گنجور

بخش ۵ - حکایت در شناختن دوست و دشمن را

شنیدم که دارای فرخ تبار
ز لشکر جدا ماند روز شکار
دوان آمدش گله‌بانی به پیش
به دل گفت دارای فرخنده کیش
مگر دشمن است این که آمد به جنگ
ز دورش بدوزم به تیر خدنگ
کمان کیانی به زه راست کرد
به یک دم وجودش عدم خواست کرد
بگفت ای خداوند ایران و تور
که چشم بد از روزگار تو دور
من آنم که اسبان شه پرورم
به خدمت بدین مرغزار اندرم
ملک را دل رفته آمد به جای
بخندید و گفت: ای نکوهیده رای
تو را یاوری کرد فرخ سروش
وگر نه زه آورده بودم به گوش
نگهبان مرعی بخندید و گفت:
نصیحت ز منعم نباید نهفت
نه تدبیر محمود و رای نکوست
که دشمن نداند شهنشه ز دوست
چنان است در مهتری شرط زیست
که هر کهتری را بدانی که کیست
مرا بارها در حضر دیده‌ای
ز خیل و چراگاه پرسیده‌ای
کنونت به مهر آمدم پیشباز
نمی‌دانیم از بداندیش باز
توانم من، ای نامور شهریار
که اسبی برون آرم از صد هزار
مرا گله‌بانی به عقل است و رای
تو هم گلهٔ خویش باری، بپای
در آن تخت و ملک از خلل غم بود
که تدبیر شاه از شبان کم بود

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

خوانش ها

حکایت در شناختن دوست و دشمن را به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۵ - حکایت در شناختن دوست و دشمن را به خوانش فاطمه زندی
بخش ۵ - حکایت در شناختن دوست و دشمن را به خوانش فرید حامد
بخش ۵ - حکایت در شناختن دوست و دشمن را به خوانش عندلیب
بخش ۵ - حکایت در شناختن دوست و دشمن را به خوانش امیر اثنی عشری

حاشیه ها

1395/12/19 00:03
علی

شاهکار سعدی

1396/02/21 21:04
محمد علم

داستانی آموزنده از سعدی است که می گوید تدبیر و توجه شاه باید از زیردستان و دیگران بیشتر باشد .شخصی که نگهبان مرعی یعنی چراگاه است و اسبان شاه را پرورش می دهد یعنی اسب بان است به داریوش نیک تبار پند می دهد و به او می گوید که من از میان هزاران اسب می توانم هر اسبی را شناسایی کنم چگونه است شما که پادشاه هستی مرا که پیش از این بارها دیده بودی نشناختی و پنداشتی که دشمن تو هستم در حالیکه من از روی مهر و محبت به پیشباز تو آمده بودم.
دکتر محمد علم

1397/07/11 09:10
جعفرزاده

تشکر بسیار از دکتر محمد علم بخاطر توضیح خوبشان.

1399/02/26 21:04
A.P

ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﺨﺖ ﻭ ﻣﻠﮏ ﺍﺯ ﺧﻠﻞ ﻏﻢ ﺑﻮﺩ
ﮐﻪ ﺗﺪﺑﯿﺮ ﺷﺎﻩ ﺍﺯ ﺷﺒﺎﻥ ﮐﻢ ﺑﻮﺩ

1399/12/13 14:03
آزادبخت

هرچه میخوانی یک از یک زیباتر و پر مفهومتر گفته

1403/02/05 13:05
مهدی bazrafshanupvc@gmail.com

منظور از دارای فرخ تبار 

کدام پادشاه هست

1403/02/05 23:05
رضا از کرمان

آقا مهدی عزیز سلام

بنظرم وبا احتمال بالا، داریوش از شاهان سلسله هخامنشی مد نظر سعدی بوده چرا؟ چون در فارسی میانه داریوش بصورت دارای /داراو تلفظ میشده .

  شاد باشی

1403/02/17 10:05
میلاد کمالی

منظور داریوش هخامنشی است.