گنجور

بخش ۱۶۸ - هارون جوینی

فرزند ارجمند خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوان است که صدارت اباقاخان با وی بوده. به شیخ سعدی شیرازی اخلاص داشته. غرض، مانند والد ماجدی خود صاحب کمالات ظاهری و باطنی، مرید ارباب و مراد اصحاب جلال بود. فیافی زهد و سلوک را پیمود. تیمّناً و تبرّکاً این قطعه از او نوشته شد:

قطعه
مرد باید که دانش آموزد
تا ز هر کس شریف‌تر باشد
خاک بر فرق مهتری کاو را
آلت خواجگی پدر باشد
بخش ۱۶۷ - هاشمی کرمانی قُدِّسَ سِرّه: و هو العارف باللّه میر محمد هاشم شاه، مشهور به جهان شاه و مکنّی به ابوعبداللّه. خلف الصدق میر محمد مؤمن عرشی. از یک طرف نسبش به شاه نورالدین نعمت اللّه ولی و از طرفی به شاه قاسم انوار می‌رسد. اباً عَنْجدّ مقبول خواص و عوام و مقتدای اهل ایام بوده‌اند. وی در دهلی به ترویج مذهب حقه و تنسیخ آرای باطله اشتغال داشت. به قوت کمال نفسانی و فضایل روحانی علمای زمان خود را مغلوب فرمود. درگهش مرجع فضلا و مجلسش مجمع عرفا ومثنوی مظهرالآثار از اوست. در آتشکده نوشته که او شیخ الاسلام بخاراست و یک بیتش ثبت است. دیگرباره در ضمن شعرای کرمان دو بیت از مظهر الآثار وی مندرج است. همانا دو کس پنداشته و از حالاتش چنانکه باید استحضاری نداشته. ولادتش در سنهٔ ۱۰۷۳. شهادتش در سنهٔ ۱۱۵۰ بوده. از اوست:بخش ۱۶۹ - هندوی ترکستانی: از شیخ زادگان ترکستان بوده و در جوانی جناب خواجه عبداللّه نقش بند او را تربیت فرموده. پس از سلوک به جهت وی ذوق و حالی طرفه روی داد. بالاخره در دریای مجذوبیت افتاد لآلیِ متلالیِ معرفت برآورد و مادام عمر در آن دریا غواصی کرد و در رشحات این رباعی به نام وی دیده و ثبت شد:

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فرزند ارجمند خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوان است که صدارت اباقاخان با وی بوده. به شیخ سعدی شیرازی اخلاص داشته. غرض، مانند والد ماجدی خود صاحب کمالات ظاهری و باطنی، مرید ارباب و مراد اصحاب جلال بود. فیافی زهد و سلوک را پیمود. تیمّناً و تبرّکاً این قطعه از او نوشته شد:
هوش مصنوعی: فرزند محترم خواجه شمس‌الدین محمد صاحب دیوان است که در دوران صدارت اباقاخان با او همکاری داشته است. او به شیخ سعدی شیرازی ارادت ویژه‌ای داشته و مانند پدر بزرگوارش از فضائل ظاهری و باطنی برخوردار بوده و پیرو معنوی بزرگان و انسان‌های برجسته بوده است. او در مسیر زهد و سلوک پیشرفت‌های زیادی داشته و به‌منظور تبرک، این قطعه نوشته شده است.
مرد باید که دانش آموزد
تا ز هر کس شریف‌تر باشد
هوش مصنوعی: مرد باید علم و دانش کسب کند تا از دیگران بهتر و والاتر باشد.
خاک بر فرق مهتری کاو را
آلت خواجگی پدر باشد
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی به بی‌احترامی و تحقیر شخصی اشاره دارد که به خاطر وضعیت خانوادگی یا پیوندهایش، برتری کاذبی احساس می‌کند. در واقع، به نوعی به فردی که به دلیل شغل یا مقام خود به دیگران فخر می‌فروشد، انتقاد می‌شود.