بخش ۴۰ - روحی سمرقندی
وهُوَ حکیم ابوبکر بن علی. از فحول شعرا و مداح ملوک غزنویه بوده و نزد رشید وطواط کسب طریقهٔ سخن نموده. مدتها سلاطین را مدحت کرده و در مجلس ایشان به سر برده. در اواخر حال به ترک قربت سلاطین گفته و سلک فرزانگی پذیرفته. از اوست:
قطعه
مرد آزاده به گیتی نکند میل سه کار
تا همه عمر ز آفت به سلامت باشد
زن نگیرد اگرش دختر قیصر بدهند
وام نستاند اگر وعده قیامت باشد
نرود بر درِ ارباب سخا بهر طمع
همه گر حاتم طایی به کرامت باشد
بخش ۳۹ - رفیع الدّین کرمانی: فرزانهای صاحب کمالات صوری و معنوی، از وارستگان و مجردان عهد خود بوده. علی قلی خان لگزی در تذکرهٔ خود این رباعی را به نام نامی وی قلمی نموده است:بخش ۴۱ - رضای شیرازی: اسمش حکیم شاه رضا از فضلا و حکما بوده و سفر هند نموده. در زمان اکبرشاه در آن مملکت میزیسته، همانجا فوت شد. زیاده بر این از حالش معلوم نیست. از اوست:
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
وهُوَ حکیم ابوبکر بن علی. از فحول شعرا و مداح ملوک غزنویه بوده و نزد رشید وطواط کسب طریقهٔ سخن نموده. مدتها سلاطین را مدحت کرده و در مجلس ایشان به سر برده. در اواخر حال به ترک قربت سلاطین گفته و سلک فرزانگی پذیرفته. از اوست:
هوش مصنوعی: ابوبکر بن علی شخصیت برجستهای در شعر و مدح در دوره غزنویان بوده است. او تحت آموزش رشید وطواط، شاعر معروف آن زمان قرار گرفته و مدت زیادی در دربار سلاطین شعر میسروده و به مدح آنها میپرداخته است. اما در پایان زندگیاش، تصمیم میگیرد که از نزدیکی به سلاطین دست بردارد و به روش زندگی فرزانگان روی آورد.
مرد آزاده به گیتی نکند میل سه کار
تا همه عمر ز آفت به سلامت باشد
هوش مصنوعی: انسان آزاد هیچ گاه به سه کار تمایل ندارد تا بتواند در تمام عمر خود از آسیبها و خطرات دور بماند.
زن نگیرد اگرش دختر قیصر بدهند
وام نستاند اگر وعده قیامت باشد
هوش مصنوعی: اگر زن به او ندهند، حتی اگر دختر قیصر باشد، و اگر وعدهای مثل قیامت هم باشد، او وامی نخواهد گرفت.
نرود بر درِ ارباب سخا بهر طمع
همه گر حاتم طایی به کرامت باشد
هوش مصنوعی: اگر کسی به درِ آقایی برود و تنها به خاطر طمع و امید به دریافت کمک و بخشش باشد، حتی اگر او به بزرگی حاتم طایی نیز باشد، فضیلت او به حساب نخواهد آمد.