سعدیبخش ۲۲ - در نواخت رعیت و رحمت بر افتادگان
مدر پرده کس به هنگام جنگ
که باشد تو را نیز در پرده ننگ
مزن بانگ بر شیرمردان درشت
چو با کودکان برنیایی به مشت
یکی پند می‌داد فرزند را
نگه دار پند خردمند را
مکن جور بر خردکان ای پسر
که یک روزت افتد بزرگی به سر
نمی‌ترسی ای گرگک کم خرد
که روزی پلنگیت بر هم درد؟
به خردی درم زور سرپنجه بود
دل زیردستان ز من رنجه بود
بخوردم یکی مشت زورآوران
نکردم دگر زور بر لاغران
الا تا به غفلت نخفتی که نوم
حرام است بر چشم سالار قوم
غم زیردستان بخور زینهار
بترس از زبردستی روزگار
نصیحت که خالی بود از غرض
چو داروی تلخ است، دفع مرض
بخش ۲۱ - حکایت حجاج یوسف: حکایت کنند از یکی نیکمردبخش ۲۳ - حکایت در این معنی: یکی را حکایت کنند از ملوک
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مدر پرده کس به هنگام جنگ
که باشد تو را نیز در پرده ننگ
هوش مصنوعی: در زمان جنگ، هیچ‌کس به یاری نمی‌آید و تو هم در چنین موقعیتی به جای خودت شرمگین خواهی شد.
مزن بانگ بر شیرمردان درشت
چو با کودکان برنیایی به مشت
هوش مصنوعی: با مردان شجاع و قوی مانند شیر، به تندی سخن مگو، زیرا مانند این است که با کودکان با مشت برخورد کنی.
یکی پند می‌داد فرزند را
نگه دار پند خردمند را
هوش مصنوعی: یک نفر به فرزندش نصیحت می‌کرد که به توصیه‌های حکیمانه و خردمندانه توجه کند و آن‌ها را فراموش نکند.
مکن جور بر خردکان ای پسر
که یک روزت افتد بزرگی به سر
هوش مصنوعی: ای پسر، بر کودکان ظلم نکن، زیرا روزی خودت به مقام بزرگی خواهی رسید.
نمی‌ترسی ای گرگک کم خرد
که روزی پلنگیت بر هم درد؟
هوش مصنوعی: آیا تو که موجودی کم‌فهمی، از این نمی‌ترسی که یک روز قدرت و توانایی بزرگ‌تری چون پلنگ به تو آسیب برساند؟
به خردی درم زور سرپنجه بود
دل زیردستان ز من رنجه بود
هوش مصنوعی: دل‌های زیردستان از سختی و فشارهایی که از قدرت و تسلط من می‌کشند، رنج می‌برند. در عوض، خرد و تدبیر من به آن‌ها کمک می‌کند تا بهتر با این شرایط کنار بیایند.
بخوردم یکی مشت زورآوران
نکردم دگر زور بر لاغران
هوش مصنوعی: من از قدرت و توانمندی‌های برخی استفاده کردم، اما دیگر بر ضعیفان فشاری وارد نمی‌کنم.
الا تا به غفلت نخفتی که نوم
حرام است بر چشم سالار قوم
هوش مصنوعی: ای کاش به خواب غفلت نروی، زیرا خواب بر چشم پیشوای قوم حرام است.
غم زیردستان بخور زینهار
بترس از زبردستی روزگار
هوش مصنوعی: غم و اندوه افرادی که در پایین‌تر از تو هستند را داشته باش، اما از چیره‌دستی و زیرکی زمان بترس.
نصیحت که خالی بود از غرض
چو داروی تلخ است، دفع مرض
هوش مصنوعی: نصیحتی که بدون نیت خاصی بیان شود، مانند داروی تلخی است که بیماری را درمان می‌کند.
خوانش ها
در نواخت رعیت و رحمت بر افتادگان به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۲۲ - در نواخت رعیت و رحمت بر افتادگان به خوانش فرید حامد
بخش ۲۲ - در نواخت رعیت و رحمت بر افتادگان به خوانش عندلیب
بخش ۲۲ - در نواخت رعیت و رحمت بر افتادگان به خوانش فاطمه زندی
بخش ۲۲ - در نواخت رعیت و رحمت بر افتادگان به خوانش امیر اثنی عشری
حاشیه ها
1397/02/02 03:05
۷
پنج بیت آغازین این حکایت که به نادرست در پایان حکایت پیشین آورده شده است:
یکی پند می‌گفت فرزند را
نگه‌دار پند خردمند را
مکن جور بر خردکان ای پسر
که یک روزت افتد بزرگی به سر
نمی‌ترسی ای گرگ ناقص خرد
که روزی پلنگیت بر هم درد؟
به خردی درم زور سرپنجه بود
دل زیردستان ز من رنجه بود
بخوردم یکی مشت زورآوران
نکردم دگر زور با لاغران