رضاقلی خان هدایتبخش ۳۶ - بینوای بدخشانی
وهُوَ شاه خلیل اللّه بن خلیفه ابراهیم مذکور است. مراتب سیرو سلوک رادر خدمت والد ماجدش به اتمام رسانیده و به مدارج اعلی و معارج قصوی ترقی نموده. از اوست:
رباعی
من آب شدم سراب دیدم خود را
دریا گشتم حباب دیدم خود را
آگاه شدم تمام دیدم غفلت
بیدار شدم به خواب دیدم خود را
٭٭٭
عارف بود آنکه خویش را کرد فنا
اثبات نمود ذات حق را به بقا
صوفی است کسی که خویش را کرد ثبوت
دریافت به خود جمله صفات و اسما
٭٭٭
با مردم عام هست خود عارف عام
آگاه ز پختگی او نی هر خام
بینند به رنگ خویش او را همه خلق
در بی رنگی اگرچه او هست تمام
٭٭٭
در صورت قطره سر به سر دریاییم
تو ذره مبین مهر جهان آراییم
گویند که کنه ذات او نتوان یافت
ما یافته‌ایم اینکه کنهش ماییم
بخش ۳۵ - بیدل دهلوی: نام شریفش مولانا عبدالقادر و نظیرش در عهد خود نادر. در آغاز شباب ازملازمت استعفا گزیده و در زاویهٔ خمول خزیده. به ترک و تجرید کوشید و بادهٔ توحید و معرفت نوشید. مرجع اهل کمال و ملجأ ارباب حال. در تحقیق یگانه و در تجرید مسلم اهل زمانه. مثنوی موسوم به محیط اعظم به زبان درویشان به بحر تقارب تخمیناً به قدر سه هزار بیت از ایشان دیده شده و دیوان مبسوطی نیز دارد. وفاتش در سنهٔ ۱۳۰۳ و این ابیات از آن جناب است:بخش ۳۷ - بسحق شیرازی: اسم شریفش شیخ احمد و کنیتش ابواسحق مشهور به اطعمه و سبب این لقب اینکه او سخن در وصف اطعمه می‌فرموده. بعضی او را مردی خوش طبع شمرده‌اند و حال آنکه شیخی بزرگوار و فاضلی عالی مقدار، صاحب وجد و حال و مجموعهٔ صفات کمال است. به خدمت شاه نعمت اللّه کرمانی رسیده و ارادت حاصل کرده. به بعضی از اشعار سید نعمت اللّه اقتفا نموده و از آن جمله شاه نعمت اللّه گفته:
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: رباعی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
وهُوَ شاه خلیل اللّه بن خلیفه ابراهیم مذکور است. مراتب سیرو سلوک رادر خدمت والد ماجدش به اتمام رسانیده و به مدارج اعلی و معارج قصوی ترقی نموده. از اوست:
هوش مصنوعی: شاه خلیل الله، فرزند خلیفه ابراهیم است. او مراحل سیر و سلوک را در خدمت پدر بزرگوارش به پایان رسانده و به بالاترین درجات و مقام‌ها رسیده است.
من آب شدم سراب دیدم خود را
دریا گشتم حباب دیدم خود را
هوش مصنوعی: من تغییر شکل دادم و به صورت آب درآمدم و در انعکاس خود، تصویری از دریا را دیدم، اما در واقعیت، فقط حبابی شدم.
آگاه شدم تمام دیدم غفلت
بیدار شدم به خواب دیدم خود را
هوش مصنوعی: من به حقیقت آگاه شدم و همه چیز را دیدم، از خواب غفلت بیدار شدم، اما دوباره در خواب خود را مشاهده کردم.
عارف بود آنکه خویش را کرد فنا
اثبات نمود ذات حق را به بقا
هوش مصنوعی: عارف کسی است که خود را فانی می‌کند و از این طریق وجود و صفات خداوند را ثابت می‌کند که جاودان و باقی است.
صوفی است کسی که خویش را کرد ثبوت
دریافت به خود جمله صفات و اسما
هوش مصنوعی: صوفی کسی است که با خودآگاهی و خودشناسی، ویژگی‌ها و نام‌های مختلف خود را به رسمیت شناخته و به حقیقت وجودش پی برده است.
با مردم عام هست خود عارف عام
آگاه ز پختگی او نی هر خام
هوش مصنوعی: با مردم عادی همراه است، اما عارف واقعی از پختگی و کمال او باخبر است، نه از نادانی و خام بودن.
بینند به رنگ خویش او را همه خلق
در بی رنگی اگرچه او هست تمام
هوش مصنوعی: همه مردم او را با رنگ و ویژگی‌های خود می‌بینند، اما در واقع او در بی‌رنگی و خلوص وجود دارد و به طور کامل تمام هستی را در بر می‌گیرد.
در صورت قطره سر به سر دریاییم
تو ذره مبین مهر جهان آراییم
هوش مصنوعی: ما مانند قطره‌ای هستیم که در دریا وجود دارد، اما تو ما را فقط به عنوان ذره‌ای کوچک نبین. ما نمایانگر زیبایی‌های جهان هستیم.
گویند که کنه ذات او نتوان یافت
ما یافته‌ایم اینکه کنهش ماییم
هوش مصنوعی: می‌گویند که ذات اصلی او را نمی‌توان شناخت، اما ما به این نتیجه رسیده‌ایم که ذات او همین ما هستیم.