گنجور

بخش ۱۳

تا جهان بود از سر آدم فراز
کس نبود از راز دانش بی‌نیاز
مردمانِ بخرد اندر هر زمان
راهِ دانش را به هر گونه زبان
گِرد کردند و گرامی داشتند
تا به سنگ اندر همی بنگاشتند
دانش اندر دل چراغ روشنست
وز همه بد،  بر تن تو،  جوشنست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

حاشیه ها

1393/01/28 22:03

با درود ، با این ابیات در مقدمه‌ی کلیله و دمنه‌ی مصحح دکتر مینوی مواجه شدم. از لحاظ معنا و مفهومی منزلتی بس شگرف در هر مصرع و واژه‌ی این ابیات به چشم می‌رسد.
تنـــها یک پرسش برای من ایجاد شده و آن هم در مصرع دوم بیت آخــر است.
از دوستان تقاضا دارم در فهم آن به بنده یاری رسانند.
با سپاس

1395/03/24 01:05
م ع ح کندری

[چون مصرعِ دوم تکمیل کننده مصرعِ اولِ آن بیت می باشد، به نظر می رسد "بِه= بهتر" بجایِ "بد" مناسبتر و درست تر باشد: ،"وز همه به، بر تنِ تو جوشن است": و "بهتر" از هر چیزی، می تواند از بدنِ تو محافظت کند= هیچ زره ای مانندِ دانش نیست؛ در کل، "دانش سببِ روشنیِ دل(: جان، روح و روان) و سلامتیِ بدن (: جسم)می گردد".]

1395/03/02 22:06
کیومرث

در بیت نخست هدف از آدم چیست؟
آدم نخستین انسان یا آدمیزاد؟ اگر آدمیزاد آیا در زمان رودکی واژه آدم را بجای آدمیزاد استفاده میکردند؟
سپاس

1395/07/30 18:09
امیر نیک سرشت

باسلام.برای پاسخ به حاشیه اول باید گفت که: در تمامی منابع شکل صحیح مصراع مذکور،همان"بد" است.و نمیشود بخاطر اعمال سلیقه در فهم بهتر،واژه ای را جایگزین کرد.از جهت معنی هم "دانش سپری محافظ برای وجود توست از همه ی بدی ها."
در پاسخ حاشیه ی بعدی نیز اینکه:در زمان قدیم واژه های بسیاری بودند که معنی عامتری را ایراد میکردند.آدم نیز از اینجمله است

1397/05/20 11:08
هاشم

در خصوص معنی بیت آخر به نظر بنده چنین می رسد که : دانش درون دل همانند چراغ روشنی است که تن تو را نیز از همه بدی ها بمانند سپر محافظت می کند.

1399/08/02 22:11
دارائی

مصراع اول این گونه درست است:
تا جهان بود از سر آدم فراز. یعنی از زمانی که جهان وجود داشته است از زمان حضرت آدم (ع) به بعد...

1400/09/07 19:12
افسانه چراغی

از سر آدم فراز یعنی از زمان حضرت آدم تا کنون.

1400/09/07 19:12
افسانه چراغی

وز همه بد، بر تن تو جوشن است: مانند زرهی است که تو را از همه بدی‌ها محافظت می‌کند.