گنجور

بخش ۲۲ - حکایت حاتم طائی

ز بنگاه حاتم یکی پیرمرد
طلب ده درم سنگ فانید کرد
ز راوی چنان یاد دارم خبر
که پیشش فرستاد تَنگی شکر
زن از خیمه گفت این چه تدبیر بود؟
همان ده درم حاجت پیر بود
شنید این سخن نامبردار طی
بخندید و گفت ای دلارام حی
گر او در خور حاجت خویش خواست
جوانمردی آل حاتم کجاست؟
چو حاتم به آزادمردی دگر
ز دوران گیتی نیامد مگر
ابوبکر سعد آن که دست نوال
نهد همتش بر دهان سؤال
رعیت پناها دلت شاد باد
به سعیت مسلمانی آباد باد
سرافرازد این خاک فرخنده بوم
ز عدلت بر اقلیم یونان و روم
چو حاتم، اگر نیستی کام وی
نبردی کس اندر جهان نام طی
ثنا ماند از آن نامور در کتاب
تو را هم ثنا ماند و هم ثواب
که حاتم بدان نام و آوازه خواست
تو را سعی و جهد از برای خداست
تکلف بر مرد درویش نیست
وصیت همین یک سخن بیش نیست
که چندان که جهدت بود خیر کن
ز تو خیر ماند ز سعدی سخن

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

خوانش ها

حکایت حاتم طائی به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۲۲ - حکایت حاتم طائی به خوانش عندلیب
بخش ۲۲ - حکایت حاتم طائی به خوانش فاطمه زندی
بخش ۲۲ - حکایت حاتم طائی به خوانش امیر اثنی عشری

حاشیه ها

1401/01/08 20:04
محمد رئوف rauf۱۳۳۷@yahoo.com

عده ای معتقدند " نامبردار طی"  به کسر راء و مضاف و مضاف الیه باشد اما با توجه به مصرع دوم که میگوید " دلارام حی" که دلارام منادا است و "حی" به معنی هشیار باش است و طبعا نباید مضاف و مضاف الیه باشد چون معنی آن میشود دلارام محله!! و معقول نیست.

1402/01/24 12:03
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد)

گر او در خورِ حاجتِ خویش خواست

    جوانمردیِ   آلِ   حاتم   کجاست?

نمیگه حاتم, میگه آلِ حاتم, یعنی خانواده و طائفه یِ حاتم! در واقع حاتم طایی این بزرگی و اعتبار رو هم تنها برای خودش نمی خواسته و دوست داشته آن را  به اطرافیانش ببخشد که اونها هم لذت ببرند!

این ویژگی عاشقان و اهالیِ دل است که به فرموده خداوند همیشه زنده اند و نزدِ او روزی می گیرند!

حاتم طایی بیش از ۱۵ قرن پیش زندگی میکرده و شاید الان روزی هزاران بار به عنوان ضرب المثل بین عرب و عجم و یا حتی در همین اشعار سعدی نامش برده می شود, در حالیکه ما با اینکه زنده ایم نامی از ما نیست.

خدایا لذت عاشق شدن رو به همه یِ ما بچشان! آمین

1402/01/24 12:03
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد)

بنگاه  >>  بُن گاه >> جایِ ریشه >> خانه (یعنی جایی که آدم اونجا ریشه دارد.)

چقدر این زبانِ پارسی شیرین است و ما چقدر باید شکرگزار باشیم از اینکه پارسی زبان به دنیا آمده ایم.

1402/01/24 17:03
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد)

دلآرامِ حَی: ای دلبرِ سرشار از زندگیِ من