گنجور

بخش ۶ - حکایت

شنیدم که دیناری از مفلسی
بیفتاد و مسکین بجستش بسی
به آخر سر ناامیدی بتافت
یکی دیگرش ناطلب کرده یافت
به بدبختی و نیکبختی قلم
بگردید و ما همچنان در شکم
نه روزی به سرپنجگی می‌خورند
که سرپنجگان تنگ‌روزی ترند
بسا چاره‌دانا به سختی بمرد
که بیچاره گوی سلامت ببرد

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شنیدم که دیناری از مفلسی
بیفتاد و مسکین بجستش بسی
شنیده‌ام که دیناری از دست آدم تهی‌دستی افتاد و هرچه جُست، نتوانست آن‌را بیابد.
به آخر سر ناامیدی بتافت
یکی دیگرش ناطلب کرده یافت
در آخر و با ناامیدی آنجا را ترک کرد، شخص دیگری بدون آنکه بخواهد آن دینار را پیدا کرد.
به بدبختی و نیکبختی قلم
بگردید و ما همچنان در شکم
قلم تقدیر به بدبختی و نیکبختی گشته‌ و سرنوشت ما را نوشته‌است؛ از زمانیکه ما در شکم مادر هستیم و متولد نگشته‌ایم.
نه روزی به سرپنجگی می‌خورند
که سرپنجگان تنگ‌روزی ترند
آدمیان، روزی و قسمت را با زور و سرپنجگی نمی‌خورند؛ چنانکه قوی‌ها تنگ‌روزی‌تر هستند و روزگار بر آن‌ها دشوارتر است.
بسا چاره‌دانا به سختی بمرد
که بیچاره گوی سلامت ببرد
بسیار آدمیان دانا و چاره‌گر که از سختی و تنگدستی مرده‌اند و آدم ناتوان و بیچاره نجات یافته‌است.

خوانش ها

بخش ۶ - حکایت به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۶ - حکایت به خوانش عندلیب
بخش ۶ - حکایت به خوانش فاطمه زندی
بخش ۶ - حکایت به خوانش امیر اثنی عشری

حاشیه ها

1400/06/25 11:08
صیاد معنی

به بدبختی و نیکبختی قلم         بگردید و ما همچنان در شکم

این بیت اشاره به این حدیث بحث برانگیز دارد:

السَّعیدُ مَن سَعِدَ فی بَطنِ امِّهِ، و الشَّقِی مَن شَقِی فی بَطنِ امِّهِ

 خوشبخت از همان شکم مادر خود خوشبخت است و بدبخت از همان شکم مادر خود، بدبخت است.

 

آیا به راستی سرنوشت انسان از ابتدا نوشته شده است و انسان هیچ اختیاری در سعادت خویش ندارد؟

1404/05/30 16:07
HRezaa

درود بر شما همزبان عزیز

 

بنظر این کمترین، هر متنی که به هر طریق انسان رو بی‌اختیار در سرنوشتش جلوه بده، از فکر و زبان انسان فرهیخته‌ای بیان نشده.

 

و در مورد معنی آن بیت

به بدبختی و نیکبختی، قلم بگردید (سرنوشت‌های خوب و بدی رقم زده شد)

و ما همچنان در شکم ( و ما هنوز دانشی از علت اینگونه رقم خوردن سرنوشتها نداریم. بنظرم ما همچنان در شکم کنایه‌ایست، مشابه بچه بودن، به مفهوم ندانستن علم و علت یک موضوع خاص)

1401/02/22 00:04
حسن عسکری

سعدی بیتی دارد نزدیک به منظور                    از مایه پیچارگی قطمیر مردم میشود،ماخولیای مهتری سگ میکند بلعام را

 

1404/05/30 14:07
سجاد

اون حدیث بحث جبر گرایی است و سند نداره