گنجور

بخش ۹ - حکایت در معنی تواضع نیکمردان

شنیدم که فرزانه‌ای حق پرست
گریبان گرفتش یکی رند مست
از آن تیره دل مرد صافی درون
قفا خورد و سر بر نکرد از سکون
یکی گفتش آخر نه مردی تو نیز؟
تحمل دریغ است از این بی تمیز
شنید این سخن مرد پاکیزه خوی
بدو گفت از این نوع با من مگوی
درد مست نادان گریبان مرد،
که با شیر جنگی سگالد نبرد؟
ز هشیار عاقل نزیبد که دست
زند در گریبان نادان مست
هنرور چنین زندگانی کند
جفا بیند و مهربانی کند

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شنیدم که فرزانه‌ای حق پرست
گریبان گرفتش یکی رند مست
هوش مصنوعی: خاطرم هست که شخصی حکیم و اهل حق را یکی از رندهای شراب‌نوشی به طرز ناگهانی به چنگ آورد.
از آن تیره دل مرد صافی درون
قفا خورد و سر بر نکرد از سکون
هوش مصنوعی: مردی با دل تیره، به پشت خود آسیب دید و از جایی که ایستاده بود، شور و حال خود را از دست داد.
یکی گفتش آخر نه مردی تو نیز؟
تحمل دریغ است از این بی تمیز
هوش مصنوعی: یک نفر به او گفت: تو هم که مرد نیستی! واقعاً جای تأسف دارد که از این آدم بی‌کفايت این‌گونه تحمل می‌کنی.
شنید این سخن مرد پاکیزه خوی
بدو گفت از این نوع با من مگوی
هوش مصنوعی: مردی که دارای دل پاک و روحیه خوب بود، این سخن را شنید و به او گفت: از این نوع حرف‌ها با من نزن.
درد مست نادان گریبان مرد،
که با شیر جنگی سگالد نبرد؟
هوش مصنوعی: درد و غم نادانی که به آن گرفتار است، انسان را به شدت آزرده می‌کند؛ چرا که او با وجود قدرت و نقص‌هایی که دارد، نمی‌تواند در برابر موجودات قدرتمندتر از خود برای دفاع بایستد.
ز هشیار عاقل نزیبد که دست
زند در گریبان نادان مست
هوش مصنوعی: کسی که عاقل و هشیار است، نباید به شخص نادان و بی‌خبر برخورد کند و حساسیت نشان دهد.
هنرور چنین زندگانی کند
جفا بیند و مهربانی کند
هوش مصنوعی: یک هنرمند چنین زندگی‌ای را تجربه می‌کند: در حالی که ظلم و ستم می‌بیند، اما عشق و مهربانی را نشان می‌دهد.

خوانش ها

بخش ۹ - حکایت در معنی تواضع نیکمردان به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۹ - حکایت در معنی تواضع نیکمردان به خوانش عندلیب
بخش ۹ - حکایت در معنی تواضع نیکمردان به خوانش فاطمه زندی
بخش ۹ - حکایت در معنی تواضع نیکمردان به خوانش امیر اثنی عشری

حاشیه ها

1389/05/31 14:07
ناشناس

salam.mikhastam khahesh konam az shoma ke ma`ni haye hekayat ra ham dar ekhtiyareman begozarid.moteshakeram.
shahshahani

1389/07/04 11:10
آرمان

جناب شهشهانی.
معنای تمام روایات به نثر در هیچ مجموعه ای آماده وجود ندارد. امّا دو مورد قابل انجام است:
1- آن قسمت هایی که معنی اش را نمی فهمید بپرسید
2- کتاب های ادبیاتتات دبیرستان یا کتاب زبان و ادبیات فارسی نوشته ی ذوالفقاری و دو تن دیگر (همان نویسندگان ادبیات دبیرستان) را مرور فرمایید. هدف این کتاب ها توانا ساختن شما در مطالعه ی ادبیات فارسی و فهم آن با حداقل کمک می باشد.

1391/11/18 05:02
پوریا

با درود بی‌کران
مثکه بیت آخر این حکایت رو ننوشتید!
در بوستان حضرت سعدی نسخه‌ی محمدعلی فروغی ، این حکایت یک تک‌بیتی هم آخرش هست که شما جا انداختید:
"هنرور چنین زندگانی کند * جفا بیند و مهربانی کند"
باسپاس بی‌کران از همه‌ی زحماتتون

1402/11/07 22:02
کیوان پارسائی

چیزی که به نظرم می رسد این است که مصرع: "که با شیر جنگی سگالد نبرد" باید سوالی باشد.

معنی بیت در آن صورت چنین است:

" دَرَد مست نادان گریبان مرد"

یعنی اگر هر مردی با مست نادان در افتد مست گریبان وی را خواهد درید

" که با شیر جنگی سگالد نبرد؟"

یعنی چه کسی (کدام شخص عاقلی) اندیشه خصومت با شیر جنگی را در سر می پروراند؟ تلویحاً اشاره دارد که جنگ با شیر عین حماقت است

که البته در صورت صحیح بودن برداشت بنده گویش های عزیزان بابت شعر فوق که در بالا خوانده شده نیز اشکال خواهد داشت.

1403/04/07 13:07
فاطمه rezaie

بله کاملا موافقم 

باید با لحن پرسشی خوانده شود ، که متاسفانه در خوانش ها رعایت نشده ...