بخش ۲۷ - حسین خوانساری علیه الرّحمة
اعلم علماء و افضل فضلای زمان خود بوده. سالها در اصفهان مولویّت نموده. چون والدش آقا جمال و ولدش نیز آقا جمال نام داشته، او را ذوالجمالین خواندند. تحصیل علوم در خدمت فاضل نحریر خلیفه سلطان و سایر فضلا کرده. در زمان شاه سلیمان کمال اعزاز و اکرام یافته و شاه سلیمان را به قاعدهٔ امامیه که مجتهد نایب امام است و سلطان نایب مجتهد، مولانا را به نیابت خود بر تخت نشانید. چنانکه شاه سلطان حسین صفوی را جناب علّامهٔ محدّث مجلسی مولانا محمد باقر را نایب مناب خود کرده. غرض، آن جناب از مجتهدین و محققین زمان و تصانیف عالیهاش مدار علیّهٔ علمای دوران است. گاهی شعر میگفته. این رباعی از اوست:
ای باد صبا طرب فزا میآیی
از طوفِ کدامین کفِ پا میآیی
از کوی که برخاستهای راست بگو
ای گرد به چشم آشنا میآیی
بخش ۲۶ - حسامی خوارزمی علیه الرّحمة: چون در قراکولِ خوارزم توطن کرده بوده به حسامی قراکولی شهرت نموده. مردی عالی مشرب و نیکو مذهب. مجرد و موحد و قناعت کیش بوده. در مدت شصت و سه سال عمر از ملبوسات به دو کَپَنک قناعت نموده. با وجود این محمد خان شیبانی در وقت ارادهٔ تسخیر خراسان به دیدن بابا حسامی رفته. بابا بنا بر استغنای طبع اصلاً به وی التفات و اعتنا نکرده به دوختن کپَنَک خود مشغول بود و این بیت را بدیهةً گفته، بر محمد خان فروخواند و خان مذکور در حیرت فروماند:بخش ۲۸ - حسن دهلوی قُدِّسَ سِرّه: و هُوَ شیخ نجم الدین حسن. از فضلا و عرفا و مرید شاه نظام اولیاست. به کمند جذبهٔ محبت امیر خسرو دهلوی مقید و به دلالت او به خدمت شیخ نظام رسید و مآل کارش به حقایق و معارف مختوم گردید. عارفی محقق و کاملی مدقّق است. اشعار خوب دارد. تیمنّاً و تبرّکاً در ضمن حالش چند بیتی از مقالش نوشته شد:
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: رباعی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
اعلم علماء و افضل فضلای زمان خود بوده. سالها در اصفهان مولویّت نموده. چون والدش آقا جمال و ولدش نیز آقا جمال نام داشته، او را ذوالجمالین خواندند. تحصیل علوم در خدمت فاضل نحریر خلیفه سلطان و سایر فضلا کرده. در زمان شاه سلیمان کمال اعزاز و اکرام یافته و شاه سلیمان را به قاعدهٔ امامیه که مجتهد نایب امام است و سلطان نایب مجتهد، مولانا را به نیابت خود بر تخت نشانید. چنانکه شاه سلطان حسین صفوی را جناب علّامهٔ محدّث مجلسی مولانا محمد باقر را نایب مناب خود کرده. غرض، آن جناب از مجتهدین و محققین زمان و تصانیف عالیهاش مدار علیّهٔ علمای دوران است. گاهی شعر میگفته. این رباعی از اوست:
هوش مصنوعی: او عالمترین دانشمند و برجستهترین فضلا زمان خود بود و سالها در اصفهان به تدریس علوم مشغول بود. به دلیل اینکه پدرش آقا جمال و پسرش نیز آقا جمال نام داشت، او را ذوالجمالین نامیدند. در خلال تحصیل، از محضر فاضل نحریر خلیفه سلطان و دیگر علمای بزرگ بهرهمند شد. در زمان شاه سلیمان به مقام و احترام ویژهای دست یافت و شاه سلیمان او را به عنوان نایب خود بر تخت نشانید؛ همانطور که شاه سلطان حسین صفوی نیز مرحوم علامه مجلسی را به همین عنوان منصوب کرده بود. به طور کلی، این شخصیت یکی از مجتهدین و پژوهشگران معتبر زمان خود بود و کتابهایش مقیاس علمای دوران به شمار میرفت. او occasionally شعر میسرود و این رباعی از اوست:
ای باد صبا طرب فزا میآیی
از طوفِ کدامین کفِ پا میآیی
هوش مصنوعی: ای باد صبا، تو با خود شادی و طرب میآوری؛ از کدام جا و به کدام نقطه میرسی و این خوشحالی را به ما منتقل میکنی؟
از کوی که برخاستهای راست بگو
ای گرد به چشم آشنا میآیی
هوش مصنوعی: از محلهای که رفتهای، به طور راست و صادق حرف بزن؛ ای غبار، تو به چشمان آشنای من آشنا میزنی.