گنجور
رودکی سمرقندیرودکی

شمارهٔ ۳۳

زلف تو را جیم که کرد آن که کرد
خال تو را نقطهٔ آن جیم کرد
وآن دهن تنگ تو گویی کسی
دانِگَکی نار به دو نیم کرد
شمارهٔ ۳۲ - در رثای ابوالحسن مرادی: مُرد مرادی، نه همانا که مُردشمارهٔ ۳۴: فرشته را ز حلاوت دهان پر آب شود

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زلف تو را جیم که کرد آن که کرد
خال تو را نقطهٔ آن جیم کرد
هوش مصنوعی: کسی که زلف تو را به شکل جیم درآورده است، همان‌طور که خال تو را به یک نقطه تبدیل کرده است.
وآن دهن تنگ تو گویی کسی
دانِگَکی نار به دو نیم کرد
هوش مصنوعی: دهان تنگ تو را مانند آن می‌دانم که کسی یک سیب نارنجی را به دو نیم کرده است.

حاشیه ها

1387/02/27 20:04
همیرضا

با استناد به یک نسخه‌ی چاپی کلمه‌ی «او» در مصرع اول بیت اول با «کرد» جایگزین شد.

1398/07/11 21:10
احمد

دانگک: دانه در گویش قدیم و زمان ساسانی مانند دیگر واژگانی که امروزه به ه ختم می‌شوند، «دانگ» بوده است و دانگک یعنی دانه کوچک. از این روست که جمع این گونه واژگان به صورت گان می‌آید همچون بچگان و فرشتگان.
درباره جیم کردن زلف اما بیتی از شاعر دیگری هست

تا بود قدّ نیکوان چو الف
تا بود زلف نیکوان چون جیم .
گویا منظور پیچ و خم زلف باشد، اگر کسی می داند و بگوید، سپاس گزار می‌شوم.

1403/03/30 17:05
میلاد کمالی

بله جناب احمد عزیز. درست می‌فرمایید. منظور همان پیچ زلف یار است که خال صورت یار مانند نقطه‌ی حرف «ج» که در قوس آن محصور شده، درون قوس زلف یار قرار گرفته. چنان‌که حافظ علیه‌الرحمة می‌فرماید:

در خَمِ زلف تو آن خالِ سیه دانی چیست؟

نقطهٔ دوده که در حلقه جیم افتادست

1399/05/12 14:08
صادق علیزاده

با سلام برداشت بنده
در قدیم دختران یک خال زیر بنا گوش خود میگذاشتند و موهای خود را به شکل حرف جیم در میاوردند دانه نار را اگر از وسط نیم کنید تشبیه شاعر است به لب و دندان و همین دو بیت شعر ثابت میکند که رودکی نابینا نبوده و یا اگ نابینا شده در اواخر عمر نابینا شده است