم
هوش مصنوعی: دشمنان جرأت ندارند به من ظلم کنند، زیرا که وقتی سخنانم را می‌شنوند، بدنشان از ترس می‌لرزد.
تو دشمن‌تری کآوری بر دهان
که دشمن چنین گفت اندر نهان
هوش مصنوعی: شما چیزی هستید که بدتر از دشمنی می‌آید و در پشت سر سخن می‌گوید، زیرا تنها دشمنان در خفا چنین حرف‌هایی می‌زنند.
سخن‌چین کند تازه جنگ‌ِ قدیم
به خشم آورَد نیک‌مرد سلیم
هوش مصنوعی: اگر کسی درباره جنگ قدیم صحبت کند و آن را به یاد بیاورد، می‌تواند باعث خشم مردان نیک و درستکار شود.
از آن همنشین تا توانی گریز
که مر فتنهٔ خفته را گفت خیز
هوش مصنوعی: از هم نشینی با افراد مشکل‌ساز و فتنه‌جو دوری کن، زیرا آن‌ها می‌توانند مشکلاتی را که در خواب هستند، بیدار کنند.
سیه‌چال و مرد اندر او بسته پای
به از فتنه از جای بردن به‌جای
هوش مصنوعی: مردی که در چاله سیاهی گرفتار شده، ترجیح می‌دهد که پایش را به جای کناره‌گیری از فتنه، در آنجا ثابت نگه دارد.
میان دو تن جنگ چون آتش است
سخن‌چین بدبخت هیزم‌کش است
هوش مصنوعی: وقتی دو نفر با هم نزاع می‌کنند، سخن‌چینی که در این میان دخالت میکند و حرف‌هایی می‌زند، مانند آتش است و او خود باعث تشدید تنش و اختلاف می‌شود. این فرد، نقش هیزم‌کشی را دارد که آتش را شعله‌ورتر میکند و باعث بدبختی خود و دیگران می‌شود.
خوانش ها
بخش ۱۹ - حکایت اندر نکوهش غمازی و مذلت غمازان به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۱۹ - حکایت اندر نکوهش غمازی و مذلت غمازان به خوانش عندلیب
بخش ۱۹ - حکایت اندر نکوهش غمازی و مذلت غمازان به خوانش فاطمه زندی
حاشیه ها
1395/09/14 17:12
پریچهر
دوستان گرامی ممکنه خواهش کنم معنی بیت پنجم که با نیارست شروع میشه رو به فارسی روان بنویسید؟ برای ترجمه انگلیسی نیاز دارم. ممنون
1397/04/24 12:06
مجتبی
در جواب پریچهر:
«دشمن جرأت این را نداشت که به من بد و بیراه بگوید، بگونه‌ای که از شنیدن آن دشنام، تنم شروع به لرزیدن کند»
1397/04/27 05:06
۷
دشمن نتوانست با من آن کار کند که شنیدن و یادش هم بر تنم لرزه افکند.(در قیاس با کار آن دوست نما که سخن دیگران را پیش هم.بازگو و سخن چینی میکند)
به قول مولانا:
تا توانی می گریز از یار بد
یار بد بدتر بود از مار بد
مار بد تنها همی بر جان زند
یار بد بر جان و بر ایمان.زند.
شاید سخن چین ترین مردمان ایرانیان باشند.
1401/06/07 22:09
Shahin R
این شعری که گفتید متعلق به مولانا نیست.
1399/06/17 10:09
سعید
@پریچهر
The enemy doesn't dare to insult me so that I shiver from anger (but)