سعدیبخش ۶ - حکایت
شکم صوفیی را زبون کرد و فرج
دو دینار بر هر دوان کرد خرج
یکی گفتش از دوستان در نهفت
چه کردی بدین هر دو دینار؟ گفت
به دیناری از پشت راندم نشاط
به دیگر، شکم را کشیدم سماط
فرومایگی کردم و ابلهی
که این همچنان پر نشد وآن تهی
غذا گر لطیف است و گر سرسری
چو دیرت به دست اوفتد خوش خوری
سر آنگه به بالین نهد هوشمند
که خوابش به قهر آورد در کمند
مجال سخن تا نیابی مگوی
چو میدان نبینی نگه دار گوی
وز اندازه بیرون، مرو پیش زن
نه دیوانه‌ای تیغ بر خود مزن
به بی رغبتی شهوت انگیختن
به رغبت بود خون خود ریختن
بخش ۵ - حکایت در مذلت بسیار خوردن: چه آوردم از بصره دانی عجببخش ۷ - حکایت در عزت قناعت: یکی نیشکر داشت بر طبقری
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شکم صوفیی را زبون کرد و فرج
دو دینار بر هر دوان کرد خرج
هوش مصنوعی: شخصی که در پی معنویات است، مجبور شده به خاطر نیاز مالی خود، مبلغی را که برای هزینه‌ای مشخص در نظر گرفته، صرف کند.
یکی گفتش از دوستان در نهفت
چه کردی بدین هر دو دینار؟ گفت
هوش مصنوعی: یکی از دوستان به او گفت: چه کردی که این دو دینار را به دست آوردی؟ او پاسخ داد:
به دیناری از پشت راندم نشاط
به دیگر، شکم را کشیدم سماط
هوش مصنوعی: من با یک دینار به خوشحالی رسیدم و در عوض، دست بر روی شکم خود کشیدم و به مهمانی پرداختم.
فرومایگی کردم و ابلهی
که این همچنان پر نشد وآن تهی
هوش مصنوعی: من به خاطر پستی و بی‌فکری خودم، متوجه نشدم که با وجود تلاش‌هایم، این دل پر نشد و آن دل خالی باقی ماند.
غذا گر لطیف است و گر سرسری
چو دیرت به دست اوفتد خوش خوری
هوش مصنوعی: هرچه غذا نرم و ملایم باشد یا سریع و ساده، وقتی به دستت رسید، خوب است که از آن لذت ببری.
سر آنگه به بالین نهد هوشمند
که خوابش به قهر آورد در کمند
هوش مصنوعی: انسان هوشمند فقط زمانی سرش را روی تشک می‌گذارد که خواب او را بر روی خود غلبه کرده و در دام خودش گرفتار کرده باشد.
مجال سخن تا نیابی مگوی
چو میدان نبینی نگه دار گوی
هوش مصنوعی: زمانی که فرصتی برای گفت‌وگو پیدا نکردی، صحبت نکن. تا وقتی که میدان و شرایط را به خوبی درک نکردی، دست از سخن بردار.
وز اندازه بیرون، مرو پیش زن
نه دیوانه‌ای تیغ بر خود مزن
هوش مصنوعی: اگر از حد و حدود خود فراتر روی، به سمت زن نرو، زیرا دیوانه‌وار نیست که بر خود شمشیر بکشی.
به بی رغبتی شهوت انگیختن
به رغبت بود خون خود ریختن
هوش مصنوعی: رغبت و تمایل به چیزی می‌تواند با تحریک خواسته‌ها و میل‌ها به وجود آید، اما در این مسیر ممکن است انسان به قیمت از دست دادن خود، به این تمایلات پاسخ دهد.
خوانش ها
بخش ۶ - حکایت به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۶ - حکایت به خوانش عندلیب
بخش ۶ - حکایت به خوانش فاطمه زندی
حاشیه ها
1397/05/26 23:07
امیر محمد
گویا حین نگارش و درج در سایت، بیت آخر این حکایت پیشین ذیل این حکایت منتقل شده است
برو اندرونی به دست آر، پاک/ شکم پر نخواهد شد الّا به خاک
(تصحیح جناب محمد علی فروغی)
1399/02/16 14:05
ابوالحسن کاشانی
سماط به معنای سفره است.